Mediatekst | 14-03-2014

Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 14 maart 2014.

INLEIDEND STATEMENT

Goedemiddag, ja vanzelfsprekend hebben we bij het buitenlandsbeleid stilgestaan bij de situatie in de Oekraine. De ontwikkelingen stemmen verre van hoopvol, maar niettemin blijft het van belang, onverminderd van belang, om te bezien of we hier via onderhandelingen en via de onderhandelingstafel uit kunnen komen. Alle alternatieven zijn slechter, maar ze worden wel onvermijdelijk als Rusland niet met de Oekraine in gesprek raakt en de zaak nog verder escaleert.

We hebben ingestemd met een wetsvoorstel om de integriteit en bedrijfsvoering van banken te versterken. Dat doen we door een uitbreiding van de bankierseed en de introductie van tuchtrecht. Daarnaast is onder meer gesproken over een wetsvoorstel om de kosten van het opruimen van scheepswrakken te verhalen op de eigenaar.

De ministerraad van zichzelf was korter dan gebruikelijk, maar goed dat past ook wel bij het feit dat mijn collega's en ook ikzelf vanmiddag nog op campagne zijn. Volgende week is er een vergadering die weer wat langer zal duren, ongetwijfeld.

Volgende week een gevarieerd programma. Woensdag zijn de verkiezingen voor ruim 400 gemeenten in Nederland. De campagnes zijn in volle gang. In alle gemeenten zijn partijen hard aan het werk om kiezers voor hun standpunten te winnen. Ook landelijke politici dragen hun steentje bij. Vanaf deze plek zou ik de gelegenheid willen gebruiken om iedereen op te roepen aanstaande woensdag naar de stembus te gaan. Iedere stem telt, ook die van u.

Donderdag en vrijdag is er een Europese Raad van regeringsleiders in Brussel. Op de agenda staan financieel-economische punten, het Europees Semester, het versterken van concurrentievermogen van de Europese industrie en - aanverwante - dienstensector. Daarnaast komen klimaat- en energiebeleid en uiteraard de situatie in de Oekraine aan de orde.

En dan het weekend staan we klaar voor de start van de Nucleair Security Summit hier in Den Haag. Die heeft een doel voor ogen, namelijk het voorkomen van nucleair terrorisme. Het gaat niet om kernwapens, maar om gevaarlijk nucleair en radioactief materiaal dat vaak ook voor heel nuttige doeleinden gebruikt moet worden. Denk aan radiologisch materiaal voor het maken van roentgenfoto's, maar ook het bestralen van patienten. De kans dat terroristen dit materiaal kunnen bemachtigen en dat zij er in slagen om een kernbom of een vuile bom van te maken is gelukkig klein, maar als het gebeurt, dan zijn de gevolgen enorm groot. Het is dus letterlijk van levensbelang om de hoeveelheid gevaarlijk nucleair materiaal in de wereld te verminderen en het materiaal dat er dan nog wel is, om dat zo goed mogelijk te beveiligen en de internationale samenwerking op dit gebied te versterken. De top in Den Haag is de derde NSS-top. De eerste was in 2010 op initiatief van president Obama in Washington. De hoeveelheid nucleair materiaal in de wereld is inmiddels fors afgenomen en de beveiliging in heel veel landen is aanzienlijk verbeterd. NSS-toppen leveren dus ook resultaat op, zichtbaar. Juist door directe betrokkenheid van wereldleiders worden stap voor stap resultaten geboekt die anders niet zouden zijn bereikt. Als voorzitter van deze top wil ik vooral meer tempo maken. Nederland wil bijvoorbeeld bevorderen dat landen alle richtlijnen van het Internationaal Atoomagentschap - het IAEA - invoeren in hun nationale wet- en regelgeving en dat de IAEA-inspecties het niveau van de beveiliging verder verbeteren. Het feit dat deze top hier in Nederland georganiseerd wordt, is geen toevalligheid. Het past in de Nederlandse traditie van het nemen van internationale verantwoordelijkheid en het past ook bij de stad Den Haag, de internationale stad van recht en vrede.

