door Angelien Eijsink op 7 november 2013

Na zorgvuldige afweging komt de Partij van de Arbeid tot de conclusie dat de Joint Strike Fighter de beste kandidaat is voor de modernisering van de Nederlandse luchtmacht. Al meer dan tien jaar zijn we ervan doordrongen dat voor de gewenste modernisering vervanging van de F-16 nodig is. Ik ben in alle stadia kritisch geweest om voorbarige besluiten te voorkomen, maar met de nu beschikbare informatie en toezeggingen van de minister is de JSF de beste keuze.

Bij dit soort grote projecten behoor je alle beschikbare expertise aan te boren, bijvoorbeeld die van de Algemene Rekenkamer. In de loop der jaren bestond soms grote twijfel over de kans van slagen van het project. Daarom trapte ik in het verleden een aantal keer op de rem.

Maar na het debat van woensdag zijn wij van mening dat er voldoende garanties zijn gegeven om in dit langdurige en lastige dossier een volgende stap te zetten. Dit toestel past bij de modernisering van de luchtmacht die nodig is om een breed inzetbare krijgsmacht te behouden. Zoals gebruikelijk blijven we het project kritisch volgen.

Voor de PvdA zijn de eisen van de politieke ledenraad van groot belang. Daarom stonden we tijdens het debat uitgebreid stil bij de wensen en vragen van de PvdA-leden. De betrokken ministers zegden in reactie op onze wensen en vragen toe dat het kabinet:

* de inspanningsverplichting op zich neemt om de ambitie op het gebied van onderhoud te realiseren; er moet zoveel mogelijk werk dat met de JSF te maken heeft naar Nederland komen

* zich extra inspant om de kennis die mede met Nederlands geld binnen het JSF project wordt ontwikkeld ter beschikking wordt gesteld aan Nederlandse opleidingsinstituten om zodoende het onderwijs van een verdere impuls te voorzien

* de Kamer halfjaarlijks rapporteert over de voortgang en gerealiseerde omzet/werkgelegenheid.

* op zeer korte termijn overgaat tot het benoemen een Bijzonder Vertegenwoordiger benoemd om extra inspanning te verrichten om de toezeggingen te realiseren.

* bij de vervanging van de F-16 vasthoudt aan strakke financiele kaders om de financiele risico's af te dekken. Het kabinet heeft het zogenaamde verwervingsbudget (EUR4,5 miljard in totaal) en het exploitatiebudget (EUR270 miljoen per jaar) gemaximeerd. Beide bedragen zijn inclusief een

veiligheidsmarge van 10%, die de minister kan gebruiken bij tegenvallers. Dit is dus het bedrag waarmee de minister het moet doen.

* zich gaat inspannen om geluidsoverlast zoveel mogelijk te voorkomen. Om de garanties met betrekking tot het geluid zo goed mogelijk vast te leggen diende ik deze motie (pdf) in.

Ten slotte waren er vragen over een mogelijke nucleaire taak voor de JSF. Daarover kan ik duidelijk zijn: de gedachte dat de keuze voor de JSF vooral of uitsluitend gebaseerd zou zijn op een nucleaire taak is onzin. We leven niet meer in de jaren '80. De discussie over de kernwapens is in een volstrekt ander licht komen te staan. Voor ons is Global Zero daarbij het vaste doel: de PvdA wil kernwapens uitbannen. Dat is overigens geen gemakkelijk doel; er zal nog veel moeten worden onderhandeld. Maar wat ons betreft staat de koers vast. Zie daarover ook de recente nota van minister Timmermans over nucleaire ontwapening en non-proliferatie.