EVITA CHIKUNGUNYA, PROTEHA BO MES KONTRA SANGURA
Kralendijk - Durante dianan di fiesta hopi hende a bai ku vakashon na paisnan kaminda ku tin Chikungunya. For di september 2014 te ku desember 2014 tabata tin algun kasonan ku a ser konstata di Chikungunya aki na Boneiru. Den e ultimo simannan e kantidat di persona infekta a oumenta pa mas ku
100 kaso konfirma dor di test di laboratorio. Dor ku ta trata di kasonan durante un periodo di 4 luna mayoria di e personanan a rekupera di e malesa kaba. Pa evita ku mas hende ta bira malu, e Departamentu di Salubridat Publiko di Gobiernu di Boneiru ta konseha tur hende pa proteha nan mes bon
kontra di pika di sangura. Tambe personanan ku ta biaha pa sitionan kaminda tin hopi kaso di Chikungunya mester proteha nan mes bon kontra di pika di Chikungunya.
E sangura ta plama e virus dor di pika un persona infekta pa despues pika un otro persona ku no ta infekta. Durante e prome siman di e malesa e posibilidat pa kontagia un otro ta mas grandi. Si bo a bini for di vakashon for di un pais kaminda tin Chikungunya I bo ta pensa ku posiblemente bo
tin Chikungunya, bishita bo dokter di kas I proteha bo mes bon kontra pika di sangura.
Chikungunya ta un malesa infeksioso ku, meskos ku Dengue, ta wordu okashona dor di un virus. E virus aki ta wordu pasa dor di un sangura ku ta pika bo prinsipalmente durante dia. E sangura ku ta transporta Chikungunya ta Aedes aegypti. E sangura aki bo ta rekonose na su pianan strepia blanku.
Un averahe di 3 pa 7 dia despues di ser kontagia dor di un pika di sangura, ta aparese e prome sintomanan di e malesa manera keintura haltu, dolo di muskulo I skarnir di wesu, dolo di kabes, problema ku klaridat di lus, I rebultashon (huiduitslag). E sintomanan aki ta disparse mas o menos
despues di 1-2 siman.
E dolo di muskulo/skarnir di wesu por keda poko mas largu.
E miho manera pa evita ku bo ta bira malu durante bo biahe o despues di esaki, ta dor di evita ku bo ta wordu pika dor di sangura.
Medidanan ku por tuma pa evita pika di sangura ta lo siguiente:
- Bisti pana ku kolo zacht ku ta kubri henter kurpa (karson largu, blusa o shirt ku manga largu , mea I sapatu sera) prinsipalmente den oranan tempran di mainta I atardi lat.
- Usa un spray di sangura ku ta kontene minimal 25% DEET riba kueru no tapa o un spray di sangura ku ta indika ku e ta bon den e kaso aki manera spray ku ta kontene zeta di lemon eucalyptus .
- Drumi durante dia bou di un net kontra di sangura (mosketero)
- Soru pa bo kamber o sitio kaminda bo ta hospeda ta liber di sangura.
Bo por hana mas informashon den e korant informativo di Dengue I Chikungunya edishon 2014 di Gobiernu di Boneiru. Esaki ta optenibel na e Departamentu di Salubridat Publiko, Kaya Neerlandia 41, number di telefon 717 8839
VOORKOM CHIKUNGUNYA, BESCHERM UZELF TEGEN MUGGEN
Kralendijk--Tijdens de feestdagen zijn veel mensen op vakantie gegaan naar (ei)landen waar Chikungunya voorkomt. Sinds september tot begin december 2014 zijn er enkele tientallen gevallen van Chikungunya geconstateerd op Bonaire. De afgelopen weken is het aantal opgelopen naar iets meer dan
100 laboratorium bevestigde gevallen. Daar het gaat om ziektegevallen gedurende een periode van vier maanden zijn de meeste inmiddels alweer hersteld. Om te voorkomen dat meer mensen ziek worden, adviseert de Afdeling Publieke Gezondheidszorg van het Openbaar Lichaam Bonaire iedereen om zich
extra goed te beschermen tegen muggenbeten. Ook personen die reizen naar gebieden waar Chikungunya veel voorkomt dienen zich goed te beschermen tegen muggenbeten.
De mug verspreidt het virus door een geinfecteerd persoon te prikken en vervolgens een ander nog niet geinfecteerd persoon te prikken. Gedurende de eerste ziekteweek is de kans op besmetting naar anderen het grootst. Komt u terug van vakantie van een (ei)land waar Chikungunya voorkomt en denkt
u dat u mogelijk Chikungunya heeft opgelopen raadpleeg dan uw huisarts en bescherm uzelf dan extra goed tegen muggenbeten.
Chikungunya is een infectieziekte die, net als dengue of knokkelkoorts, wordt veroorzaakt door een virus. Dit virus wordt overgedragen door een mug die vooral overdag steekt. De mug die Chikungunya overdraagt is de Aedes aegypti . Deze mug is te herkennen aan haar witte gestreepte pootjes.
Gemiddeld 3 tot 7 dagen na besmetting door een muggensteek ontstaan de eerste ziekteverschijnselen zoals plotseling opkomende hoge koorts, ernstige spier- en gewrichtspijn, hoofdpijn, lichtschuwheid en huiduitslag. Deze ziekteverschijnselen verdwijnen meestal binnen 1-2 weken. De
gewrichtspijnen kunnen langer aanhouden.
De beste manier om te voorkomen dat u ziek wordt op reis of na terugkomst op Bonaire, is er voor te zorgen dat u niet of zo weinig mogelijk wordt geprikt door muggen.
Maatregelen die kunnen worden genomen om muggenbeten te voorkomen zijn:
. Draag bedekkende lichtgekleurde kleding (lange broek, bloes of shirt met lange mouwen, sokken en gesloten schoenen) vooral in de vroege ochtenduren en in de namiddag.
. Gebruik een muggenspray die minimaal 25% DEET bevat op onbedekte huid of een muggenspray welke een aangetoond werkzaam middel bevat zoals lemon eucalyptus olie
. Slaap ook overdag onder een muskietennet (klamboe).
. Zorg dat uw slaapvertrek en verblijfplaats zoveel mogelijk vrij is van muggen.
Meer informatie is te vinden in de voorlichtingskrant Dengue & Chikungunya editie 2014 van het Openbaar Lichaam Bonaire. Te verkrijgen bij de Afdeling Publieke Gezondheidszorg, Kaya Neerlandia 41, telefoonnummer 717-8839.