Ingezonden
Nieuwsbrief Zorginnovatie
Nieuwsbrief nummer 499, 2 september 2012
Populatiegebonden bekostiging in USA: drie procent minder kostengroei dan gebruikelijk
Elf grote zorgaanbieders van eerste- en tweedelijnszorg in de staat Massachusetts hebben een prestatiecontract (zie ook bericht elders in deze Nieuwsbrief ) gesloten met zorgverzekeraar Blue Cross Blue Shield. Het contract heet: "Blue Cross Blue Shield Alternative Quality Contract 2009" De aanbieders worden geacht de overeengekomen zorg te leveren tegen afgesproken kwaliteitseisen over toegang, klantervaringen en klinische uitkomsten. Er zijn geen productie-afspraken gemaakt over consulten en opnamen. De aanbieders krijgen van de zorgverzekeraar een lump sum budget, waarbinnen zij kunnen schuiven met begrotingsposten. Indien zij beter scoren dan de minimale kwaliteitseisen, krijgen zij van de zorgverzekeraar een bonus ofwel een pay-per-performance. Het Alternative Quality Contract vormt het grote voorbeeld voor de thans opstartende Affordable Care Organisations die de regering Obama zo bepleit.
Blue Cross Blue Shield heeft de Harvard Medical School (HMS) verzocht haar experiment te evalueren. Die heeft dat gedaan. De HMS vergeleek de elf aanbieders met een controlegroep van aanbieders die gebruikelijke zorg tegen de gebruikelijke betaling per verrichting leverden. De kostengroei was 2,8% lager bij de elf experimenterende zorgaanbieders dan bij de controle settingen. De kwaliteit was ook hoger: bij de elf ontstond meer ketenzorg, preventieve zorg en jeugdzorg. Al deze informatie vind je in het recente artikel van de HMS-onderzoekers in het augustusnummer van het vooraanstaande tijdschrift Health Affairs. Zo vind je het: Song Z., c.s., The Álternative Quality Contract, based on a global budget lowered Medical Spendig and Improved Quality, Health Affairs, 31, no. 8 (2012), pp 1885-1994. tot zover dit bericht. Op 9 januari 2013 start de Julius Masterclass Geïntegreerde Eerstelijn. Deze omvat twaalf woensdagmiddagen. Ondergetekende besteedt er veel aandacht aan populatiegebonden bekostiging, of liever gezegd aan prestatie-contracten.
----------
Stafmaatschap maakt ziekenhuis stabiel en innovatief
Maatschappen per specialisme bestaan in bijna alle Nederlandse ziekenhuizen. Behalve bij Bronovo in Den Haag. Daar zijn alle specialisten lid van een ziekenhuisbrede maatschap, ofwel een stafmaatschap. Alle specialisten verdienen evenveel. Het bestuur ervan bestaat uit ervaren specialisten met kennis van zaken. Het vormt de tegenspeler van de Raad van Bestuur. Één stafmaatschap heeft drie voordelen boven maatschappen per specialisme. Ten eerste zijn zorginnovaties makkelijker te realiseren. Want een ander zorgpad, diagnostiek of behandeling leiden vaak tot verschuivingen van inkomsten tussen specialisten. Ten tweede heeft de stafmaatschap parallelle belangen met die van de Raad van Bestuur. Beide gaan over het totale ziekenhuis. Ten derde werkt de prikkel tot meer verrichtingen minder door bij individuele specialisten: Want zij werken niet meer voor de eigen portemonnee maar voor de grote gezamenlijke pot. De stafmaatschap is een aantrekkelijke optie bij de invoering van populatie gebonden bekostiging voor ziekenhuizen. Hierover meer in het volgende bericht. Al deze informatie kwam naar voren in een indringend gesprek van pondergetekende met Joop Hendriks, al zes jaar bestuursvoorzitter van het Ziekenhuis Haaglanden, waaronder Bronovo valt. Ik sprak hem op dinsdag 28 augustus ter voorbereiding van mijn afscheidscollege. Ik aarzel of ik daarin pleit voor stafmaatschappen of voor dienstverbanden (zie elders in deze Nieuwsbrief). Tot zover dit bericht. De collegezaal voor het afscheidscollege op 27 septemberis volgeboekt. Je kunt het college nog wel online volgen via het internet.