FRESEN (NOS JOURNAAL) Meneer Rutte, er is, om het maar eens zwak uit te drukken, de nodige commotie ontstaan over uitspraken van Wilders, gedaan in de campagne in Den Haag, waarin hij zei: in Den Haag zou het goed zijn als er minder lasten en ook als het even kan minder Marokkanen zouden zijn, er zijn inmiddels ook allerlei PvdA-ministers die zich daar mee bemoeien, heeft u er ook een opvatting over als premier?

RUTTE Nou ja, ik heb een opvatting. Mijn opvatting zou zijn dat je nooit de ogen moet sluiten voor het feit dat er problemen zijn met bepaalde groepen, maar dan moet je het over die problemen hebben en dan moet je de feiten benoemen. Het feit dat bepaalde groepen oververtegenwoordigd zijn in bepaalde probleemstatistieken. Maar wat niet werkt is zo'n hele groep over een kam scheren. Dan los je het probleem niet op. Er zijn in Nederland Marokkanen die het heel goed doen, het grootste deel van de Marokkaanse gemeenschap is goed geintegreerd, is zeer actief in deze samenleving, de burgemeester van Rotterdam heeft een Marokkaanse achtergrond, dus aan de ene kant de problemen benoemen, en die zijn er, maar ook in de Marokkaans gemeenschap, die zijn er in de Antilliaanse gemeenschap, en daarvoor oplossingen voor aandragen, maar de hele groep over een kam scheren en daarmee iedereen wegzetten, dat heeft geen zin.

FRESEN Nou zegt minister Timmermans van Buitenlandse Zaken, PvdA, dat Wilders er kennelijk een genoegen in schept om mensen op de ziel te trappen, spreekt hij dan ook namens u?

RUTTE Iedereen kiest zijn eigen woorden, mijn opvatting zou zijn dat de problemen in dit land, die zich ook in bepaalde groepen voordoen, het beste aanpakken door een aantal uitgangspunten als vertrekpunt te kiezen, namelijk dat we altijd kijken naar het individu en niet naar de groep, dat we niet kijken naar je geloof, maar naar je gedrag en dat we niet kijken naar je afkomst, maar je toekomst.

FRESEN U zegt: ieder kiest zijn eigen woorden, maar wat voor woorden zou u dan geven aan de uitspraken van Wilders?

RUTTE Wat ik net zei, dat volgens mij wij als politici gehouden zijn om problemen op te lossen, er zijn problemen met bepaalde groepen mensen in Nederland, maar die los je niet op door de hele groep over een kam te scheren, die los je op door de problemen wel te benoemen, vanuit een soort politieke correctheid in het verleden mochten ze niet benoemd worden, dat bepaalde groepen oververtegenwoordigd waren bijvoorbeeld in de criminaliteitsstatistieken of in de schooluitvalstatistieken, door dat wel te doen, kun je ze ook gericht aanpakken, maar door de hele groep vervolgens weg te zetten, creeer je geen oplossingen, daarmee los je de problemen niet op.

FRESEN Dus wat Wilders zegt is geen oplossing?

RUTTE Het lost niets op, omdat het namelijk niet de problemen benoemt die er zijn en daar zou ik nou voor zijn, dat je zegt: je ziet gewoon in de Marokkaanse gemeenschap, in de Antilliaanse gemeenschap bepaalde problemen op een veel grotere schaal voorkomen dan in andere gemeenschappen, die moeten we ook aanpakken. Door de hele gemeenschap weg te zetten, zeg je feitelijk: het interesseert me niet om de problemen op te lossen, ik wil die hele gemeenschap wegzetten. Ik zou vooral als politicus ervoor willen zijn om problemen op te lossen.

FRESEN Begrijpt u de emotie die die uitspraak heeft losgemaakt?

RUTTE Ik begrijp dat heel goed, natuurlijk.

FRESEN Maar wat vindt u er dan van dat een PvdA-minister zich daar ook zo zich uitdrukkelijk mee bemoeit?

RUTTE Iedereen mag zich daarmee bemoeien, ik doe dat ook, u daagt mij uit, ik geef u antwoord, ik zeg het antwoord wat ik u net gaf en zo moet iedereen zijn eigen woorden kiezen.

