Vandaag is het precies 20 jaar geleden dat XS4ALL van start ging. Dus het is een mooi moment om terug te kijken, want er is in die twintig jaar ongelooflijk veel gebeurd. In de jaren '80 van de vorige eeuw was in Amsterdam een groep hackers actief onder de naam Hack-tic. Ze gaven een tijdschrift uit en wilden meer doen met techniek dan alleen consumeren: uit nieuwsgierigheid zochten ze graag uit hoe dingen in elkaar zaten, zodat ze ze misschien ook anders konden gebruiken dan oorspronkelijk de bedoeling was. `Hacken' betekende toen niet zozeer het inbreken op computers, maar het aanpassen van technologie zodat je het kon gebruiken zoals je zelf wilde. Geliefde hackdoelwitten uit die tijd waren de elektronische kluisjes op Amsterdam CS en de telefooncentrale van de PTT.

Internet bestond toen al lang, maar was alleen toegankelijk voor een kleine groep wetenschappers, militairen en grote bedrijven. Niet voor gewone mensen. En ondanks die beperkte beschikbaarheid gebeurde er vanalles op internet. Informatie werd er vrij gedeeld, het was een fantastische plek om de meningen van anderen te leren kennen, en die van jou te laten horen. De mensen van Hack-tic vonden daarom dat het internet voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn. Daarom bedachten ze XS4ALL: Access for all, toegang voor iedereen.

hacktic.nl:magazine:2020.htm

Eerst was XS4ALL niet de naam van een bedrijf, maar van de server waarmee je met internet verbinding kon maken. Dat deed je door via de telefoonlijn en een modem in te bellen. Dat kon via 12 lijnen, wat betekende dat als je de dertiende was die inbelde, het internet niet toegankelijk was: in gesprek! Dat was al snel een probleem, want al op de eerste dag van XS4ALL meldden zich 500 klanten. Die allemaal het internet op wilden.

Vanaf dat moment maakten het internet in Nederland en XS4ALL een ongelooflijke groei door. Internettoegang was een hit: steeds meer mensen wilden het net op. Er kwamen al snel meer providers bij. In 1998, vijf jaar na de oprichting van XS4ALL, had al zo'n kwart van de Nederlandse bevolking toegang tot internet. Het inbeltijdperk liep ten einde want breedband internettoegang via ADSL was in opkomst.

XS4ALL was inmiddels los van Hack-Tic een bedrijf geworden maar droeg de waarden die zo belangrijk waren in de hacker-scene nog altijd hoog in het vaandel: privacy, security en vrije uitwisseling van informatie zaten - en zitten nog steeds - diep in de cultuur van XS4ALL ingebakken. Met de komst van ADSL had XS4ALL opeens een grote hoeveelheid geld nodig om te kunnen investeren in de nieuwe apparatuur die nodig was om internettoegang via ADSL te kunnen gaan aanbieden. Dat geld was er niet, dus besloten de oprichters het bedrijf te koop te zetten. De koper die naast het benodigde geld de mooiste plannen had met XS4ALL, zou eigenaar worden.

Die koper werd, opmerkelijk genoeg, KPN. Dat lag niet voor de hand, want de PTT (de voorloper van KPN) en XS4ALL waren vroeger bepaald geen vrienden geweest: het hacken van telefooncentrales viel bij de PTT niet echt in de smaak. En een aantal hackers van het eerste uur gruwelden ervan dat XS4ALL zichzelf overleverde aan het grote geld en vreesden dat het eigenzinnige, idealistische karakter van XS4ALL zou verdwijnen.

4-0

Die vrees bleek onterecht. XS4ALL werd binnen KPN een onafhankelijk opererende dochter en eigenzinnigheid en idealisme bleven onverminderd belangrijk. Zo heeft XS4ALL in de loop der jaren een aantal spraakmakende rechtszaken gevoerd die de basis hebben gelegd voor het internetrecht in Nederland. In de rechtszaak met Scientology waar XS4ALL samen met journalist Karin Spaink in verwikkeld was geraakt, pleitten we tot voor de allerhoogste rechter dat de vrijheid van informatie en persvrijheid belangrijker waren dan het auteursrecht dat Scientology heeft op zijn geschriften.

Met succes: in 2005 kwam de zaak na tien jaar ten einde met een duidelijke overwinning voor XS4ALL en Spaink. De vrijheid van informatie zegevierde en XS4ALL hoefde geen informatie te blokkeren of te verwijderen, zoals Scientology geeist had. Die rechtszaak was erg belangrijk: hij maakte duidelijk dat providers een bijzondere rol hebben: ze bewaken de vrijheid van informatie en moeten dus een goede afweging maken op het moment dat iemand informatie op internet wil blokkeren of verwijderen.

In de jaren daarna bleef XS4ALL zich inzetten voor een vrij en open internet, voor de maximale privacy en security van haar klanten, en voor maximale beschikbaarheid van informatie. En dat doen we nog steeds: XS4ALL zit momenteel midden in het hoger beroep in de zaak over blokkeren van de Pirate Bay.

Al die twintig jaar zijn we ervan overtuigd dat internet meer is dan een verzameling servers, routers en kabels. Meer dan een mooie dienst die je in de vorm van abonnementen kunt verkopen. Internet heeft een ongelooflijke invloed op de maatschappij, op het dagelijks leven. De manier waarop het internet de afgelopen 20 jaar vorm heeft gekregen, heeft een bepalende invloed gehad op de manier waarop de Nederlandse maatschappij zich ontwikkeld heeft. Internet wordt door miljoenen Nederlanders dagelijks gebruikt om te werken, te leren, vriendschappen te onderhouden, boodschappen te doen en financien te regelen. Om met de overheid te communiceren, belastingaangifte te doen, met elkaar te kletsen, van muziek en films te genieten, om het nieuws te volgen. Internet is verweven met de hele maatschappij. Daarom bemoeit XS4ALL zich dus niet alleen met de techniek, maar ook met de maatschappelijke ontwikkelingen die met internet samenhangen.

Die ontwikkelingen zijn nog lang niet ten einde: we zitten er middenin. Alles ontwikkelt door, dus XS4ALL ook. Met een mooie mix van zakelijkheid en idealisme blijven we met een kritische blik, een duidelijke mening en grote kennis van en liefde voor technologie, security en privacy de beste provider van Nederland.

\o/