----------
Vijf jaar Centra voor Jeugd en Gezin: wat is bereikt, komt op 20 september aan bod
De afgelopen vijf jaar hebben vele gemeenten Centra voor Jeugd en Gezin (CJG's) opgericht. De meesten staan nu als een huis; of als een netwerk. Soms blijft het daarbij. Maar er is nog veel te verbeteren aan de professionele kwaliteit van CJG's. Dat is en blijft de uitdaging voor de komende jaren, zeker in het licht van de transitie en transformatie van de jeugdzorg! Daarom organiseren het Nederlands Jeugd Instituut (NJI), het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) en het Julius Centrum opnieuw een congres over de recente ontwikkelingen in professionalisering, aansturing en kwaliteit van de CJG's: op donderdag 20 september in De Aker te Putten. Vorig jaar kregen beroepsverenigingen de kans hun visie te geven op de Centra voor Jeugd en Gezin. Dit jaar komen innovatoren en onderzoekers uit het veld zelf aan het woord in twee series van zes workshops. Oproepen via websites en nieuwsbrieven om met voorstellen voor de workshops te komen leverden tientallen reacties op: Het bruist overal in Nederland van het enthousiasme om preventie, toeleiding, zorgtoewijzing, interventies, digitalisering en andere innovaties tot wasdom te brengen. Uit al de aanbiedingen selecteerde de congrescommissie (Marga Beckers, NCJ, Bert Prinsen, NJi en Guus Schrijvers, Julius Centrum een gevarieerd programma van workshops. Vòòr en na deze workshoprondes vinden plenaire inleidingen plaats. Marianne Donker is directeur Publieke Gezondheid van het Ministerie van VWS. Zij biedt een overzicht van recente bestuurlijke ontwikkelingen bij de overheid. Daarna gaat NCJ directeur Ferdinand Strijthagen in op de recente professionele ontwikkelingen. Tom van Yperen sluit de trits van plenaire lezingen af. Als orthopedagoog en expert voor effectieve jeugdzorg bij het NJI schetst hij recente wetenschappelijke ontwikkelingen over wat werkt in het CJG op het gebied van preventie van opvoed- en opgroeiproblemen en wat geschikte kwaliteitsindicatoren zijn voor een werkzaam CJG. Aan het einde van de dag dit jaar geen forumdiscussie maar een boeiende, goed verstaanbare Engelse spreker, die enkele jaren geleden al optrad op ons congres en die toen hoog scoorde bij de congresdeelnemers. Zijn naam is Edward Melhuish, Hij is hoogleraar Human Development aan de University of London. Hij gaat in op lange termijn effecten van vroegtijdige interventies bij de jeugd. Wil jij naar dit congres?
