FRESEN (NOS) Meneer Rutte, er is vandaag een uitspraak gedaan in de slepende zaak rond Srebrenica en de drie moslimmannen. De Nederlandse staat is aansprakelijk gesteld. Wat is uw reactie op die uitspraak?

RUTTE Mijn reactie is dat we nu duidelijkheid hebben, er is een heel ingewikkelde rechtsgang geweest, soms krijgt de regering gelijk soms niet, inmiddels is duidelijk dat er wel sprake is dat nu de incassatie wij in het ongelijk zijn gesteld, dus er is duidelijkheid. Wij zullen uiteraard naar deze uitspraak handelen, zo hoort dat bij een rechtsstaat, dat betekent dat we nu gaan kijken en bestuderen precies de uitspraak die gedaan is en ook in overleg treden met de advocaat.

FRESEN En wat betekent dat 'ernaar handelen'' Zou dat ook kunnen betekenen dat er ruimhartig een schadevergoeding wordt toegekend en excuses worden gemaakt'

RUTTE Zoals ik zei, we gaan echt de uitspraak bestuderen meer kan ik er nu niet over zeggen. Uiteraard voeren we de uitspraak uit, vanzelfsprekend, maar de precieze wijze waarop en het nader bestuderen, ook van de uitspraak zelf, vraagt tijd dus daar kan ik nu geen uitspraak over doen.

FRESEN Wat betekent die uitspraak, want er is tot nu toe steeds gezegd: nou Nederland is wel verantwoordelijk, maar niet schuldig, maar is dat nu nog wel vol te houden eigenlijk?

RUTTE Nogmaals, we bestuderen de uitspraak, ik kan er echt nu niets over zeggen. Dit is een zeer lang lopend en lang slepende procesgang geweest. Wij zijn als land in cassatie gegaan uiteindelijk, als regering. Dat hebben we verloren, daarmee is er een duidelijk uitspraak, die vereist ook een antwoord, uiteraard zal die uitspraak worden uitgevoerd, maar de precieze wijze daarop, de maatvoering, dat gaan we echt bestuderen.

FRESEN Is het moeilijk voor Nederland, want de pijn en de open wonden en de open zenuwen, die liggen weer helemaal open he vandaag?

RUTTE Ja, het is natuurlijk een buitengewoon moeilijke fase in onze geschiedenis. Wim Kok heeft daar, in 2002, indrukwekkende dingen over gezegd naar aanleiding van het uitkomen toen van het NIOD-rapport. Wij hebben ons altijd op het standpunt gesteld, en daarin ook gesteund door datzelfde rapport van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, dat Nederland en Dutchbat niet verantwoordelijk is voor de val van de enclave en de daaropvolgende massamoord. De schuld daarvoor ligt bij de Bosnische Servische, in het bijzonder natuurlijk bij Mladic en Karadzic. Er zijn verschillende juridisch procedures gevoerd, de uitslag is nu bekend en we hebben ernaar te handelen.

WESTER (RTL NIEUWS) Meneer Rutte, hoe kijkt u terug op, nou gisteren? Al het gedoe rondom wel of niet toetreden D66 in het kabinet?

RUTTE Ja ik kan alleen maar herhalen wat ik, dacht ik in uw camera gezegd heb, van RTL gisteren, dat de coalitie noch de coalitiepartijen initiatief hebben genomen en meer is daar niet over te zeggen.

WESTER Betreurt u het dat, nou ja zeg maar, dat het plaatsvinden van die gesprekken en een deel van de inhoud van die gesprekken nu naar buiten zijn gekomen?

RUTTE Kijk het belangrijkste is natuurlijk: wat was er nou eigenlijk precies aan de hand? Dat schets ik u, het kabinet, de coalitie noch de coalitiepartijen hebben initiatieven genomen tot uitbereiding van de coalitie. Dat zijn de feiten. Dat er constant met iedereen gesprekken zijn, maatschappelijk en politiek, hoort bij de politiek, dat is normaal. We zijn altijd op zoek naar draagvlak voor onze plannen, voor onze ideeen, voor onze maatregelen, maar het in de coalitie halen van politieke partijen, dat is niet een idee wat leeft in deze coalitie.

