'Fysieke activiteit via een online of schriftelijk interventieprogramma verbetert de gezondheid van 50-plussers en vermindert de kans op ernstige ziektes, dit kan leiden tot een jaarlijkse besparing van Euro 2,2 miljoen in de zorgkosten.' Dat stelt promovendus Denise Peels in haar proefschrift 'Promoting physical activity of people aged over fifty', waarmee zij op vrijdag 9 januari 2015 promoveert aan de Open Universiteit.

50-Plussers die te weinig bewegen lopen groot risico op hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes, kanker en aandoeningen aan het bewegingsstelsel. Fysieke inactiviteit staat wereldwijd op de vierde plaats van de belangrijkste doodsoorzaken. De faculteit Psychologie van de Open Universiteit ontwikkelde in 2010 een schriftelijke interventie 'Actief Plus' om het beweeggedrag van 50-plussers te stimuleren. Deelnemers aan de interventie vulden een vragenlijst in en ontvingen binnen vier maanden tijd, drie keer een advies op maat dat persoonlijk was afgestemd op behoeften en barrieres van de deelnemers . De activiteiten waren niet alleen gericht op sporten maar ook op fietsen, wandelen, tuinieren en andere huishoudelijke bezigheden.

Onderzoek

Denise Peels paste in haar promotietraject, dat in 2010 startte, de schriftelijke interventie van Actief Plus aan en ontwikkelde een online versie om zo het bereik en de kosteneffectiviteit van het beweegprogramma te vergroten. Deze nieuwe variant van Actief Plus werd in vijf GGD-regio's uitgezet en getest onder 2000 mensen. De helft van de deelnemers kreeg de online interventie en de helft van de deelnemers ontving de verbeterde schriftelijke interventie.

Schriftelijke interventie effectiever dan online variant

Uit de resultaten blijkt dat de schriftelijke interventie vaker gebruikt werd dan de online interventie. Zes maanden na de start van de interventie, bewogen de deelnemers gemiddeld 250 minuten per week meer. Op de lange termijn (12 maanden na de start) was het effect van de schriftelijke interventie groter dan het effect van de online interventie. Deelnemers aan de schriftelijke interventie bewogen nog steeds 1 `a 2 uur meer dan voordat zij aan dit programma begonnen. De online interventie leidde na 12 maanden niet meer tot een hoger beweeggedrag, maar wist wel een terugval in het beweeggedrag te voorkomen.

Conclusie

Geconcludeerd kan worden dat Actief Plus interventie effectief is in het bevorderen van het beweeggedrag van 50-plussers. In samenwerking met het Rijksinstituut van Volksgezondheid en Milieu is ook het effect van Actief Plus op chronische ziektes onderzocht. Hieruit bleek dat het aantal 50-plussers met ziekten zoals diabetes, darmkanker, borstkanker en hart- en vaataandoeningen binnen vijf jaar met 3% kan afnemen via de schriftelijke interventie en met 1% via de online interventie. Dit heeft ook voor de kosten van de gezondheidszorg consequenties. Alleen al bij de groep 65+ kan dit leiden tot een jaarlijkse besparing van Euro 2,2 miljoen, terwijl voor de online interventie een besparing van Euro 9 ton kan worden bereikt.

Grootschalige implementatie

Het onderzoek van Denise Peels laat zien dat zowel de schriftelijke Actief Plus interventie als de online Actief Plus interventie interessant zijn voor grootschalige implementatie bij 50-plussers. Beide versies leiden tot afname in ziekten en zijn kosteneffectief.

Subsidies

Gedurende het promotietraject van Denise Peels, verschenen acht wetenschappelijke artikelen over de Actief Plus interventie, die allen gepubliceerd zijn in internationale tijdschriften. Onlangs ontving de Open Universiteit vanwege de laagdrempeligheid, de toepasbaarheid in het dagelijks leven en de bewezen effectiviteit van de interventie, subsidie van de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (ZonMW). Dit geld wordt gebruikt om de interventie daadwerkelijk in de praktijk te implementeren via GGD's, sportorganisaties en zorgverzekeraars. Tevens loopt er op dit moment een aanvraag voor erkenning van het Actief Plus programma bij het Centrum voor Gezond Leven.

KWF subsidie voor kankerpatienten

In 2012 kreeg de Open Universiteit een subsidie van KWF kankerbestrijding om de Actief Plus interventie zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de behoeften en barrieres die prostaat- en darmkankerpatienten dagelijks tegenkomen. Deze aangepaste interventie, genaamd 'OncoActief' wordt vanaf februari 2015 aangeboden aan kankerpatienten via diverse ziekenhuizen in Nederland.

Promotie

Denise Peels verdedigt haar proefschrift 'Promoting physical activity of people aged over fifty: feasibility and (cost-) effectiveness of the web-based versus the print-delivered computer-tailored Active Plus intervention' op vrijdag 9 januari om 16.00 uur in het Pretoria gebouw van de Open Universiteit. De promotores zijn prof. dr. L. Lechner (Open Universiteit) en prof. dr. H. de Vries (Universiteit Maastricht) en de co-promotor is dr. C.A.W. Bolman (Open Universiteit). Het proefschrift op te vragen via onderstaand telefoonnummer.