FRESEN Nou heeft (onverstaanbaar, red.) Lodewijk Asscher, ik geloof gisteravond gezegd: je hebt woensdag de kans om, als je het er niet mee eens bent, een andere keuze te maken. Wilders die zei gelijk: dat lijkt op een stemadvies en hij wilde van u weten of dat ook een stemadvies is, als je zegt: als je het er niet mee eens bent, moet je een andere keuze maken, eigenlijk anders stemmen dan de PVV, dat lijkt wel heel erg op een stemadvies?

RUTTE Ik heb die vraag al beantwoord, van Geert Wilders, en gezegd - letterlijk - dat Asscher geen stemadvies geeft.

FRESEN Maar, dat is toch een beetje merkwaardig, want hij zegt: als je het er niet mee eens bent, moet je woensdag een andere keuze maken, dan zeg je toch eigenlijk...

RUTTE Nee, dan kunt u een andere... De uitspraak is: komende woensdag kunnen mensen een andere keuze maken, dat lijkt mij een uitstekend (onverstaanbaar, red.) ik doe ook heel veel optredens in het land, ik heb nog geen vragen erover gekregen, maar ik heb nu, denk ik, 25 campagneoptredens gehad in mijn eigen partij, bij die gelegenheden, ik kan dat hier natuurlijk nooit doen, maar bij die gelegenheden roep ik op de VVD te stemmen, ik zou dat hier nooit doen, dat zou ongepast zijn, maar bij die gelegenheden roep ik uiteraard op om VVD te stemmen...

FRESEN Waarvan akte.

RUTTE En als ik dan oproep om VVD te stemmen, bij die gelegenheden, dan doe ik dat natuurlijk ook voor mijn partij en wat Asscher heeft gedaan, is statement of fact, namelijk je kunt op een andere partij stemmen.

FRESEN Maar u denkt niet, u legt het niet zo uit, dat hij heeft gezegd: als je het er niet mee eens bent, stem dan niet op de PVV, zo legt u dat niet uit, want dat...

RUTTE Mensen in Den Haag, ik citeer hem letterlijk, kunnen komende woensdag een andere keuze maken. Lijkt mij...

FRESEN Een andere keuze dan?

RUTTE Ja dat staat er niet, dus het is een feit.

FRESEN Ja, dat is wel heel erg close reading... Het is toch logisch dat Wilders dit uitlegt als een stemadvies?

RUTTE Ik vind het prima dat iedereen alles uitlegt en (onverstaanbaar, red.) wat de heer Asscher wil dat... ook uitspraken doet die zich voor (onverstaanbaar, red.) lenen, maar dat neemt niet weg dat ik probeer bij de woorden te houden die hij uitspreekt.

FRESEN U vindt het ook, dat als je het er niet mee eens bent, je een andere keuze moet maken?

RUTTE Het feit dat iedereen aanstaande woensdag vooral moet gaan stemmen, heb ik net gezegd ook, zou echt een oproep zijn aan iedereen, als mensen dan bij een VVD-bijeenkomst nog een stemadvies vragen, ben ik ook nog wel bereid dat ook te geven, maar hier zal mijn algemene oproep zijn: ga vooral stemmen, aanstaande woensdag, uniek dat we dat in Nederland hebben. Ik ben nu de hele dag, buiten de campagne, toevallig bezig met de Oekraine, met de Krim, als je ziet met Oekraine wat nu betrokken is, de situatie in Rusland, dan moet je nog eens extra beseffen hoe waardevol het is dat we hier in een democratie leven. Het gaat ergens over aanstaande woensdag, het gaat over gemeenten die belangrijke taken erbij krijgen, dus het is mijn hoge verwachting dat zoveel mogelijk mensen woensdag gaan stemmen.

WESTER (RTL NIEUWS) Minister Asscher zegt van als je het niet met Geert Wilders eens bent, dan kun je een andere keuze maken, dat is ook zo, je kunt het ook omdraaien, je kunt zeggen: als je het wel met hem eens bent, dan moet je de PVV stemmen.

RUTTE Op de?

WESTER Dan moet je op de PVV stemmen.

RUTTE PVV zei je he?

