De eindeloze soapserie van programmagegevens


Blog 'Muziek in de journalistiek' #24
Ik ben fan

Quint Kik is onderzoeker bij het Stimuleringsfonds en verwoed muziekliefhebber. Om niet geheel te verdrinken in de cijfers van zijn huidige onderzoek naar de waakhond in de regio, blogt hij in zijn vrije tijd wekelijks over 'lofzangen' op de pers. Deze week: televisiegidsen.

* Tag personen
[USEMAP]

Cover Veronica Magazine via Persclubxl.nl

Televisie is een dankbaar onderwerp voor de mediapagina. Kranten publiceren dagelijks programmagegevens met daarnaast columns die de hoogte- en dieptepunten van de vorige avond fileren. Afgelopen week stortten Hans Beerekamp en Nico Dijkshoorn zich op de jaarlijks terugkerende vraag: hoe
brengt de presentator van VPRO's vlaggenschip Zomergasten het er vanaf?

Baas van de programmagegevens?

Minstens zo'n heet hangijzer is de vraag wie er nu eigenlijk de baas is over die programmagegevens en of deze - onder het mom van vrije nieuwsgaring - voor iedereen vrijelijk beschikbaar zouden moeten zijn. In de ene hoek van de ring treffen we het Telegraaf-concern TMG, dat vindt van wel en
al sinds het einde van de jaren tachtig een bittere en ingewikkelde strijd voert om een eigen televisiegids te mogen maken.

In de tegenovergelegen hoek de publieke en commerciele omroepen die de huidige status quo liefst zo lang mogelijk gehandhaafd zien: derden mogen tegen vergoeding en alleen op dagbasis over programmagegevens beschikken (en niet op weekbasis, zoals TMG graag zou zien).

Eindeloze soap

De meest recente ontwikkelingen op dit terrein dateren van april 2012, toen de Tweede Kamer een motie van VVD en D66 aannam waarin bepaald werd dat omroepen hun monopolie op de programmagegevens zouden verliezen. De Telegraaf sorteerde hier op voor en kwam in juni met een eigen programmagids
op de markt. Op last van de rechter werd die na twee weken alweer stopgezet: de Tweede Kamer moet eerst maar eens de Mediawet aanpassen.

Tot die tijd behouden omroepen het intellectueel eigendomsrecht op de programmagegevens. Klinkt bekend? Wie in Google op 'programmagegevens' en 'telegraaf'' intikt, vindt tal van bizarre plotwendingen in deze eindeloze soap, daterend van 2004, 2001 en 1998.

'Veronica komt naar je toe...'

Waarom is de Telegraaf zo gebrand op het uitbrengen van een eigen tv-gids? Misschien wel omdat televisiegidsen al jaren de tijdschriftenmarkt aanvoeren. Uit de Mediamonitor 2011 (p. 63) blijkt dat hun gezamenlijke oplage bijna een derde bedraagt (31,4% in 2011) van de totale
tijdschriftenmarkt.

Topper onder hen is Veronica Magazine met een wekelijkse oplage van ruim 800.000 exemplaren in 2011 en daarmee goed voor 24% van de markt. Veronica komt al een eeuwigheid naar je toe deze zomer en dat is goed te merken aan het bereik (Mediamonitor 2011, p. 69): een nummer wordt gemiddeld door
16,7% van de Nederlanders van 13 jaar en ouder bekeken.

Samen met Libelle bekleedt het magazine de tweede plaats; alleen in de Kampioen (bereik 36,4% in 2011) moet het zijn meerdere erkennen. Helemaal eerlijk is die vergelijking niet: zowel het clubblad van de ANWB als de meeste omroepbladen danken hun hoge bereik voor een aanzienlijk deel aan
lidmaatschappen in plaats van abonnementen. Dat roept de vraag op in hoeverre de televisiegids terecht gezien wordt als het ultieme pepmiddel voor de omzetten van wegkwijnende dagbladen.

Dalende oplagen bij tv-gidsen

Wereldverbeteraar en zanger Michael Franti ziet vooral het medium zelf als de drug, een die Amerikanen stevig in zijn grip houdt. Enkele jaren voor hij met de band Spearhead zou uitgroeien tot een grote publieksfavoriet van alternatieve muziekfestivals als Lowlands, bracht hij samen met
partner Rono Tse het politiek bewuste en nogal zwartgallige traktaat Hipocrisy Is the Greatest Luxury uit.

Als prijsnummer fungeerde een pompend statement dat de plaat in 1992 onder de brede aandacht van MTV-kijkers bracht. Franti refereert daarin erg opzichtig aan de politiek geladen hiphop avant-la-lettre van Gil Scott-Heron en diens The Revolution Will Not Be Televised. 'Neither will the tv
guide revolutionize newspaper income', zou je daar mooi aan kunnen toevoegen.

Tijdschriften hebben immers net als dagbladen te maken met dalende oplagen, ook Veronica Magazine ontspringt de dans niet: actuele gegevens van HOI voor 2012 laten zien dat de oplage in 5 jaar tijd blijkt te zijn gedaald met een slordige 300.000 (!) exemplaren.

Kijk en luister

IFrame

Te vinden op Hipocrisy Is the Greatest Luxury

Bijdragen

[IMG]Stimuleringsfonds voor de Pers, [IMG]Quint Kik