WESTER Het geeft toch wel aan, even los van de precieze formuleringen en al het gedoe, dat de coalitie zich redelijk zorgen maakt over de Eerste Kamer?

RUTTE Als wij andere partijen zouden hebben benaderd om toe te treden, zou u daar gelijk in hebben, maar gezien het feit dat wij dat niet hebben gedaan...

WESTER ...en van het feit dat die gesprekken zo indringend worden gevoerd over hoe nu verder?

RUTTE Wij voeren geen indringende gesprekken 'hoe nu verder', wij voeren indringende gesprekken over onze plannen en hoe krijgen we steun voor die plannen, dat doen we regelmatig. Wij hebben net vandaag het energieakkoord tot stand zien komen, eerder deze week het onderwijsakkoord. Veel maatschappelijke steun voor het onderwijsakkoord, voor het energieakkoord. Een akkoord ook met de woningcorporaties, vorige week, steun daarvoor, dat zijn belangrijke akkoorden die het regeerakkoord versnelling geven in zijn uitvoering. Dus daar werken we hard aan en dat betekent ook dat je met politieke partijen overlegt, in de Kamer, om steun te krijgen voor je ideeen.

WESTER Worden die Algemene Beschouwingen in de Eerste Kamer straks niet veel belangrijker dan die in de Tweede Kamer?

RUTTE Dit wekt de indruk, meneer Wester, dat die Algemene Beschouwingen in de Eerste Kamer in het verleden niet minstens zo belangrijk waren, als in de Tweede Kamer, en ik haast mij te zeggen, dat ik ook namens u spreek als ik zeg dat dat nooit de bedoeling kan zijn geweest van uw vraag.

WESTER Uh, toch wel.

RUTTE Ja, dat stelt me dan zeer teleur, na al die jaren.

WESTER Dan laten we het erbij.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF) Meneer Rutte, heeft u de heer Pechtold gisteren of vandaag nog gesproken?

RUTTE Nee.

DE WINTHER Had u daar geen behoefte aan?

RUTTE Ik spreek Alexander Pechtold met een zekere regelmaat, maar het is niet zo, omdat hij of ik in de krant sta, meteen ga bellen.

DE WINTHER Heeft u het idee dat de gebeurtenissen van gisteren de slagingskansen van het kabinet in de Eerste Kamer hebben bemoeilijkt?

RUTTE Nee.

DE WINTHER Waarom niet?

RUTTE Waarom wel?

DE WINTHER Nou omdat de heer Pechtold werd neergezet als iemand die kennelijk niet de waarheid sprak.

RUTTE Dat heeft volgens mij niemand gedaan. Er werd een beeld gecreeerd in de media gisteren, over wat er gebeurd zou zijn, en ik heb gemeld, Halbe Zijlstra heeft gemeld gisteren, dat er geen initiatieven zijn, of zijn geweest, of zullen komen vanuit het kabinet, coalitie, coalitiepartijen tot uitbereiding van de coalitie.

DE WINTHER En u had niet de behoefte om, vandaag of gisteren, nog even met de heer Pechtold contact op te nemen om te kijken of de verhoudingen nog goed zijn?

RUTTE Nee omdat die goed zijn, dus dat is ook niet nodig.

DE WINTHER Die zijn nog steeds goed?

RUTTE Die zijn nog steeds goed. Alexander Pechtold en ik hebben al heel lang een goede werkrelatie, ik respecteer hem zeer, de man heeft D66 van de rand van de afgrond gered en tot een relevante, krachtig gemaakt in het politieke landschap. Hij heeft opvattingen over de politiek, opvattingen over onderwijs, opvattingen over de economie en de snelheid van verandering. Is een man die ik zeer respecteer.

DE WINTHER Wanneer gaat u dan met hem afspreken dan?

RUTTE Als we weer moeten praten over concrete zaken en dat is met een zekere regelmaat dat we contact hebben. We hebben in de afgelopen maanden regelmatig overlegd over zaken als onderwijsplannen van het kabinet, ideeen die leven in de kring van D66, over de snelheid van die veranderingen, dat zijn altijd hele goede gesprekken.