WESTER Ja.

RUTTE Asscher heeft dat niet gezegd? Laten we nou even bij de uitspraken blijven.

WESTER Nee, dat vraag ik aan u, je kunt een andere keuze maken als je het er niet mee eens bent, maar dan zou je ook kunnen zeggen...

RUTTE Ja maar luister, hij staat hier volgende week, want dan ben ik in Brussel, dan kunt u hem dat zelf vragen. Ik blijf bij de uitspraak die hij gedaan heeft en daar ga ik niet op, nogmaals niet op (onverstaanbaar, red).

MIKKERS (DE TELEGRAAF) De heer Knot heeft interviews gegeven, hij noemt onder andere het pensioenstelstel zoals we dat nu hebben, niet houdbaar voor de toekomst, wat vindt u van zijn analyse?

RUTTE Nou ja, op zichzelf is het waar dat als we nu niets zouden doen aan het pensioenstelsel wij voor grote problemen staan, dat is ook de reden waarom we werken nu aan een nieuw financieel toetsingskader, dat is zeg maar de randvoorwaarden die in de tweede pensioenpijler gesteld worden aan, ja welke toezeggingen doe je en wat betekent dat verder voor de mate van zekerheid die mensen hebben, dus daar werken we hard aan. Daarbij zijn een paar belangrijke aspecten zijn aan de orde, in de eerste plaats dat ik vind dat we zoveel mogelijk duidelijkheid moeten geven aan mensen of pensioenfondsen moeten vragen zoveel mogelijk duidelijkheid te geven aan mensen over wat ze kunnen verwachten. Daarbij is het ook van belang dat je voorkomt dat oudere generaties, of jongere generaties, dat een van die twee benadeeld wordt in dat hele proces. Dus er is een belang bij een grote mate van intergenerationele solidariteit en langs die lijnen werken we nu aan een nieuw financieel toetsingskader, dus daar heeft hij gelijk in en daarnaast is ook het voornemen van het kabinet om een bredere maatschappelijke discussie te voeren, over het pensioenstelsel, nog even los van dat nieuwe financiele toetsingskader, ook om ervoor te zorgen dat we in Nederland echt met elkaar het eens zijn over de toekomst van onze pensioenvoorziening.

MIKKERS Met dat laatste doelt u volgens mij op het SER-advies, wat het kabinet heeft gevraagd, dat moet allemaal nog allemaal gaan komen, maar na het FTK (Financieel Toetsingskader), wat op zichzelf al een grote verandering is, wat hangt Nederlanders dan nog boven het hoofd wat betreft de pensioenen, want dat zal niet vrijblijvend zijn?

RUTTE Nou het FTK is niet iets wat Nederland boven het hoofd hangt, het FTK is een taakopvatting, een invulling vanuit de overheid om er juist voor te zorgen dat mensen die sparen voor hun pensioen, dat die ook zoveel mogelijk duidelijkheid hebben, bij hun pensioenfonds, waar ze op kunnen rekenen.

MIKKERS ...buiten het FTK, de bredere discussie die nog moet gaan komen.

RUTTE Ja, daar wil ik niet op vooruit lopen. Ik vind het van belang, kijk Wientjes heeft een aantal uitspraken bijvoorbeeld gedaan, die zegt dat nieuwe FTK dat leidt ertoe dat, wat zei hij letterlijk, dat de buffers heel hoog worden. Nou dat is niet zo. We proberen een financieel toetsingskader te maken, waarbij als er absolute garanties worden gegeven, dat u altijd geindexeerd wordt, ja dan zullen de buffers hoog moeten zijn. Maar als het pensioenfonds ervoor kiest om dat niet te doen, dan zijn die buffers weer minder hoog he. Dus in die zin is het van belang om het financieel toetsingskader zo vorm te geven dat het maximaal transparant maakt wat degene die pensioen opbouwt kan verwachten. Daarbij is het ook van belang om ervoor te zorgen dat je niet, omdat je de komende jaren bijvoorbeeld bepaalde rendementen verwacht, ten koste van jongere generaties als je weet dat er mogelijk ook geleidelijk aan meer ouderen zullen komen en minder jongeren zullen zijn in de toekomst die het pensioen inleggend zijn, pensioenpremie inleggend zijn, dat je ervoor zorgt dat die balans tussen die generaties op orde is, dus dat is niet iets in de zin van: wat hangt mensen boven het hoofd, nee integendeel, het is veel meer compleet het licht aandoen en ervoor zorgen dat het volstrekt duidelijk wordt, financieel toetsingskader is daarvoor een eerste grote stap, de bredere discussie die erna volgt is een tweede grote stap, dat we echt in Nederland van elkaar weten: waar kunnen we op rekenen en de overheid heeft daar een beperkte rol in, niet anders dan de randvoorwaarden zijn.

