Kiezen voor een nieuwe technologie? Laat je emotie spreken.
05 februari 2013 door Webredactie M&C
Emoties laaien bij debatten over risicovolle technologie, zoals kernenergie, CO2-opslag en vaccins voor baarmoederhalskanker, in de regel hoog op. Toch worden deze emoties zelden serieus genomen in besluiten om de technologie al dan niet toe te passen. Dat moet veranderen, zegt hoogleraar
Filosofie TU Delft Sabine Roeser: "want juist emoties brengen morele standpunten aan de oppervlakte die van belang zijn om verantwoord te kunnen innoveren." Roeser spreekt op vrijdag 8 februari 2013 haar oratie uit als Antoni van Leeuwenhoekhoogleraar aan de TU Delft.
Bouwhelm
Op 28 januari komen een paar honderd inwoners, waarvan sommigen met bouwhelmen, van de Groningse gemeente Loppersum bijeen voor een gesprek met Minister Kamp van Economische Zaken. Ze zijn bezorgd en soms boos; uit een onderzoek van de NAM blijkt dat de gaswinning onder hun woonplaatsen kan
zorgen voor zwaardere aardbevingen. Hoogleraar Filosofie van de TU Delft Sabine Roeser doet onderzoek naar de morele kanten van risicovolle technologie. Haar belangrijkste punt: neem emoties serieus. Roeser: "Om met de moreel beste oplossing te komen voor de situatie in Loppersum, adviseer ik
de minister om naast de rationele kosten-batenanalyse en het financiele plaatje vooral ook de emoties van de inwoners serieus te nemen."
Emoties laten spreken
Roeser stelt in haar intreerede op vrijdag 8 februari a.s. dat emoties zelden op een constructieve manier worden meegewogen in besluitvorming over risicovolle technologie. In het debat over CO[2]-opslag onder Barendrecht werden de emoties van inwoners genegeerd en ging het alleen maar over de
rationele kosten-batenanalyse en het statistisch verwaarloosbare risico dat er CO[2] zou weglekken uit het reservoir. Aan de andere kant: in Groningen is het nooit tot een inhoudelijke discussie gekomen vanwege `gebrek aan draagvlak'. Roeser: "Ten onrechte, want emoties brengen morele
standpunten en ethische bezwaren aan de oppervlakte die wel degelijk van belang zijn voor verantwoorde innovatie." Zo kan verontwaardiging duiden op een onrechtvaardige verdeling van risico's. Boosheid kan duiden op een schending van autonomie; geef je de mensen wel die inspraak in hun
leefomgeving die past in een democratie? Emoties moeten volgens Roeser het startpunt zijn voor iedere discussie over het toepassen van risicovolle technologie: "Alleen dan kun je als land een weloverwogen besluit nemen."
(Emoties in kernenergiedebat maken ons bewust van morele waarden)
Deze aanpak vraagt wel om een andere houding bij beleidsmakers, experts en burgers. Roeser: "je moet bereid zijn naar elkaar te luisteren. Uiteindelijk levert het moreel betere beslissingen op en zullen experts en leken elkaar beter leren begrijpen."
Sabine Roeser
Sabine Roeser ontwikkelt in haar functie als hoogleraar Filosofie een theoretisch raamwerk voor de rol van morele emoties in kritische reflectie op risicovolle technologie. Dit raamwerk kan gebruikt worden in risicocommunicatie en in risicobeleid. Sabine Roeser is ook hoogleraar Politieke
Filosofie en Ethiek aan de Universiteit Twente.
Antoni van Leeuwenhoekhoogleraar
De Antoni van Leeuwenhoekleerstoelen van de TU Delft zijn bedoeld om jonge, excellente wetenschappers vroegtijdig te bevorderen tot hoogleraar zodat zij hun wetenschappelijke carriere maximaal kunnen ontwikkelen.
Meer informatie:
Sabine Roeser, hoogleraar Filosofie, sectie Filosofie, faculteit Techniek, Bestuur en Management, TU Delft. 06-48793882 s.roeser@remove-this.tudelft.nl. Volg Sabine Roeser op Twitter: @SabineRoeser.
Ineke Boneschansker, wetenschapsvoorlichter TU Delft. 015 278 8499, i.boneschansker@remove-this.tudelft.nl
De oratie van prof. Sabine Roeser vindt plaats op vrijdag 8 februari om 15.00 in het Aula Congrescentrum, Mekelweg 5, Delft. De oratie is een openbare bijeenkomst. De rede zal live via internet te volgen zijn op: www.now.tudelft.nl