----------
Zelfmanagement bij schizofrenie: eerste resultaten bekend op 12 oktober
Anoiksis, de organisatie voor mensen met schizofrenie, en het Trimbos instituut zijn betrokken bij een project waarin benaderingen worden onderzocht en beschreven voor de bevordering van Regie- en empowerment bij mensen met schizofrenie en hun familie. In dit project wordt de keuzehulp schizofrenie/psychotische stoornissen geïmplementeerd via cliëntenorganisaties. Met de keuzehulp leren mensen met schizofrenie welke keuzes zij kunnen maken binnen verschillende levensgebieden. Hiermee leren zij hun leven meer zelf te managen. Op 12 oktober geven Maarten Muis van Anoiksis en Danielle Meije van het Trimbos instituut een presentatie over hun eerste ervaringen met het gebruik van deze keuzehulp. Ben jij geïnteresseerd in dit project en in ondersteuning bij zelfmanagement van mensen met autisme, schizofrenie of depressie, schrijf je dan in voor het congres over Zelfmanagement bij psychisch lijden op 12 okt. Voor meer informatie over dit congres
----------
Nieuwe prijs voor wijkgericht werken in de eerstelijn: meld je aan
Tijdens het Eerstelijnscongres "Wijkgericht werken: De Eerste Lijn Transformeert" op 2 november 2012 zal een prijs uitgereikt gaan worden! De bedoeling is dat het een jaarlijks terugkerende prijs wordt, bedoeld om de implementatie van wijkgericht werken een duwtje in de rug te geven. De prijs bestaat uit een geldbedrag van ¤ 5000,-. De persoon die volgens een deskundige jury het afgelopen jaar het meest heeft bijgedragen aan de transformatie naar wijkgericht werken, ontvangt de prijs. Weet jij een project of persoon dat hiervoor in aanmerking zou kunnen komen? Ga naar de website van het Jan van Es Instituut (
----------
Dienstverband van medisch specialisten heeft ook nadelen
Een dienstverband op korte termijn van alle specialisten heeft voordelen: de geldprikkel tot onnodige verrichtingen verdwijnt. De onderlinge samenwerking verbetert. En er bestaat een gewone gezagsverhouding met een werkgever. Er vinden beoordelingen plaats. Bij disfunctioneren gaat de specialist er uiteindelijk uit. In 1980 schreef ik hierover het boek 'Artsen in Dienstverband' samen met Jan Hamel en Frans Jaspers, die beide later bij het UMC Groningen carrière maakten. Ik was er toen erg voor. De SP ene PvdA hebben het thans in hun verkiezingsprogramma staan. Ikzelf ben ook voor, maar ik zie drie invoeringsproblemen. Ten eerste moet de overheid veel betalen als zij bezit van burgers onteigent. Medisch specialisten zijn thans de eigenaar van de maatschappen. Bij overgang naar een dienstverband moeten die worden verkocht aan het ziekenhuis. Dat gaat de staat naar schatting circa een miljard euro kosten. Weliswaar wordt die dan afgelost in bijvoorbeeld twintig jaar. Maar de overheid zit thans niet te wachten op maatregelen die de staatsschuld verhogen. Ten tweede werkt circa 40% van de specialisten in een BV. Bij overgang naar een dienstverband moeten zij die opheffen. Dan wil de fiscus afrekenen. Specialisten moeten dan in één keer veel belasting betalen. Zij zullen grote maatschappelijke weerstand mobiliseren. Ik zie de krantenkop in De Telegraaf al voor mij: overheid ruïneert onze specialisten. Ten derde zou het kunnen zijn dat vele Raden van Bestuur en clustermanagers niet de competenties hebben specialisten in loondienst aan te sturen. Zie de affaire bij het VUmc met alle specialisten in loondienst. Al deze voor- en nadelen kwamen naar voren in een gesprek op vrijdag 31 augustus tussen oud-hoofdinspecteur Wim Schellekens en mij ter voorbereiding van mijn afscheidscollege. Tot zover dit bericht. Beste nieuwsbrieflezer, ik ben ervan overtuigd dat in de komende, financiëel moeilijke jaren de betaling per verrichting moet verdwijnen voor specialist en ziekenhuis. Bij invoering van dienstverband verdwijnt deze. Maar er zijn invoeringsproblemen te verwachten. Denk jij dat deze inderdaad zo groot zijn? Stuur je reactie naar ondergetekende en vermeld erbij of ik deze in de Nieuwsbrief openbaar mag maken. Mijn emailadres ia