MIKKERS Maar betekent dat bijvoorbeeld wel dat je minder zekerheid zult hebben over hoeveel pensioen je later krijgt?

RUTTE Nee dat betekent het niet. Dat is echt de keus van het pensioenfonds zelf, in overleg tussen werkgevers en werknemers, de mate van zekerheid die ze willen bieden en naarmate je natuurlijk meer zekerheid biedt, ligt het ook voor de hand dat er meer geld in de kas moet zijn. Dat is een keus van het pensioenfonds en dat is een zaak van werkgevers en werknemers, daar moet de overheid buiten blijven. Wat ik vooral wil voorkomen, is dat we een situatie hebben waarin pensioenfonds in Nederland dingen toezeggen, die misschien niet waargemaakt kunnen worden. Dus de toezeggingen die het pensioenfonds doet, dat is mijn doel, die moet ook waargemaakt kunnen worden en naarmate die toezeggingen concreter zijn, moet er dus ook steviger gebufferd worden.

MIKKERS Zegt u nu eigenlijk dat het stelsel zoals we dat nu hebben, wel houdbaar is?

RUTTE Je kunt niet zeggen: het is houdbaar of het is niet houdbaar. Het heeft onderhoud nodig. We hebben een fantastisch pensioenstelsel, er zit duizend elfhonderd miljard in, het is de grootste pensioenpot van de wereld, het algemeen pensioenfonds is in omvang het eerste of tweede of derde pensioenfonds van de wereld, afhankelijk van hoe je het Californische overheidspensioenfonds en het pensioenfonds voor de spoorwegen in Japan waardeert, maar het behoort tot de top drie, soms staat het op de eerste plaats, dus we hebben een fantastisch pensioenstelsel, we hebben in feiten eigenlijk onze toekomstige pensioenverplichtingen hebben we al gespaard en nou is het van belang, als je ziet dat er demografische ontwikkelingen zijn, dat er vraagstukken zijn van de mate van zekerheid van indexatie en dat speelt natuurlijk ook deze dagen. Pensioenfondsen die wel moesten korten, vervolgens dat niet bleken te hoeven in een aantal gevallen, soms toch weer wel. Dat je naar de toekomst probeert daar veel meer duidelijkheid in te bieden en voorkomt dat er van die hobbels zijn, nou daar is die discussie op gericht, maar we hebben een heel goed pensioenstelsel, maar het heeft wel onderhoud nodig.

MIKKERS Een ander onderwerp als dat mag, het CPB kwam deze week met een interessante studie over de BTW, daar werd een pleidooi gehouden voor een tarief, zoals sommige landen dat ook kennen, D66 zag er wellicht wat in, om bijvoorbeeld een tarief van 15% om daar eens over na te gaan denken, onlangs alle haken en ogen, wat vindt u daarvan?

RUTTE Ja ik ga daar nu verder geen commentaar op geven, omdat we hebben afgesproken, ook in het kader van de commissie Dijkhuizen, en die heeft ook dit onderwerp aan de orde gesteld van de BTW, in het kader van de commissie Dijkhuizen willen wij proberen tegen de zomer met een grondige kabinetsreactie te komen, waarin we al die zaken meenemen. Ik wil er niet op vooruit lopen.

MIKKERS Maar, de BTW wordt sowieso meegenomen in een advies over Dijkhuizen, toch?

