Burgemeester Karel Loohuis in nieuwjaarstoespraak: We moeten weer le..

5 januari 2015 - Hieronder vindt u de tekst van de toespraak die burgemeester Karel Loohuis op 5 januari tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de gemeente Hoogeveen heeft gehouden.

Dames en heren,

Ik ben bijzonder verheugd dat u hier aanwezig bent. Welkom. Natuurlijk hebt u bij binnenkomst elkaar en ons al een goed 2015 toegewenst, maar ik wil u namens het college van B&W, de gemeenteraad en - dat is anders dan in voorgaande jaren (ik kom daar zo nog op terug) - de medewerkers van de
Samenwerkingsorganisatie De Wolden - Hoogeveen nogmaals een zeer voorspoedig, gezond en gelukkig 2015 toewensen.

Een vast onderdeel aan het begin van mijn nieuwjaarstoespraak is een dankwoord in de richting van onze hulpdiensten en gemeentepersoneel. Niet omdat het een verplicht nummer is, maar omdat ik oprecht elk jaar onder de indruk ben van de paraatheid en inzet van de medewerkers en medewerksters
van de hulpdiensten en de gemeente die in de weer zijn geweest, terwijl wij kerst en oud & nieuw hebben gevierd. Ik wil hen hiervoor speciaal bedanken. Daardoor hebben de meesten van ons een leuke, ongedwongen en probleemloze jaarwisseling kunnen vieren.

Ik weet niet of velen van u er bij stilgestaan hebben bij het elkaar toewensen van een goed en gelukkig nieuwjaar op 1 seconde over middernacht, maar 1 januari 2015 is een belangrijke datum voor het openbaar bestuur in Hoogeveen. Misschien qua voorbereiding en impact wel vergelijkbaar met 1
januari 2000. Allereerst vanwege de start van de Samenwerkingsorganisatie De Wolden - Hoogeveen: een samenvoeging van de ambtelijke organisaties van de gemeenten De Wolden en Hoogeveen. Afgelopen jaar is intensief gewerkt aan het ineen schuiven van beide gemeentelijke organisaties. Let wel,
het is geen fusie van de gemeenten. Beide gemeenten blijven bestaan en behouden hun eigen raad, eigen college en dus eigen beleid en identiteit. Er komt een ambtelijke organisatie die beide besturen ten diensten staat. Door de uitbreiding van de organisatie kunnen we kwaliteit behouden en
beter werk leveren. En de kosten zullen beter beheersbaar zijn.

Het is en was een behoorlijke klus, die samenvoeging. Niet omdat het mode is. Niet om er zelf beter van te worden. Niet om het groter worden. We creeren deze organisatie om onze inwoners, nog beter van dienst te kunnen zijn en te ondersteunen bij de maatschappelijke opgaven en veranderingen.
Ik heb er vertrouwen in dat ons dat gaat lukken.

1 januari 2015 is ook een belangrijk ijkpunt voor de drie decentralisaties. Het is zover. Belangrijke taken op het gebied van jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen zijn door het Rijk aan ons, de gemeenten, overgedragen. Het afgelopen jaar is keihard gewerkt aan de
voorbereiding en de implementatie. Vooral om de overgang zo soepel mogelijk te laten verlopen. Achter de schermen is door vele medewerkers en bestuurders hard gewerkt. We zijn er als gemeente klaar voor.

We zijn niet blind en doof voor de onrust die in de samenleving bestaat vanwege deze overgang. Ueberhaupt zijn er grote zorgen over de zorgvoorzieningen in ons land. Natuurlijk gaat er in de komende jaren het nodige veranderen. Er wordt bezuinigd en de zorg wordt anders ingericht. Maar we
blijven wel een beschaafd land. En we hebben als sociale gemeente als Hoogeveen wel iets hoog te houden. Een groter beroep op ieders eigen verantwoordelijkheid. Jazeker, maar degenen die de zorg echt nodig hebben en die geen andere mogelijkheden hebben (financieel dan wel qua ondersteuning van
de omgeving) vallen niet tussen wal en schip. Een groter beroep op ieders eigen kracht. Jazeker, maar ook betere zorg dichtbij huis en meer op de eigen leefomgeving toegesneden. En vooral zullen we allemaal moeten leren dat we weer een samenleving vormen in de zuiverste betekenis van het
woord. Ik heb er vertrouwen in dat ons dat gaat lukken.