DE WINTHER En mag ik ook alvast concluderen dat de coalitie, na de gebeurtenissen van gisteren, uiteraard sterker is uitgekomen?

RUTTE De coalitie was voor gisteren sterk en die is dat nog steeds.

DE WINTHER Oke, dank u wel. Ik heb ook nog een andere vraag, maar... Een korte vraag meneer Rutte, de teller op de VVD-website met bezorgde VVD-kiezers loopt richting de duizend langzamerhand als het gaat over het afschaffen van de algemene heffingskorting. Is dit iets waar u, of misschien uw partijgenoten, misschien het kabinet, zich zorgen over maken?

RUTTE Nou het lastige is dat dat vooruitloopt op mogelijke plannen bij Prinsjesdag en ik zou willen verwijzen naar de in mijn ogen adequate reactie op die website, met het gevaar dat ik me daar nu ook in de partijpolitiek begeef, maar ik denk dat ik wel mag zeggen hier en dan nog net aan de goede kant blijf van die partijpolitieke grens, dat daar volgens mij goede woorden staan.

RIGHTON (DE VOLKSKRANT) Meneer Rutte een vraag over de JSF, wat klopt er van het verhaal dat er al een besluit zou zijn genomen om de JSF aan te schaffen, volgens sommigen al twee maanden geleden, zodat de Rekenkamer alvast een doorrekening zou kunnen maken?

RUTTE Het kabinet heeft een ministeriele commissie ingesteld die is stap voor stap bezig met de besluitvorming over zowel de toekomstvisie op Defensie als de vervanging van de F16. Dat proces voeren we stap voor stap en pas als het helemaal af is, kunnen we daar mededelingen overdoen. Ik kan er geen tussentijdse berichten over geven, dus zodra we zijn gekomen tot finale besluitvorming, dan zullen zaken naar buiten komen en dat zal dan de toekomstvisie zijn op de krijgsmacht, waarbinnen besloten ligt de vervanging van de F16.

RIGHTON En wanneer verwacht u dat?

RUTTE Dat verwacht ik in de komende maanden. Ik moet dat enigszins algemeen stellen, maar ik verwacht het in de komende maanden.

GRUTTERINK (ANP) Namens het ANP, de afgelopen dagen hebben oppositieleiders toch wel regelmatig gevraagd of de stukken van Prinsjesdag niet gewoon meteen naar de Kamer konden, daar heeft u zich natuurlijk al eerder over uitgelaten, maar ik vroeg me af wat u nou vindt van die berichtgeving de afgelopen dagen. Baalt u daarvan of ergert u zich daaraan of...

RUTTE Ja, daar erger ik me aan. Tegelijkertijd, ik loop nu, wij allemaal, al een tijdje mee, dus het is meestal, krijg je een paar dagen van tevoren een anchor van een van de journaals, of van de nieuwsdiensten, die de hele Miljoenennota heeft, dit is onderdeel van de Haagse realiteit. We hebben in het verleden heel veel dingen geprobeerd. We hebben embargo's gehad, daar hield uiteindelijk een van de partijen of een van de kranten zich niet meer aan. Toen hebben we aan een aantal journalisten stukken verspreid, dat, excuus ja onder embargo en ook een aantal Kamerleden, ook die, dat bleek niet te werken. Dus ik heb toen gedacht: weet je wat laten we eens terug gaan naar de Grondwet. Die is vrij duidelijk, namelijk dat op de derde dinsdag van september de Koning de Troonrede en dan het verzenden van alle stukken, misschien is het ook wel handig gewoon eens te doen wat in de Troonrede staat.

GRUTTERINK Maar ik kan me voorstellen dat u over die...

RUTTE En wat in de Grondwet staat...

GRUTTERINK Ja, dat u over die uitwerking daarvan ook niet geheel tevreden bent nu?