RUTTE Nee kijk Dijkhuizen praat in zijn advies over de BTW, wij komen als kabinet met een reactie op Dijkhuizen en dan zullen wij natuurlijk verschillende elementen van Dijkhuizen ook van onze appreciatie voorzien, maar wat die precies is, wil ik niet op vooruit lopen, omdat dan ik vooruit loop op die kabinetsreactie en het lijkt mij zuiver die ook eerst in het kabinet te bespreken.

MIKKERS Maar u kunt ook zeggen: ik vind het helemaal niets of ik vind het een interessante gedachte.

RUTTE Ja ik vind er van alles van, maar ik sta hier niet als persoon, ik sta hier als voorman van het kabinet en ik vind dat wij in het kabinet de discussie eerst eens grondig moeten voeren, er zitten voor- en nadelen aan, maar dat geldt voor alle voorstellen van Dijkhuizen, dus dat gaan we echt even in de zomer goed bespreken.

ANDRINGA (RADIO 1) Meneer Rutte, bij wat voor stappen van Rusland worden sancties van de EU onvermijdbaar?

RUTTE We hebben daar als Europese Raad natuurlijk een besluit over genomen, vorige week donderdag, en gezegd: wat we ieder geval gaan doen is het stopzetten van een aantal gesprekken, bijvoorbeeld over een nieuw strategisch akkoord met Rusland, dat is gebeurd, en toen hebben we afgesproken dat er een tweede en derde escalatieniveau kan zijn. Het tweede escalatieniveau kan aan de orde zijn als Rusland niet met de Oekraine serieus in gesprek gaat, tot het afnemen van de spanningen en het oplossen van het conflict en een derde fase van sancties kan sprake van zijn, staat in de Europese Raadconclusies, en die sancties zullen dan meer van economisch karakter zijn, is ook gezocht, zonder dat te specificeren als Rusland bijdraagt aan instabiliteit in de Oekraine. Zo zijn de afspraken gemaakt. De Nederlandse positie is dat wij natuurlijk die afspraken ook voor onze rekening nemen, tegelijkertijd er alles aan blijven doen om te voorkomen dat we in die fasen 2 en 3 komen, voor zover dat in onze mogelijkheden ligt, daartoe veel contacten met Europese collega's, ook weer in de aanloop naar de Raad Buitenlandse Zaken van maandag en de Europese Raad van volgende week donderdag en vrijdag. Ja mocht het zo zijn, he, zo staat het er ook, eigenlijk hebben we de als-dan-vraag, wat we eigenlijk als politici zelden doen, is de als-dan-vraag hier beantwoord, in de Europese Raadsconclusies, als Rusland de laatste twee niet zelf gaat engageren met de Oekraine, dan krijgen we de eerste fase van sancties.

ANDRINGA Als we in volgende fases terechtkomen dan gaat Nederland zelf ook maatregelen nemen, nu zijn er grote handelsbelangen tussen Nederland en Rusland, zit u niet heel erg te schipperen tussen het nemen van die sancties en aan de andere kant het schaden van belangen van Nederlandse groente- en fruittelers en vleesexporteurs?

RUTTE Het doel van de sancties is om Rusland te raken en niet Europa. Vanzelfsprekend dus de gedachte is dat we die zo vorm willen geven, dat hij zoveel mogelijk getarged, zoveel mogelijk gericht Rusland zouden raken als ze al nodig zijn en nogmaals we werken er nu nog aan dat te voorkomen, maar als ze nodig zouden zijn dat ze dan zoveel mogelijk Rusland raken en niet Europa en het is niet helemaal te vermijden dat ze ook natuurlijk een zeker effect hebben in Europa. Of dat het karakter zal hebben, wat u nu schets, hangt af van de vormgeving van de sancties en daar moeten we nog nadere besluiten over nemen. Bovendien praat u al in fase 3 he, want u praat meer over economische sancties, of het dan die sancties zijn valt allemaal nog te bezien, maar voordat we ueberhaupt in die fase 3 zijn, komen we eerst in fase 2 en fase 2 zijn sancties die veel meer gericht zijn op verkeer van personen, bevriezen van tegoeden, dat soort zaken, die dus niet direct sancties zijn die te maken hebben met de economische relatie.