Waar ik ook vertrouwen in heb, is de komst van honderden nieuwe inwoners per 8 februari. Na de nodige vertraging wordt er volop verbouwd binnen en buiten de voormalige gevangenis. Binnenkort wordt er begonnen met de aanpassingen van de infrastructuur. De bestuursovereenkomst wordt binnenkort
getekend. Het is bemoedigend dat vele inwoners van onze gemeente de discussie rond de komst van een asielzoekerscentrum met waardigheid hebben gevoerd. Het is ook bemoedigend dat velen zich hebben gemeld als vrijwilliger of ondersteuning in verschillende vormen hebben aangeboden. Betekent dat
dan ook dat iedereen blij is met de komst van het AZC? Nee, natuurlijk niet. Er zijn ook vele mensen die hun twijfels hebben, angstig zijn en boos zijn dat deze mensen hier opgevangen moeten worden. Daar zullen we rekening mee moeten blijven houden. Gezamenlijk (COA, de gemeente, onderwijs- en
welzijnsinstellingen, politie, bewonerscommissie en last but not least de inwoners van het AZC zelf) hebben we een verantwoordelijkheid om de huisvesting van deze vluchtelingen zo goed mogelijk te laten lukken. Ik heb er vertrouwen in dat ons dat gaat lukken.

De meeste van de toekomstige inwoners van het AZC komen uit oorlogsgebieden. Wij leven in 2015 alweer zeventig jaar in vrijheid. Er is in de Europese geschiedenis nog nooit zo'n lange periode van vrede geweest. En als historicus van huis uit durf ik te zeggen dat dat heel bijzonder is. Op 10
en 11 april vieren we de bevrijding van Hoogeveen. En daar wordt op verschillende manieren aandacht aan besteed. Op dergelijke momenten herdenken wij de mensen die het toen opnamen tegen onderdrukking, tegen dictatuur, tegen massavernietiging, tegen het veroordelen van mensen op grond van
geloof, ras en overtuiging. Zij kenden uiteraard ook hun angsten. Maar die angst lieten ze niet overheersen. Ook wij kennen angst hedentendage. Angst voor bedreigingen van buiten. Terroristische dreiging. Angst voor spanningen aan de grenzen van de NAVO. Angst voor extremisme in verschillende
vormen. Angst voor het onbekende. Angst voor het verlies van een baan. Angst voor de toekomst van onze kinderen. Geef net als degenen die wij in april en mei van dit jaar herdenken niet toe aan die angst. Angst is en blijft een slechte raadgever. Blijf vertrouwen op de kracht van onze
democratische rechtstaat. Blijf vertrouwen op de veerkracht van onze normen en waarden. Blijf vertrouwen in het positieve en de kracht van mensen. Ik heb er vertrouwen in dat ons dat gaat lukken.

De toekomst zal het leren. En die toekomst is aan de jeugd. Ik weet het, het is een cliche maar ook een waarheid als een koe. En wij volwassenen laten ook niet na ons te beklagen over die lastige, obstinate, recalcitrante jongelui. Een citaat: "Onze jeugd heeft tegenwoordig een sterke hang
naar luxe, heeft slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderen. Zij spreken hun ouders tegen, houden niet hun mond in gezelschap... en tiranniseren hun leraren". Klinkt toch bekend in de oren, niet? U hoort het uzelf zeggen. En wie zei dat? Het was de filosoof
Socrates in de vijfde eeuw voor Christus. U hoort het, niets nieuws onder de zon. En laten we wel wezen, vrijwel al die zonen en dochters hebben het toch prima gedaan? Daarom heb ik het volste vertrouwen in de jeugd. Maar ze moet wel een kans hebben iets moois van die toekomst te maken. Daarom
moeten we meer inzoomen op de jeugd en zijn ontwikkeling en mogelijkheden creeren: op het gebied van leefmilieu, op het gebied van werk, op het gebied van scholing. Zorgen dat ze de goede keuzes maken en volop hun talenten kunnen aanspreken. Laten we hiernaar streven in 2015 en verder. Dan
ziet de toekomst er goed uit. Ik heb er vertrouwen in dat ons dat gaat lukken.