RUTTE Nou ja, wat je natuurlijk wil als kabinet dat je in samenhang het kabinet kunt laten zien, dat gaan we overigens gewoon doen en het goede nieuws is dat u daar dan ook altijd nog gelukkig steeds geinteresseerd in bent, dus we krijgen echt wel een herkansing op Prinsjesdag om dan in samenhang het hele beleid te laten zien. Namelijk in de vorm van uiteraard de Troonrede, die door de Koning wordt uitgesproken en daarna de verspreiding van alle stukken. En dat is dan een kans om ons te revancheren op het wat verbrokkelende beeld wat je nu hebt omdat er dingen naar buitenkomen, sommige kloppen, sommige niet, en daarmee natuurlijk die samenhang niet zichtbaar is, terwijl dit kabinet meent dat wij met een heel goed samenhangend pakket komen, zowel uitvoeren regeerakkoord, de plannen die er zijn opgesteld als de aanvullende noodzaak tot, he, de zes miljard besparingen die wij hebben aangekondigd. De invulling daarvan en hoe wij omgaan met het stimuleren van de economie. Het zijn allemaal zaken die wij dan naar buiten kunnen brengen.

GRUTTERINK Toch maar nog even nadenken over de regeling van volgend jaar, of zegt u van: nou dit is het en daar moet iedereen het mee doen?

RUTTE We hebben alle vormen geprobeerd en uiteindelijk werkt dus eigenlijk geen van allen en dat is de reden dat ik, het is nu de derde keer, dus ik heb er zelf ook met twee geexperimenteerd en overlegd met Kamervoorzitters en dacht: eigenlijk is het dan toch maar het beste om gewoon terug te gaan naar de regeling zoals we hem hadden, met als nadeel dat dan de Algemene Beschouwingen niet die week zijn, maar goed dat is dan weer door de journalistiek opgevangen, er komen allerlei debatten op tv, al meteen die dag, dus dat wordt eigenlijk wel weer door jullie ingevuld, dus zo'n ramp is dat ook niet.

GRUTTERINK Er komt niets voor Prinsjesdag?

RUTTE Niet vanuit het kabinet nee.

MEIJER (VOLKSKRANT) Het was vandaag ook Rijksministerraad.

RUTTE Klopt.

MEIJER Is Nederland al zover om het land Sint Maarten een officiele aanwijzing te geven om de financien op orde te brengen?

RUTTE We zitten daar dichtbij. Het CFT heeft ons gerapporteerd over Sint Maarten. Ik kan nu niet in details treden over wat daarin staat. Het geeft ons wel aanleiding om Sint Maarten een reactie te vragen daarop en die zullen we over twee weken in de Rijksministerraad bespreken. Dat kan leiden tot het geven van een aanwijzing.

MEIJER Komt dan de minister-president van Sint Maarten over, daarvoor?

RUTTE Dat is in het proces, dat moet ik even nakijken. Maar volgens mij in het proces is dat geen vereiste.

MEIJER Dat is nog niet nodig?

RUTTE Het is in ieder geval in de procedure van de Rijksministerraad geen vereiste, maar ik zal dat nog even precies checken en u dat laten weten. Maar voor zover ik nu de regels even voor de geest probeer te halen, is er geen artikel in het statuut of in het regelement van de orde van de Rijksministerraad dat erin voorziet dat bij een dreigende aanwijzing de minister-president van een van de eilanden aanwezig moet zijn.

MEIJER Nederland is wel bereid om het zware middel te gebruiken? Net als het eerder tegen Curac,ao heeft gedaan?

RUTTE Ja. De situatie op Sint Maarten is natuurlijk zorgelijk. Ook financieel. U weet: ik was op Sint Maarten onlangs. Ik heb toen met de minister-president drie afspraken gemaakt. Zij voert alle afspraken uit het rapport trafficking international, over mensenhandel. Al die aanbevelingen zal ze uitvoeren. De regering van Sint Maarten zal Transparency International inhuren, zelf om en wij zullen de gouverneur vragen, en daar werken we nu aan, die opdracht om een onderzoek te doen naar integriteit en het bestuur op Sint Maarten. Dus dat zijn drie acties. Dit staat er nog weer los van, dit gaat dan weer heel specifiek, uw vraag, om de financien en het feit dat er grote achterstand is bij het opstellen van de begroting.

MEIJER Het geeft altijd vervelende verwijten als Nederland dat doet, koloniale inmenging en zo. Maar dat neemt u dan maar op de koop toe?