ANDRINGA En als je kijkt dat nu het referendum op de Krim eraan komt, wat zouden Russische reacties zijn die fase 2 actueel maakt?

RUTTE Ja ik vind dat we als Europese Raad al ver gaan en ik vind het ook zeer verdedigbaar, gegeven de stand van de zaken, door de als-dan-vraag zo te beantwoorden, alles wat ik nu verder toevoeg aan het beantwoorden van die als-dan-vraag houdt mij af van ons belangrijkste doel, namelijk te voorkomen dat we in die tweede fasen komen. Dus als ik die vraag nu ook ga beantwoorden, dus de als-dan-vraag verder ga invullen, want dat vraagt u mij, dan draagt het niet bij aan de-escalatie, dus dat moet ik niet doen.

WESTER (RTL NIEUWS) Oud-Sovjet-leider Gorbatsjov die heeft gewaarschuwd voor de nieuwe Koude Oorlog, bent u daar ook bang voor?

RUTTE Het lijkt mij ondenkbaar dat het zover komt, omdat dat niet in het belang van Rusland is. Kijk, Rusland heeft een onevenwichtige economie. Is extreem afhankelijk van z'n olie- en gasexport, heeft heel beperkt binnenlandse investeringen gedaan, in de afgelopen twintig jaar, in de eigen economie, dat betekent, bovendien is veel Russisch kapitaal in het buitenland gehouden. Als ik dat allemaal bij elkaar optel, kan ik mij rationeel en ik schat het Russische leiderschap uiteindelijk in als rationeel, kan ik mij rationeel niet voorstellen dat het zover komt.

HENDRICKX (ALGEMEEN DAGBLAD) U heeft een oproep aan mensen gedaan om te gaan stemmen, u heeft mij ook al eerder gezegd dat u een opkomst van lager dan 50% niet accepteert.

RUTTE Zo is het.

HENDRICKX Wat doet u dan als het... Want volgens de peiling... (gelach, red.)

RUTTE Nee dan treed ik niet af, maar de vraag was: er wordt een opkomst voorspeld van en toen heb ik gezegd: die voorspelling accepteer ik niet. We gaan er nu met elkaar keihard aan werken. De VVD-bewindslieden, maar ook de PvdA-bewindslieden, ik weet van de VVD-bewindslieden geloof ik bijna ruim 200 optredens de afgelopen weken. Ik ben zelf iedere dag op twee, drie plekken in het land, in VVD-afdelingen actief. Ik zie Diederik Samsom natuurlijk permanent op de televisie met rozen, maar ook allerlei andere PvdA-collega's. We zijn heel actief, geldt ook voor andere partijen, iedereen is actief, om op te roepen te gaan stemmen, uiteraard dan ook daarbij stemadvies te geven, wat ik hier niet kan herhalen, maar in ieder geval om te gaan stemmen en als je dan kijkt, die discussies voer ik, wat de gemeenten voor een taken erbij krijgen, hoe extra belangrijk deze verkiezingen zijn, dan is mijn hoop en verwachting dat die opkomst echt hoger zal zijn dan de peilingen nu doen vermoeden.

HENDRICKX Ja want nog steeds is de voorspelling dat we op een nieuw diepterecord afstevenen, baart u dat zorgen, dat ondanks die oproep en ondanks het feit dat het zo belangrijk is, dit keer, (...)

RUTTE Kijk als liberaal heb ik altijd een hekel aan het woord 'zorgen', dat klinkt zo passief, 'ik maak me zorgen', als mensen dat roepen, dan denk ik altijd: ja en nu? Dus als ik mij begin van een zorg voel bij mezelf is mijn eerste neiging te gaan kijken: wat ga ik doen? Nou ik heb die zorg omgezet in actie. In mijn partij is een heel campagneteam actief, zijn alle 41 Kamerleden en 10 bewindslieden permanent op pad, ik ga zelf dadelijk in Den Haag campagne voeren, morgen in Breda, ik ben de afgelopen week in Tilburg, Dordrecht, Eindhoven, op verschillende plekken in Limburg, in Noord-Holland, in Overijssel, Gelderland en noem maar op geweest, in het Noorden, in Drenthe, en daar ga ik mee door en dat doen we allemaal. Dat doet ook PvdA, doet ook D66, CDA, ik zie alle partijen zeer actief en die gesprekken gaan ook ergens over, dus in plaats van zorgen maken, maar dat is misschien ook de liberaal in mij, probeer ik dan vooral te kijken: wat kan ik nou doen om die zorgen, om de uitkomst van die zorgen te voorkomen?