----------
Het stellen van COPD en of Astma diagnose is vanaf 12 oktober niet meer lastig
Astma/COPD-diensten ondersteunen huisartsen bij het diagnosticeren en monitoren van astma- en COPD-patiënten. De diensten stellen gegevens van de longfunctie en de anamnese schriftelijk beschikbaar aan longartsen, die daarmee een gestructureerde beoordeling maken. Maar werkt dit eigenlijk ? Dat onderzocht Huisarts en onderzoeker Annelies Lucas in haar proefschrift 'Support of an Asthma/COPD service for General Practicioners in daily care' Annelies Lucas is medisch directeur van eerstelijns diagnostische centrum in de regio Eindhoven, 's-Hertogenbosch en Limburg. Een aantal jaren geleden werd zij gevraagd om zo'n Astma/COPD dienst wetenschappelijk te evalueren, en wat bleek? Een Astma/COPD dienst staat borg voor 'best practice' diagnostische ondersteuning aan huisartsen om meer valide en betrouwbare diagnoses te stellen inclusief bruikbare adviezen voor therapie en aanvullende diagnostiek. Zij concludeert dat de dienst veel diagnostische onzekerheid wegneemt bij de huisarts, maar dat laatstgenoemde de adviezen nog onvoldoende opvolgen. Annelies Lucas zal op 7 september om 12:00 uur haar proefschrift openbaar verdedigen in de aula van de Universiteit Maastricht. Op het Julius COPD ketenzorg congres op 12 oktober komt de lastige diagnostiek uitgebreid aan de orde. Lucas'collega, huisarts en leidinggevend onderzoeker van de Universiteit Maastricht Jean Muris doet dat. Wil je naar dit congres vol nieuws over diagnostiek en behandeling van transmurale COPD patiënten? Klik dan
----------
Prestatie-contract is beter woord dan populatie gebonden bekostiging
Bedrijven voor het openbaar vervoer kennen prestatie-contracten met overheidsinstanties. Zij mogen een bus- of treinlijn exploiteren, indien zij voldoen aan kwaliteitseisen. Bijvoorbeeld over op tijd rijden, ritfrequentie, het uitvoeren van onrendabele ritten buiten het spitsuur en naar verre dorpen. Ook moeten zij aangesloten zijn op het nationale net van OV Chipkaarten. In ruil daarvoor ontvangen zij overheidssubsidie en eigen inkomsten van de passagiers. De overheidssubsidie is een lump sum: het OV-bedrijf wordt niet afgerekend per passagier of per rit. Dit alles leggen overheidsinstantie en OV-bedrijf vast in een prestatie-contract. Voldoet het OV bedrijf niet aan de kwaliteitseisen? Dan krijgt het bedrijf een boete opgelegd, verliest in massamedia haar reputatie en op termijn haar licentie om de bus- of treinlijn te exploiteren.
Wat hier gebeurt lijkt op populatiegebonden bekostiging in de zorg zoals thans in Duitsland en de USA functioneert en waarover vele zorgverzekeraars en zorgaanbieders in eerstelijn denken. Net als bij mijn OV-voorbeeld gaat het daarbij om te leveren prestaties aan een specifieke doelgroep, waarbij kwaliteitseisen gelden en de financiële instantie een lump sum geeft. Het woord prestatiecontract vind ik een beter begrip dan populatie gebonden bekostiging, en wel om drie redenen. Ten eerste klinkt het doel ervan door: een te leveren prestatie. Ten tweede roept het woord associaties op met bedrijven voor openbaar vervoer .Ik vind dat de zorg en openbaar vervoer veel van elkaar kunnen leren. Beide kennen files, overstappen, infrastructuur en iedereen heeft er een mening over. Ten derde kom ik vergelijkbare termen tegen in de internationale literatuur over populatiegebonden bekostiging. Ik kwam op het begrip prestatie-contract na lezing van het artikel van Song c.s. dat ging over 'Alternative Quality Contract'. Zie het bericht hieronder. In bilaterale gesprekken, artikelen, lezingen en nu in dit bericht probeer ik de komende weken de nieuwe term 'Prestatiecontract' uit.