RUTTE Wij hebben hele precieze verhoudingen. Sinds 2010-10-10 gaat er geen cent meer naar de drie landen. Daar zie ik ook echt op toe. En we hebben de mogelijkheid om een aantal punten in te grijpen. Dat raakt justitie en integriteit van bestuur en kwaliteit van bestuur. Dat zijn de drie onderwerpen die ik heb besproken met Wescot, de minister-president van Sint Maarten bij mijn bezoek in juli. En dat raakt de financien, dat is uw vraag nu naar het CFT.

HEYMANS (RTL) Hoe kijkt u terug op uw rede in de Rode Hoed. De verwachtingen waren natuurlijk hoog gespannen. Heeft u het idee dat u daar een beetje aan hebt kunnen voldoen?

RUTTE Ik heb in ieder geval een rede gehouden waarin ik de samenhang in de visie op welke inspiratie wij voor Nederland willen neerzetten, welke toekomstige orientaties wij voor Nederland zien in combinatie met het kabinetsbeleid wat daartoe de bouwstenen geeft, heb ik kunnen geven. Ik zag heel veel reacties, natuurlijk zijn heel verschillend. De een wat negatiever, de ander wat positiever. Wat ik wel merk uit die reacties is dat de samenhang in het beleid wat ik heb willen schetsen en de context van dat beleid en de problemen en de kansen van Nederland en waar we met Nederland naartoe willen, dat dat goed is doorgekomen.

HEYMANS Reacties vielen u mee?

RUTTE Ik zal u niet vertellen welke reactie ik verwacht had. In ieder geval die van Alexander Pechtold viel me mee, want ik had hem voorspeld in het telefoongesprek een paar weken daarvoor hoe hij zou reageren. En hij reageerde positief en ik had voorspeld dat hij zou zeggen: goede aanzet voor een visie, wij waarderen dat ook als D66, maar het is toch net niet helemaal wat we ervan verwacht hadden. Hij was eigenlijk positief.

HEYMANS Nu was het natuurlijk wel een beetje pijnlijk dat u net, u begon uw verhaal waarin u Nederland roemde, de posities die we op de wereldranglijst innamen. Met name die 5e plaats. En twee dagen later kukelen we naar de achtste.

RUTTE Ja, dat is natuurlijk altijd met lijstjes. Je kunt omhoog en omlaag. Het zijn geen plekken waar je de rest van... Interessant is nu juist dat als je niet doet wat dit kabinet wil, namelijk hervormen etc. etc. dat dan dit soort dingen gebeuren. Dus je moet tegelijkertijd je financien op orde brengen, hervormen, de basics op orde krijgen en ervoor zorgen dat we ook die cultuuromslag die Nederland eigenlijk al, waar Nederland al veel verder mee is dan de politiek, namelijk dat het normaal is dat de politiek aan mensen vraagt ook dingen zelf te doen.

HEYMANS U gaf juist aan dat die 5e plek te danken was aan onder meer uw beleid en dat van uw voorgangers.

RUTTE Ik daag u uit dat in de speech te laten zien. Ik heb geschetst welke krachtige punten Nederland heeft.

HEYMANS Laten we zeggen dat u dat op zijn minst suggereerde.

RUTTE Nee ik weet de speech uit mijn hoofd, dus ik kan dat stuk ook hier herhalen. Ik kan u verzekeren dat ik bij dat deel gezegd heb: er zijn drie terreinen waar je naar moet kijken als je nieuw beleid maakt. Namelijk: waar ben je goed in? Wat gaat goed? Wat gaat niet goed? En wat zijn de trends, de grote veranderingen die op je afkomen. In het eerste blok heb ik geschetst aan de hand van tien voorbeelden waarom Nederland een krachtig land is. Ik heb vervolgens gezegd: er zijn ook zorgen. En er zijn grote trends die op Nederland afkomen die aanleiding geven tot de noodzaak om sneller te veranderen. Je zou nog kunnen redeneren dat het dalen op zo een lijstje een extra onderstreping is van mijn stelling dat ons land sneller moet worden in verandering, willen we dat soort dalingen niet meer meemaken.