Ik heb vaak uitgesproken vertrouwen er in te hebben dat zaken ons gaan lukken. Dat klopt. Ik ben een optimist. Zonder vertrouwen aan een zaak beginnen leidt tot half werk en mislukkingen. Als je er geen vertrouwen in hebt moet je er niet aan beginnen. Ik heb dat vertrouwen door de insteek,
bevlogenheid en betrokkenheid van de bestuurders van deze gemeente, zowel college- als raadsleden. Ik heb dat vertrouwen door de inzet, kennis, integriteit en oplossingsgerichtheid van de directie en de medewerkers van onze Samenwerkingsorganisatie de Wolden - Hoogeveen. Ik heb dat vertrouwen
door de loyaliteit, enorme werklust en verbondenheid van ondernemers, onderwijsmensen, culturele en sportverenigingen en maatschappelijke organisaties. Ik heb dat vertrouwen door de instelling, kracht en vindingrijkheid van onze inwoners.

Leidt dat ook tot de conclusie dat ik vertrouwen heb dat alles goed gaat en dat alles rimpelloos zal verlopen? Nee. We werken met mensen. Waar mensen werken worden fouten gemaakt. In onze nieuwe organisatie zullen fouten worden gemaakt, zullen niet altijd de goede beslissingen worden genomen
en zal niet iedereen altijd goed behandeld worden. Bij de verdere invoering van de drie decentralisaties zullen mensen in de problemen kunnen komen bij het leveren van goede zorg. Ook bij het AZC zal niet iedereen zich gemakkelijk aanpassen en zal er zo nu en dan ingegrepen moeten worden. Niet
iedereen zal onze democratische rechtstaat van nature accepteren. Er zullen jongeren tussen wal en schip terecht kunnen komen. De vraag is niet of er fouten gemaakt zullen worden. De vraag is wat we met deze fouten willen doen. We zullen er van moeten leren om het de volgende keer beter te
doen. We zullen fouten moeten willen herstellen. We moeten er ook eerlijk voor willen uitkomen. Wel moeten we bedenken dat ook in deze situaties de mening van individuen anders kan zijn dan regels en wetten ons voorschrijven. Iets kan goed uitgevoerd worden, maar door een individuele burger
als fout of niet goed worden beoordeeld. Dat gaat zich in toenemende mate voordoen. Maar ook daarvoor geldt: er openlijk over kunnen praten. Tenminste, als het op een nette en beschaafde manier kan.

Een ding is hierbij nog wel essentieel. Het besef en zelfs het gegeven dat naast die fouten er wel heel veel goed gaat. En dat durf ik zonder enige aarzeling te beweren. Ik weet dat de overheid geen goed imago heeft. Mensen lezen en horen vaak over zaken die niet goed lopen en krijgen daardoor
een scheef beeld van wat de overheid is en doet. Verder wordt als een bestuurder of een ambtenaar de fout in gaat dat door de buitenwereld meteen gekoppeld aan de hele beroepsgroep.

Ben ik van mening dat fouten minder aandacht moeten krijgen? Nee, integendeel zelfs. Een onafhankelijke pers moet als 'waakhond van de democratie' ons kunnen blijven controleren. En burgers moeten voldoende rechtsmiddelen hebben om zichzelf tegen fouten te beschermen. En raadsleden moeten vrij
en onafhankelijk het college kunnen blijven controleren en ter verantwoording kunnen roepen. Maar wat mij betreft is er een verschil tussen eenzijdig aanklagen en het principe van 'hoor en wederhoor'. Is er een verschil tussen continu de nadruk leggen op wat er fout gaat en niet vermelden wat
er goed gaat. Is er een verschil tussen nieuws in oneliners en een gedegen onderzoek met de nodige en noodzakelijke nuances. Is er een verschil tussen kortetermijnpolitiek scoren en daadwerkelijk willen bijdragen aan oplossingen. Is er een verschil tussen wegkijken en verantwoordelijkheid
nemen. Daarbij hoort ook het beter, opener en gerichter communiceren van de overheid zelf.

Dat in gedachten nemend heb ik er vertrouwen in dat ons dat gaat lukken.

Karel Loohuis
Burgemeester gemeente Hoogeveen

dinsdag 6 januari 2015