HENDRICKX U wordt er ook niet somber van als mensen blijkbaar dat advies niet opvolgen?

RUTTE Hoezo, hoe weet u dat, ik heb nog geen stembus open zien gaan?

HENDRICKX Nou ja, de laatste peilingen... u zegt nu: ik ga de prognoses verslaan, maar dat heeft u natuurlijk ook al eens eerder gezegd.

RUTTE Nou bij het CPB kwam vorig jaar op 2,9%, daar is het gelukt en we gaan kijken of we het hier weer kunnen doen?

KORTEWEG (DE VOLKSKRANT) (Onverstaanbaar, red.) aantal van uw collega's zegt dat dit de belangrijkste verkiezingen ooit worden...

RUTTE Voor de gemeenteraden?

KORTEWEG Ja, vindt u dat ook?

RUTTE Ja zeker. Ja ooit, in ieder geval in de recente geschiedenis, ik kan nu niet, als historicus ben ik dan geneigd meteen te proberen naar alle gemeenteraadsverkiezingen uit de 19de en 20ste eeuw, voor zover ze er toen waren, nu voor de geest te halen, maar gegeven de enorme overdracht van taken aan de gemeenten. Ik mocht er zelf ooit mee beginnen, met de Bijstand, 5 miljard, die van het landelijk budget naar de gemeenten ging, in 2003, en daar komt nu bij de Participatiewet, de verdere invulling van de WMO, de Jeugdzorg, plus natuurlijk het feit dat de gemeenten enorm belangrijk zijn nu om bij het economisch herstel koers te houden. Om ervoor te zorgen dat we in Nederland geen experimenten krijgen, dat we juist koers houden op dat weg naar het economisch herstel, daar zijn gemeenten heel belangrijk voor, omdat zij in belangrijke mate ook weer het investeringsklimaat in hun eigen directe omgeving bepalen.

MEIJER (DE VOLKSKRANT) En nog een vraag over de nucleaire top. U hebt voorafgaand daarna een ontmoeting met president Obama, terwijl Den Haag een vesting aan het worden is, is die ontmoeting in Amsterdam, waarom is dat en wat is de agenda van die ontmoeting?

RUTTE Ja over de agenda wordt nog gesproken met de Amerikanen, dus daar heb ik al ideeen hoe die eruit gaat zien, maar ik wil dat toch nog eventjes voor mezelf houden, tot we zeker weten dat we het helemaal met elkaar eens zijn. Waarom Amsterdam? Omdat het de Amerikaans president en mijzelf goed leek, waar de hele top in Den Haag plaatsvindt, en het maar eens in de zes, zeven, acht jaar voorkomt dat Amerikaanse presidenten, als je naar het verleden kijkt, gemiddeld, daar is geen wet voor, maar dat lijkt een beetje het ritme te zijn, voor de Amerikaanse presidenten naar Nederland komen, dat het mij aardig leek om voor dat bijzondere bezoek, dat bijzondere bilaterale bezoek voorafgaand aan de NSS, om dat in Amsterdam te doen. MEIJER Waar is het in Amsterdam?

RUTTE Ook dat is volgens mij nog niet bekend gemaakt, dacht ik he? Weet jij het... is het al openbaar gemaakt, nog niet he? Nee dan moeten we het toch nog even stilhouden, maar het wordt allemaal op tijd bekendgemaakt. In ieder geval na afloop.

VISCHJAGER Meneer Rutte, u doet aan muziek, dat heb ik al zo vaak gezegd, wanneer wordt het wat?

RUTTE Met de muziek?

VISCHJAGER Ja.

RUTTE Het antwoord is meer studeren, dan wordt het wat, maar ik kom er op dit moment, deze weken iets minder aan toe, maar in april ga ik het weer proberen.