HEYMANS Dat wil ik u net vragen, onderstreping van...

RUTTE Onderstreping van het kabinetsbeleid. Want wat wij willen is samenhang in het topsectorenbeleid. Samenhang op innovatieterrein. Maar ook wat we doen op terrein van hervormingen in de arbeidsmarkt en de gezondheidszorg zijn er allemaal op gericht om ervoor te zorgen dat voor de mensen die het echt nodig hebben, er essentiele voorzieningen zijn. Dat de mensen die het kunnen veel meer zelf organiseren en dat doen ze al. Dat leidt ook tot een hechte samenleving. Een bezielend verband heb ik dat genoemd. In feite is daarmee ook een case in point het dalen op zo een lijstje, de urgentie die het dus is, om door te gaan, versneld door te gaan waar dat kan met het aanbrengen van die noodzakelijke aanpassingen.

HEYMANS Tot slot, gaat u vaker dit soort redevoeringen halen? Er was een beetje het verwijt van: we zien u eigenlijk alleen maar op de wekelijkse persconferentie en af en toe bij een debat maar dat is het. Dit soort redevoeren houdt u niet vaak.

RUTTE Ik heb nog de Popperlezing gehouden in Antwerpen, Popper is een filosoof. Zijn belangrijkste statement: optimism is a moral duty. Ja, ik zal even de heer Heymans bijpraten. Dus dat doe ik al vaker. Ik houd wel meer toespraken. Ik zal dat bij gelegenheid natuurlijk blijven doen. Voor een politicus is het belangrijkste natuurlijk dat ik ervoor zorg dat het kabinet goed draait, dat we onze plannen uitvoeren, etc. Dus mensen zitten niet te wachten op een premier die iedere week grote toespraken houdt en bijna niet meer aan het besturen van het land toekomt.

HEYMANS Maar daar hoort ook communicatie bij.

RUTTE Zeker. En daarvoor zijn toespraken heel geschikt. En ook deze week, als je ziet: het enorme debat wat over de toespraak losbrandt, de positieve reacties, de negatieve reacties, de inhoudelijke reacties. Ik heb ook heel bewust verder niet meer gereageerd erop. Ik heb de toespraak daar gehouden, en dat debat is nu gaande. Dat vind ik buitengewoon boeiend om te volgen en daar doen we ons voordeel mee.

HOEDEMAN (VOLKSKRANT) Uit een reconstructie in NRC Handelsblad is afgelopen weekend gebleken dat kroonprins Willem-Alexander en de latere koning zich actief heeft bemoeid met een lobby om Eurlings IOC-lid te maken, met redenen dat Nederland dan makkelijker de Olympische Spelen van 2028 zou kunnen binnenhalen. Omdat hij daar de goede leeftijd voor heeft. Gaat het kabinet over die Olympische Spelen of de koning?

RUTTE Laten me even schetsen hoe het in elkaar zit. Misschien is dat goed om even aan te geven. Het IOC kiest zelf zijn eigen leden. Dat is feit nummer 1. Dat gebeurt op voorstel van de nominatiecommissie van het IOC. De Nederlandse leden en ereleden van het IOC hebben eerder dit jaar, zoals bekend, Eurlings als kandidaat voorgedragen. De inzet was, en is om opnieuw een Nederlander in het IOC te hebben. Dat is een belangrijk orgaan, belangrijk dat Nederland daarin zit. Bij voorkeur ook iemand die voor langere periode beschikbaar is voor het IOC. NOC NSF heeft ingestemd met de procedure en de kandidatuur van Eurlings. Wat betreft ministeriele verantwoordelijkheid zo daar vragen over zijn, kan ik melden dat ook voor de handtekening van de koning onder de brief van de Nederlandse leden, ereleden, van het IOC, geldt ministeriele verantwoordelijkheid. Vanzelfsprekend. Dus dat zijn de feiten zoals ze er liggen.

HOEDEMAN U wist ervan, dat de kroonprins en de latere koning actief lobby bedreef voor de kandidatuur van de heer Eurlings?

