Mediatekst | 05-12-2014

Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 5 december 2014.

Vandaag hebben we in de ministerraad onder andere gesproken over de laatste ontwikkelingen met verschrikkelijke ramp met vliegtuig MH17. De afgelopen weken en maanden is ondanks de ingewikkelde en chaotische situatie ter plaatse weer heel veel werk verzet. Bij het zoeken naar stoffelijke resten en persoonlijke bezittingen, en bij het bergen van de wrakstukken is goede voortgang geboekt. Het LTFO heeft in het identificatieproces een enorme prestatie geleverd. Deze week hebben zij nog 3 slachtoffers weten te identificeren. Waarmee het totaal komt op 292.

Woensdag is een eerste konvooi van 4 vrachtwagens met geborgen wrakstukken vertrokken uit Charkov. Naar verwachting arriveert het konvooi volgende week in Gilze-Rijen. De OVV kan dan een begin maken met de reconstructie van het toestel. Alles wat we tot nu konden doen, hebben we gedaan. Gegeven de veiligheidssituatie en de weersomstandigheden kunnen we op dit moment, ik onderstreep op dit moment, niet meer doen. En dat betekent dat de missie in Charkov ook tijdelijk wordt afgeschaald. Maar de lijnen blijven open. Er blijft permanent een team op afroep beschikbaar dat - zodra de omstandigheden het toelaten - terug kan keren voor gericht en ook aanvullend onderzoek ter plaatse.

Tweede onderwerp dat ik met u wil bespreken bij mijn korte introductie is de vogelgriep. We kunnen ons goed voorstellen dat de pluimveesector geschokt is door die ziekte. Menig pluimveehouder staat immers het rampscenario van 2003 nog helder voor de geest. Daarom hebben we als overheid direct maatregelen genomen. Op basis van onderzoek en advies van deskundigen worden deze maatregelen nu versoepeld. Het regionaliseringsregime blijft vooralsnog gelden voor het westen van Nederland, waar 3 van de 4 uitbraken hebben plaatsgevonden. Zodra er sprake is van een nieuwe uitbraak, wordt het regime ook in de getroffen regio weer ingesteld. Voor het hele land blijven de ophokplicht en een bezoekersverbod van kracht. Verder is het van belang dat bedrijven strenge hygienemaatregelen in acht nemen om zich zo goed mogelijk te wapenen tegen het virus. Op deze manier kunnen overheid en bedrijven samen werken aan de indamming van de verspreiding van het vogelgriepvirus.

DE WINTHER Meneer Rutte, laten we het eens over schaliegas hebben. We hadden een bijzondere week, de PvdA verscherpte haar standpunt m.b.t. de wenselijkheid van die boringen (...). Heeft u het idee dat het een weloverwogen beslissing is geweest van de PvdA?

RUTTE Dat moet ik aannemen, als de PvdA een standpunt inneemt dat het weloverwogen is temeer daar dit standpunt natuurlijk niet nieuw was. De PvdA maakt al een tijdje sterk de indruk niet een groot voorstander van de winning van schaliegas te zijn.

DE WINTHER Wist u ervan dat de deur echt zo dicht zou worden gegooid? Want het onderzoek was natuurlijk ook niet voor niks.

RUTTE Het is gebruikelijk in de coalitie als het zaken, als het regeerakkoord, aangaande dat je met elkaar overlegt maar dit zijn natuurlijk dingen die daar buitenvallen.

DE WINTHER Ok, dus daar was geen overleg voor nodig?

RUTTE Het zou raar zijn als we natuurlijk in de PvdA en de VVD zijn twee partijen met op bijna alle onderwerpen verschillende standpunten. Als het het regeerakkoord betreft waar de uitvoering voortreffelijk en in een hele goede sfeer verloopt is er natuurlijk heel veel contact, maar ja daarbuiten moet de partij de kans hebben zich te profileren.

DE WINTHER O, het is een profilering?

