Bunkerarchief in scans
9 januari 2015
Den Haag
Een belangrijk gedeelte van het Bunkerarchief is gedigitaliseerd. Maar liefst 9713 scans van tekeningen en kaarten zijn tot in detail online te bekijken.
Het Bunkerarchief
Het Bunkerarchief bevat bijna 10.000 militaire kaarten en tekeningen van de ca. 2000 bunkers die tijdens de Duitse bezetting in Nederland zijn gebouwd. De bunkers uit de Tweede Wereldoorlog varieren van schuttersputjes tot commandobunkers. In het archief is veel te vinden over de bouw van de
Atlantikwall en de naoorlogse omgang met dit militair-historische erfgoed. Het Bunkerarchief is gevormd door het Bureau Registratie Verdedigingswerken, een Genieonderdeel van het oude ministerie van Oorlog.
Archief met brede belangstelling
Sinds 2008 heeft het Nationaal Archief het bunkerarchief in huis. De opvallend hoge aanvraagfrequentie wijst op een meer dan gemiddelde interesse bij het publiek voor de verdedigingswerken. Historici, archeologen, planologen, beleidsmakers en functionarissen belast met ruimtelijke ordening: ze
vinden allemaal hun weg naar de studiezaal van het Nationaal Archief. Ook de beheerders van voormalige verdedigingswerken, waar nu sportscholen, champignonkwekerijen en zelfs een vleermuisreservaat gevestigd zijn, hebben behoefte te hebben aan documentatie over en tekeningen van het object dat
zij beheren. Maar de grootste groep geinteresseerden zijn de 'Bunkeraars': mensen met een brede interesse in (sporen van) fortificaties en vestigingswerken in Nederland, in het bijzonder die uit de laatste oorlogsperiode.
Digitalisering
Het grootste deel van het Bunkerarchief bestaat uit kwetsbare calques (kaarten van doorzichtig materiaal) die het meest te lijden hadden van de vele aanvragen. Het Bunkerarchief is te groot (33,8 m) om in een keer te conserveren en te digitaliseren. Daarom is gekozen voor een selectie van het
kwetsbaarste materiaal. Deze selectie bestaat voor 92 % uit calques, (tekeningen en kaarten op doorzichtig papier), voor 3% uit gedrukte kaarten en voor 5 % uit foto's en lichtdrukken. De digitalisering van het Bunkerarchief is een van de projecten van het Nationaal Programma voor het behoud
van papieren erfgoed, Metamorfoze. De scans zijn bij de online toegang te bekijken. Door de digitalisering zijn duizenden originelen behoed voor verder verval door raadpleging. Als er een scan is, hoeft het origineel immers alleen nog bij hoge uitzondering tevoorschijn te worden gehaald. Zo is
deze waardevolle informatie ook voor toekomstige gebruikers gegarandeerd.
Bekijk de scans van het Bunkerarchief
Nationaal Archief
2.13.167 Bureau Registratie Verdedigingswerken (Bunkerarchief) van het ministerie van Defensie (Bunkerarchief)
Inhoud van de gedigitaliseerde series:
Inv.nrs. Beschrijving
114-124 Bijlagen bij de minuten van uitgaande stukken: calques. 1948-1958
272-284 Blokkaarten van werken. 1951
285-296 Overzichtskaarten.
297-364 Stellingen / Complexen afzonderlijk: Calques. 1939-1959
393-419 Stellingen / Complexen Zuid-Nederland: calques. 1939-1959
433-874 Registratietekeningen van afzonderlijke werken: calques. 1946-1951
1007-1015 Duitse Stafkaarten van Nederland. 1923-1942
1019 Duitse Kaarten van Nederland met hierop ingetekende verbindingen waaronder een Uebersichtskarte ueber das Nachtrichtennetz der Niederlande no. 507 4B Deutsches Fernmeldeambt Abteilung Leitungswesen (Berichtigung van 1-10-42 tot 1-4-44, F.N.ST 3 Ubersicht). Aufteilung der Stromkreisen der
PTT Kabel Alkmaar-Haarlem und Alkmaar-Amsterdam Geheim en diverse verbindingen waaronder verzetstekeningen. 1944
1022-1039 Regelbauten en andere tekeningen. 1942-1944
1040-1062 Tekeningen (Stellungen) van objecten, hindernissen, tankmuren- en grachten. 1941-1945
1099 Verzetskaarten 2e verdedigingslinie, gedeelte Alphen - Moordrecht 10 mei 1944 en gedeelte Alphen - Aalsmeer 7 juni 1944. 1944
1111 Tekeningen van versterkingskunst: calques. z.d.
1112-1119 Nederlandse stafkaarten met aantekeningen van stellingen en complexen, schaal 1:25.000. z.d.
1120-1121 Stellingkaarten van heel Nederland (dienstgeheim) met vermeldingen van alle Nederlandse en Duitse werken waarop de aard van de groepen van werken door symbolen zijn aangegeven. z.d.