RUTTE Dan moeten we misschien het woord lobby met elkaar definieren. Als u daarmee bedoelt dat zijn handtekening staat onder de brief van de Nederlandse leden, ereleden, met de kandidatuur, dan heeft u gelijk. Maar volgens mij is een lobby dat je gaat bellen en allerlei dingen doet.

HOEDEMAN Dat heeft hij ook gedaan.

RUTTE Ja goed, ik laat dat verder aan uw reconstructie. Waar ik de ministeriele verantwoordelijkheid voor neem, is voor die brief. En verder is aan u hoe u erover bericht.

HOEDEMAN En niet voor telefoontjes?

RUTTE Luister: ik ga niet die hele reconstructie van u zitten analyseren. Feit is dat er een brief ligt en die reconstructie laat ik voor uw rekening, dat er een brief ligt van Nederlanders in het IOC, waarin Eurlings wordt voorgedragen, met daaronder ook de handtekening van de huidige koning. En daarvoor neem ik de volledige ministeriele verantwoordelijkheid. En ik denk dat het heel goed nieuws is voor Nederland als dadelijk blijkt, dat zal de komende dagen moeten blijken, dat er ook echt weer een Nederlander in het IOC zit.

KRANENBURG (NRC) Het is nu een week geleden dat Kerry het Syrisch regime beschuldigde van gifgasaanvallen. Hebt u inmiddels het onweerlegbaar bewijs ontvangen van de Amerikanen voor deze aanval?

RUTTE Als dat zo zou zijn geweest, dan hadden we dat natuurlijk gedeeld met de Kamer. Dan zal je vervolgvraag zijn: hoe gaan die contacten. Daar kan ik niets over zeggen, zoals u weet. Maar u weet dat als wij onweerlegbaar bewijs zouden hebben, dat natuurlijk zouden delen met het parlement. Dus dat hebben wij niet. Wij vinden dat het VN-spoor moet worden gevolgd. Wij willen dat een kans geven. Dat betekent nu eerste het onderzoek naar die monsters die genomen zijn en in een aantal laboratoria worden geanalyseerd. En zodra die reactie, of die uitkomst er is, dan is het van belang dat de VN, de veiligheidsraad, een positie bepaald.

KRANENBURG Verwacht u eigenlijk nog wel een onweerlegbaar bewijs?

RUTTE Ik geloof niet dat ik het buitengewoon ingewikkelde dossier Syrie, waar verschrikkelijke dingen zijn gebeurd, en ook deze mogelijke, en als je de beelden ziet zullen heel veel mensen zeggen: bijna bewezen gifgasaanvallen. Nogmaals, dat zijn we nu aan het uitzoeken, of dat ook echt zo is. Dat wordt gedaan met die monsters, maar die beelden zijn natuurlijk verschrikkelijk die we er allemaal van gezien hebben. Ik denk dat ik dat verschrikkelijk moeilijke dossier Syrie, zowel de humanitaire ramp die zich daar voltrekt, als de uitermate ingewikkelde internationale politieke verhoudingen, dat ik die niet help door te speculeren over vervolgstappen. Dus ik houd het echt bij het antwoord dat Nederland vindt: VN-spoor, uitzoeken hoe het met die monsters zit, en dan moet de VN een positie bepalen.

FRESEN (NOS) Er was vanmiddag een bericht dat de Europese Defensieministers ergens bij elkaar in Europa, ik weet niet precies waar uit mijn hoofd, maar dat die het erover eens zijn dat Assad chemische wapens zou hebben gebruikt. Daar zit Nederland ook bij. Wat is uw commentaar op uw bericht dan?

RUTTE Dat bericht ken ik niet. Gaat ik voor u uitzoeken. Hoort u van mij.

VISCHJAGER U heeft natuurlijk wel eens van Paderewski gehoord?

RUTTE Zeker. De Poolse president en pianist. U weet wat men over Paderewski zei: de beste president onder de pianisten en de beste pianist onder de presidenten.

VISCHJAGER Dat is waar. We zouden het ook graag van u willen zien, maar ik zou graag willen weten: vindt u het belangrijk dat er ook in andere Europese landen muziekkamers komen?

RUTTE In parlementen neem ik aan? Het antwoord is: ja.