RUTTE In algemene zin zou ik die opmerking willen maken als de PvdA ervoor kiest op zo'n avond een punt te maken neem ik aan dat men ervoor kiest om daar op dat moment aandacht voor te vragen.

DE WINTHER Nu zagen wij de minister van Economische Zaken voor de ministerraad verklaren dat wat hem betreft proefboringen niet zijn uitgesloten. Gedurende de ministerraad ineens kwam het bericht dat de proefboringen ook onder het moratorium van de heer Samsom vallen. Is dat de nieuwe omgangsvorm dat gedurende de ministerraad even duidelijk wordt gemaakt welke kant het kabinet op moet?

RUTTE U ziet er wat opgewonden uit op dit punt, ik deel die opwinding niet. De PvdA die heeft het volste recht om van schaliegas te vinden wat ze vinden. Ik heb er ook helemaal geen moeite. Het kabinet heeft de positie ingenomen dat wij een aantal onderzoeken hebben gevraagd die komen tegen de zomer van dit jaar of misschien na de zomer naar buiten. Daar zullen we dan als kabinet een positie op bepalen en Henk Kamp heeft vandaag gezegd het echt winnen van schaliegas is logistiek bijna onmogelijk in deze kabinetsperiode, wat je eventueel zou kunnen doen als de rapporten daar aanleiding toe geven is overgaan tot proefboringen maar of dat gebeurt is natuurlijk in grote mate afhankelijk van de appreciatie die we als kabinet gaan geven aan die rapporten die komen.

DE WINTHER Maar u sluit, het kabinet sluit dus ook na de ministerraad niet uit dat die proefboringen er gaan komen nog deze kabinetsperiode?

RUTTE Zo is het.

DE WINTHER Heeft u enig idee of de druk op de heer Samsom m.b.t. zijn partij en de ontwikkelingen hem soms te veel worden?

RUTTE Nee, ik moet zeggen de samenwerking met Diederik Samsom en met Lodewijk Asscher, met wie ik natuurlijk met de PvdA door de week heen het meest mee te maken heb, zijn buitengewoon goed. Betrouwbare mensen, ze houden zich aan de afspraken, dat is goed mee werken. We wisten toen we deze coalitie aangingen van twee partijen met hele verschillende standpunten dat dat ook gegeven de agenda die we ons voornamen tot ontwikkeling te brengen dat dat moeilijk zou worden. Dat we heel veel van Nederland vragen, heel veel offers vragen om waar we aanvankelijk dachten 18 miljard ombuigen inmiddels tot 51 miljard plus alle hervormingen in de sociale zekerheid en de gezondheidszorg. Je ziet nu de resultaten komen, economische groei, daling van werkloosheid, de arbeidsmarkt, het punt van de woningmarkt die beter gaat 39% meer verkochte koopwoningen dan dezelfde periode vorig jaar en zo kan ik nog een tijdje doorgaan. Je ziet de resultaten komen en ik merk bij de top van de PvdA en de top van mijn partij een grote mate van overeenstemming dat wij vol focus willen doorgaan om Nederland verder sterker te maken.

DE WINTHER Is de stabiliteit van de coalitie in gevaar?

RUTTE Nee.

FRESEN Nog even terug naar het schaliegas, meneer Rutte. U zegt ja dat is niet uitgesloten die proefboringen maar is het politiek eigenlijk nog wel haalbaar?

RUTTE Dat ga ik vanavond in het 8 uur journaal beluisteren in uw analyse.

FRESEN Ik vraag het aan u.

RUTTE Ja luister, waar ik mee te maken heb is ordelijke besluitvorming in het kabinet en wij hebben nu in gang gezet de rapporten die onderzoek doen naar mogelijkheden, wenselijkheden, ook de laatste inzichten op het terrein van vraagstukken rondom milieubelasting omgevingsbelasting noem maar op. Die verwachten we, ja ik dacht tegen de zomer of vlak na de zomer en daar gaan we dan besluiten over nemen en als u mij vraagt: sluit je daarbij proefboringen uit? Nee die sluit ik niet uit. Weet je al dat het zo ver gaat komen? Nee, dat zal echt afhankelijk zijn van de appreciatie van de rapporten. Agt je waarschijnlijk dat deze periode ook echt schaliegas gewonnen gaat worden dan zeg ik, dat is logistiek en praktisch bijna onmogelijk.

