Vrouwen in de pers: `Ik vergelijk het met voetbal'
Gendergelijkheid in de Nederlandse media
Ik ben fan
Het is Internationale Vrouwendag vandaag. Een mooi moment om te bekijken hoe met de vrouwen in de Nederlandse perssector is gesteld. Wat blijkt: ondanks het gebrek aan actuele cijfers is het een populair gespreksonderwerp. En vreemd genoeg lijkt iedereen de situatie te vergelijken met voetbal.
Door: Sean van der Steen
* Tag personen
[USEMAP]
Vrouwen
Het kabinet heeft verordonneert dat vanaf 1 januari 2013 het bestuur van grote bedrijven voor minimaal 30 procent uit vrouwen zou moeten bestaan. Het is slechts een richtlijn; niemand dwingt de bedrijven om daadwerkelijk hun bestuur zo samen te stellen. Saillant detail is dat Nederland wat dit
betreft eens een keer niet het braafste jongetje van de klas is: de EU gaat uit van minimaal 40 procent.
Een kijkje in de keuken bij de grote Nederlandse mediabedrijven leert dat die richtlijn lang niet altijd wordt gehaald. Neem bijvoorbeeld de top van Sanoma Media: vijf mannen. De top van Telegraaf Media Group, inclusief commissarissen: zes mannen, een vrouw. De Persgroep; drie mannen.
Mecom/Wegener, inclusief commissarissen: vijf mannen, een vrouw. Alleen de NPO laat een ander beeld zien: een man en een vrouw.
`De top is een mannenaangelegenheid'
"Kennelijk is de top nog steeds een mannenaangelegenheid", zegt Cindy Castricum, voorzitter van de stichting Vrouw & Media. Hoe de huidige situatie op de werkvloer is, weet Castricum niet precies. "Er is weinig onderzoek naar gedaan, maar de beschikbare onderzoeken door de jaren heen laten
niet veel verschil zien." Het laatste officiele SCP-onderzoek (pdf) is uit 2003, vertelt Castricum, en daaruit blijkt dat het aandeel van leidinggevende vrouwen binnen de krantensector 15 procent is. Bij tijdschriften en tv was de verdeling toen wat minder scheef.
"Het aantal vrouwen op leidinggevende functies, bijvoorbeeld die van hoofdredacteur, verdient nog wel de aandacht", zegt Castricum. "Je hebt natuurlijk Barbara van Beukering bij het Parool en tot voor kort Annemieke Besseling bij het Brabants Dagblad, maar dat kan beter. In feite is dit het
glazen plafond waar we in de hele samenleving nog steeds mee te maken hebben. Als je bijvoorbeeld een sollicitatiecommissie hebt die alleen maar uit mannen bestaat, zullen ze eerder een man aannemen dan een vrouw."
`Vrouwen moeten elkaar omhoogtrekken'
Journalist en politicoloog Malou van Hintum schrijft met enige regelmaat over gendergelijkheid in Nederland, ook in de perssector. Hoe denkt zij dat het is gesteld met gendergelijkheid in de media? "Dat is natuurlijk een hele algemene vraag", zegt Van Hintum. "Sommige vrouwen zijn buitengewoon
succesvol, en er zijn ook redacties die bijna of helemaal worden bevolkt door vrouwen. Ik vind het natuurlijk jammer dat de journalistiek terughoudend is als het gaat om vrouwen in de top, maar ik kan er niet uit eigen ervaring over vertellen: ik heb zelf nooit die ambitie gehad."
De oplossing volgens Van Hintum: vrouwen moeten elkaar omhoogtrekken. "Zolang er vrouwen zitten op hoge posities die niets doen voor andere vrouwen zal er weinig veranderen. Ik noem dan vaak de Amerikaanse politica Madeleine Albright, die ooit zei dat er een speciale plek in de hel is
gereserveerd voor vrouwen die andere vrouwen niet helpen."
`De sterkste mensen komen vanzelf bovenaan'
Dat is complete onzin, meent Marianne Zwagerman, medeoprichter van PowNed en oud-directeur digitale media bij de Telegraaf. "Het klopt dat de situatie verre van gelijkwaardig is, maar een toppositie bekleden in het bedrijfsleven kan alleen maar als je de beste ben, en de beste word je niet
wanneer je de hand boven het hoofd wordt gehouden. De sterkste mensen komen vanzelf bovenaan bij een competitief systeem. Vrouwen die anders zeggen, zoals Malou van Hintum, zijn vrouwen die het voetbalveld opkomen en dreinen dat ze korfbal willen spelen. Het spel dat we spelen is voetbal, en
daar kunnen vrouwen ook best goed in worden."
Maar dan houd je geen rekening met de kracht van cultuur en opvoeding, meent Van Hintum. Ook zij trekt een parallel met voetbal: "Vrouwen zijn de keeper die zeggen: `ik ga niet alle ballen tegen kunnen houden', maar niemand verwacht dat totdat je het uitspreekt. Dit heeft natuurlijk alles met
cultuur te maken. Mannen worden meer beoordeeld op potentie: de oudere man ziet in de jongere man een jongere versie van zichzelf die zich nog moet ontwikkelen. Vrouwen moeten zich op dat moment al bewezen hebben. Cultuur is seksegebonden, en het duurt lang om die regels binnen de cultuur te
veranderen."
Onderzoek nodig
Tot die tijd zou het handig zijn om in kaart te brengen hoe het daadwerkelijk gesteld is met `de' vrouwen in `de' media. De stichting Vrouw & Media moet nog beslissen of er vervolgonderzoek komt. Cindy Castricum: "Het is natuurlijk vervelend dat we niet de laatste cijfers hebben, maar ik vraag
me af of er de laatste jaren veel is veranderd. De beschikbare onderzoeken door de jaren heen laten weinig verschil zien. Aan de andere kant: bij de opleidingen studeren al jarenlang meer vrouwen af dan mannen, dus dat zou wel invloed moeten hebben."
Lees ook
Vrouwen in de Zweedse journalistiek. Walhalla van gendergelijkheid? Of toch niet?
Bijdragen
[IMG]Bas Bareman