FRESEN Geldt dat ook niet voor proefboringen?

RUTTE Dat zou logistiek mogelijk zijn.

FRESEN Dus als het onderzoek uitwijst volgend jaar dat dat veilig kan, dat is een voorwaarde...

RUTTE Alle randvoorwaarden rondom milieudruk etc. etc.

FRESEN Dan zet het kabinet door met het beginnen met proefboringen?

RUTTE Nou, laat ik het heel precies zeggen, de rapporten zijn nu gevraagd, die gaan wij bekijken en we sluiten op dit moment niets uit.

FRESEN Nee, maar Samsom zegt heel duidelijk, die is een stap verder gegaan deze week: die zegt onderzoek mag wat mij betreft, maar als de uitkomst, hij wil ook niet vooruit lopen op die uitkomsten maar hij zegt eigenlijk deze kabinetsperiode moet er op dat gebied een stand still komen.

RUTTE We hebben allemaal het debat deze week gevolgd.

FRESEN De strekking van de motie die hij heeft ingediend en die waarschijnlijk steun krijgt van een meerderheid in de TK, de verlenging van met moratorium tot het einde van de kabinetsperiode.

RUTTE Goed, we gaan eerst eens de stemming afwachten in de Kamer. Voor het kabinet geldt dat wij gevraagd hebben rapporten om te bezien welke voor en nadelen er zijn, wat de laatste stand van de techniek is, de milieu impact, de economisch impact, ueberhaupt hoeveel van dat spul hebben wij, is daar nader inzicht in. Hoe verhoudt het zich tot de hele energiemix in Nederland dus al die aspecten worden bekeken en dan gaan we daar besluiten over nemen.

FRESEN Vindt u het onverstandig van de PvdA dat zij zeggen: ongeacht de uitkomst van dat onderzoek: we willen op het gebied van schaliegas voorlopig helemaal geen stappen zetten.

RUTTE Ja, luister de Partij van de Arbeid heeft het volste recht dat te vinden. Er zij hier in het regeerakkoord geen afspraken over gemaakt.

FRESEN Dat weet ik maar ik vraag of u het onverstandig vindt want uw partij zegt, ik wil alles weten over wat er in die grond zit dus...

RUTTE Ja ik sta hier als minister-president maar het kabinet in ieder geval is van mening dat wij eerst eens even precies de state of the art willen hebben, de laatste stand van zaken, de laatste inzichten op het terrein van schaliegas en op basis daarvan een geinformeerd besluit willen nemen over het gevolg.

HOORN Meneer Rutte, toch nog een aanvullende vraag over die motie die heeft u ontraden, die van Samsom. Maar die motie gaat specifiek over het boren naar en het winnen van schaliegas. U zegt: nou dat proefboren dat moet je niet uitsluiten. De PvdA zegt nu: nee dat proefboren valt ook onder het moratorium. Hoe heeft u dat gelezen, hoe heeft u dat opgevat in die motie? Want daar zit nu opeens licht tussen wat het kabinet zegt en wat de PvdA, vandaag opeens nog, aanvult.

RUTTE Ik moet u heel eerlijk zeggen dat ik deze week, behalve bij dat debat 's avonds, er echt niet mee bezig ben geweest. Op een of andere manier is dit heel groot geworden in de media, dat heb ik als feit te accepteren, maar wat ik interessant vind is proberen ook in de politiek vanuit het kabinet gekeken ordentelijke besluitvorming te houden. En dat is van stap 1, eens even alle feiten op een rij, daar eens even heel goed met elkaar over spreken. Bezien hoe verhoudt het zich tot de rest van onze energiebronnen en de toekomstige energiebehoefte. Milieu, et cetera, et cetera. En dan een besluit nemen. En de Partij van de Arbeid heeft het volste recht om daar op ieder door die partij gekozen moment iets van te vinden.

HENDRICKX Want u zei op het gebied van het regeerakkoord werken we nog prima samen, heel betrouwbaar. Kun je niet ook concluderen dat op terreinen die buiten het regeerakkoord vallen, of het nou over de stelselwijziging in de belastingsfeer of schaliegas nu weer. Dat u het eigenlijk nog maar zelden eens bent. Of ten minste, dat de regeringspartijen het nog maar zelden eens zijn.

RUTTE Nee, dat ben ik oprecht niet met u eens. Ik moet zeggen, we hebben regelmatig natuurlijk in de coalitie op allerlei niveaus met elkaar overleg om te zorgen dat besluitvorming zo ordelijk mogelijk verloopt. Zeker natuurlijk prioritair waar het regeerakkoord betreft. Grote stelselwijzigingen, het op orde brengen van de overheidsfinancien, het weer op gang helpen van onze economische motor. We zien ook gezamenlijk de resultaten na heel veel gevraagd te hebben van Nederland zien we nu stap voor stap ook echt de positieve resultaten. Volgend jaar wordt door de OECD zelfs een versnelling van de economische groei voorspeld. En we gaan natuurlijk bezien wat daar in praktijk precies van wordt. Maar dat zijn allemaal positieve signalen. We zijn zeer gemotiveerd om aan die agenda vast te houden, nu geen experimenten, nu ook er een succes van maken. Er voor zorgen dat Nederland echt structureel sterker uit de economische crisis komt. Dat drijft ons. We zijn in 2012 in elkaars armen gedreven door de kiezer, hadden we allebei niet bedacht. Partij van de Arbeid en VVD, ja, over zo veel dingen zo verschillend maar we hebben toen wel gezegd, zoals Nederland er voor staat en gegeven de verkiezingsuitslag gaan wij samen dit doen. Daar willen we ook een succes van maken. We wisten ook dat het moeilijk zou worden, we wisten ook dat we heel veel aan Nederland zouden vragen. We wisten ook dat dat natuurlijk onvermijdelijk zijn effect zou hebben in peilingen en in tussentijdse verkiezingen, dat is onvermijdelijk. Maar we zijn zeer gemotiveerd om die klus te klaren nu.

HENDRICKX Maar ik bedoel, als u zegt geen experimenten, bedoelt u dan ook van bovenop die grote hervormingen die natuurlijk al in het regeerakkoord al afgesproken en voor een groot deel zijn doorgevoerd. Dat er eigenlijk niet nog veel meer nieuwe dingen....

RUTTE Er moet nog heel veel gebeuren. We hebben natuurlijk de ambitie, gezamenlijk, en ik ben er optimistischer over dan u, maar dat zullen we moeten bewijzen volgend voorjaar. Dat we ook gezamenlijk tot voorstellen kunnen komen op het terrein van de belastingen. Ik ben daar optimistischer dan ik uit uw vraag beluister. Daarnaast hebben we nog grote andere hervormingen natuurlijk die op stapel staan. Een van de aller grootste van dit kabinet speelt zich wat af onder water zou je kunnen zeggen, bijna letterlijk soms, dat is de omgevingswet. Dat is een revolutie op het terrein van de manier waarop we omgaan met ruimtelijke ordening en milieuvraagstukken. Ook daar zijn we het eigenlijk helemaal over eens. En we hebben natuurlijk een succes te maken van de hele agenda zoals die er nu ligt. En die moet er voor zorgen dat de overheidsfinancien op orde krijgen, daar zijn we nu een eind mee op weg. Maar ook dat sociale zekerheid en gezondheidszorg dat die langjarig die stelsels er weer staan. En als je dan alleen al naar de gezondheidszorg kijkt, na een kostenstijging van bijna 6% in de afgelopen 10 jaar zie je nu dat die kostenstijging in 2014 en 2015 rond nul is en dat is cruciaal omdat anders het draagvlak onder dit meest kostbare en misschien wel belangrijkste taak die de overheid heeft, het organiseren van een goede gezondheidszorg, dat dat draagvlak zou wegvallen. Ik ben er ontzettend trots op dat we daar nu al weer na 2 jaar dit soort resultaten zien. En dat smaakt dus naar meer om nu ook echt vast te houden aan die koers en al datgene te doen wat nodig is om uiteindelijk, prioriteit nummer 1, de economie op gang betekent meer banen, meer werk voor mensen in dit land.

VAN DER AA Even ook bij afwezigheid van mevrouw Schippers, volgende week zit de winstuitkering ziekenhuizen in de Senaat. Nou heeft uw kabinet al heel wat wetten door het parlement gekregen, zorgwetten ook vooral, maar deze gaat zeer waarschijnlijk niet lukken. Is dat een probleem?

RUTTE Nou, dat gaan we volgende week zien. Of dat lukt of niet lukt, het geldt bij elke wet dat je altijd moet knokken voor de meerderheden. Er ligt volgende week een paar voorstellen van Edith Schippers in de Eerste Kamer. Aanpassing van artikel 13 op het terrein van de artsenkeuze, en ook de verruiming van de investeringsmogelijkheden in de zorg, het wetsvoorstel waar u in een ietwat kortere beschrijving aan refereert. En zij is hard bezig om voor beide wetsvoorstellen een meerderheid te krijgen.

VAN DER AA Wat vindt u er politiek gezien van dat het CDA beide voorstellen aan elkaar knoopt vanmorgen in de Volkskrant?

RUTTE Ik vind het niet op mijn weg, ik zeg dat vaker hier en het is een beetje een antwoord wat ik probeer steeds iets anders te geven omdat het anders saai wordt, maar het is niet mijn weg om te reflecteren op de politieke positie die de oppositiepartijen innemen. Ik zie dat het CDA in heel veel gevallen...

VAN DER AA [onverstaanbaar, red.] de politisering van de Senaat wellicht.

RUTTE Ja, dat is ook weer zo'n onderwerp waarvan ik denk, ik heb mijn handen vol aan het op orde krijgen van de Nederlandse economie, Nederland weer veiliger maken. Ik moet oppassen, ik ben historicus, geen politicoloog, dat ik daarnaast ook nog tijd veins te hebben voor reflecties op het functioneren van de Eerste Kamer. Temeer daar ik ook niet zeker weet hoe gewaardeerd dat daar zou worden en daarmee ook niet op voorhand zou bijdragen aan een groter draagvlak voor sommige belangrijke voorstellen.

VAN DER AA Tot slot, mag ik er vanuit gaan dat u het belangrijker vindt dat artikel 13 wordt aangenomen aangezien daar een taakstelling aan vast zit dan de investeringsmogelijkheden voor ziekenhuizen, laat ik die terminologie overnemen.

RUTTE Nee, die conclusie is niet gerechtvaardigd.

VAN DER AA Waarom niet?

RUTTE Dat is ingewikkeld. U suggereert hier iets en vraagt mij of dat klopt, dat klopt niet. Moet u uitleggen waarom u de suggestie deed.

ALBERTS Nou, omdat aan de een een taakstelling vastzit en aan de ander niet.

RUTTE Wat ik nou belangrijk vind in de gezondheidszorg dat is natuurlijk als er wetsvoorstellen zijn waar ook, die ook een bijdrage leveren aan de 51 miljard zijn die natuurlijk belangrijk. Maar wetsvoorstellen hebben ook nog een ander belang namelijk dat ze er voor zorgen dat onze voorzieningen op het gebied van de sociale zekerheid of in dit geval van de gezondheidszorg langjarig versterkt worden, beter worden. Dat bijvoorbeeld ziekenhuizen in staat zijn om meer kapitaal aan te trekken voor hun belangrijke werkzaamheden. Dat doet dat wetsvoorstel en dat is ook onderdeel van de hoofdlijnenakkoord die Martin van Rijn en Edith Schippers gesloten hebben vorig jaar met de verschillende spelers in het veld van de gezondheidszorg. Dus het is niet zo dat de dingen alleen belangrijk zijn omdat ze geld bijdragen aan de 51 miljard. Het kabinet heeft het doel om tegelijkertijd alle grote stelsels weer toekomstbestendig te maken en daarbij is dit een heel belangrijk onderdeel.

ALBERTS Ik wil nog even op MH17 terugkomen meneer Rutte. U zei net de missie in Charkov wordt voorlopig afgeschaald, kunt u dat iets meer uitwerken? Betekent dat dat alle Nederlanders weg gaan uit Charkov?

RUTTE Ja, uit Charkov gaan we in ieder geval de komende maanden is de verwachting dat we daar geen aanwezigheid hebben. Dat zal vanuit Kiev zal zijn. En dat zodat de mogelijkheden zich voordoen kunnen we heel snel weer opschalen, ook in Charkov om Charkov weer te gebruiken als springplank naar het gebied waar de ramp heeft plaatsgevonden.

ALBERTS En hoe veel mensen blijven, hoe veel Nederlanders blijven in Kiev?

RUTTE Daar hebben we gewoon de ambassade. Daar blijven in ieder geval twee mensen extra van de missie paraat en met alle spelers in het veld blijven ook alle lijnen open.

ALBERTS En dat houdt in?

RUTTE Dat betekent dat we bijvoorbeeld afspraken hebben gemaakt met de state emergency service in het betwiste gebied in Oekraine. Dus door de separatisten bezet gebied, de state emergency service daar die ons geholpen heeft ook met het verzamelen van de belangrijke vliegtuigonderdelen die we nodig hebben voor de door de Onderzoeksraad voor de Veiligheid gewenste reconstructie. Dat als ook daar in de komende tijd door de bevolking of door henzelf spullen gevonden worden of belangrijker misschien nog wel menselijke resten gevonden worden dat wij onmiddellijk contact hebben om ook daar weer op een fatsoenlijke manier te zorgen voor Nederland.

ALBERTS En denkt u dat er aanleiding is om straks als de winter weer voorbij is om dan weer te gaan opschalen of moet u dan echt aanknopingspunten hebben?

RUTTE Zeker, ja dat willen we sowieso om een paar redenen, we hebben de burnsites dat zijn de plekken waar (onverstaanbaar, red.) vliegtuigdelen echt brandend zijn neergestort die ook echt ernstig verbande delen van het landschap, waar wij nader onderzoek willen doen wat heel fijnmazig onderzoek zal zijn om te kijken wat daar nog aan menselijke resten aanwezig is en daarnaast is er een deel van het crashgebied waar wij nog niet heen konden. Waarvan wij aannemen dat daar niet heel veel meer zal zijn gegeven dat de OVV in een tussenrapport heeft laten zien hoe het vliegtuig is neergestort verwachten wij niet dat daar heel veel te vinden is maar we willen dat wel zelf vaststellen. We hebben inmiddels wel alle plekken waarvan wij op basis van alle informatie die we hadden gekregen meenden dat wij menselijke resten of persoonlijke bezettingen zouden kunnen vinden hebben we die hele lijst bijna wel helemaal afgewerkt maar er komen natuurlijk altijd weer nieuwe aanwijzingen weer binnen en dan willen we ook daar weer naar kunnen kijken.

VISCHJAGER Ja meneer Rutte, er staat een stembiljet politicus van het jaar 2014.

RUTTE Mooi, ik ga advies geven.

VISCHJAGER De heer Rutte natuurlijk omdat hij o.a. de pers te woord staat en probeert daar zo veel mogelijk altijd de waarheid na te streven.

RUTTE Kunt u dat nog even op de camera herhalen?

VISCHJAGER Onverstaanbaar, red.

RUTTE U heeft ook echt? Ja nou ja, ik zet er een smiley op. Voor wij stoppen de laatste vraag wordt vandaag niet door Julius gesteld, maar de laatste vraag wordt gesteld vandaag door de heer Vullings.