----------
Vertrouwen en informatie, daar draait het om bij spoedeisende hulp
Spoedpatiënten van ziekenhuizen vinden twee aspecten van groot belang: 1. vertrouwen in de competenties van artsen en verpleegkundigen op de Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) en 2. de informatie die zij krijgen over ernst van de aandoening, wachttijden, doorstroomtijden en hoe te handelen na vertrek uit de SEH. Deze conclusie trekken Julius promovenda Nanne Bos en haar begeleiders dr. Henk van Stel, dr. Leontien Sturms en ondergetekende. Bos publiceerde de "belangrijkheids scores" van 304 spoedpatiënten deze week in tijdschrift BMC Health Services Research.
----------
Congres Organisatie Geboortezorg op 18 januari 2013: het bruist in het veld
Recente ontwikkelingen in het veld, de wetenschap en het beleid over de organisatie van de geboortezorg komen aan de orde op vrijdag 18 januari 2013. Dat gebeurt op een Julius congres in Utrecht, waar al deze ontwikkelingen aan de orde komen evenals hun onderlinge verband. Het congres bestaat uit vijf sessies. De hoogleraren Arie Franx en Koos van der Velden schetsen in sessie 1 recente ontwikkelingen in veld, beleid en onderzoek. Daarna (sessie 2) presenteren de onderzoekers Gouke Bonsel en Henk van Stel de nieuwe ervaringsvragenlijst voor zwangeren en jonge ouders, die overal te gebruiken is, ongeacht de plek van bevallen en ongeacht de discipline van de hulpverleners. De 3e sessie is een paneldiscussie tussen voorzitters en directeuren van verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV's) over de vraag: hoe hebben jullie de communicatie en besluitvorming binnen je VSV ingericht? Discussieleider is ondergetekende. In de 4e sessie staat het preconceptionele consult centraal: emeritus hoogleraar Leo ten Kate bespreekt de geschiedenis en de theorie daarvan. Semiha Denktas presenteert de eerste resultaten van het Rotterdamse programma Healthy pregnancy for all, dat ook op dat consult ingaat. Vele, bruisende, innovatieve veldprojecten komen aan de orde tijdens de 5e sessie: Boeiend is het te zien hoe professionals en cliënten overal in het land bezig zijn met vernieuwingen in de geboortezorg. De nabespreking vindt plaats tussen de voorzitters van de KNOV (Angela Verbeeten) en NVOG (Sjaak Wijma) en de directeur van Zorgverzekeraars Nederland (Tony Lamping). Zij spreken hun nieuwjaarswensen uit (het congres vindt plaats op 18.1) voor de geboortezorg in Nederland en reageren op wat er in de andere sessies is gezegd. Wil jij naar dit congres?
----------
Congressen en overige bijeenkomsten
· Congres Centra voor Jeugd en Gezin op 20 september in Utrecht:
· Themabijeenkomst SMOEL 4: De kunst van het samenwerken - Diner pensant: Lei(ij)dt de leider?! op 20 september:
· Regiobijeenkomst Justitieel Geneeskundigen september/oktober:
· Congres Zelfmanagement op 12 oktober in Utrecht:
· Congres COPD Ketenzorg op 12 oktober in Ede:
· Congres Spoedzorg op 15 november in Utrecht:
· Congres Organisatie Verloskundige Zorg op 18 januari 2013:
Masterclasses, opleidingen en cursussen
· Masterclass Geïntegreerd Management van Kwaliteit en Financiën van Patiëntenzorg van september 2012 t/m april 2013:
· Basisopleiding tot Justitieel Geneeskundige van september 2012 t/m juni 2013:
· Masterclass Zorg ICT van november 2012 t/m mei 2013:
· Cursus Gezondheidsrecht van januari t/m maart 2013:
· Masterclass De toekomst van de spoedeisende hulpafdeling van januari 2013 t/m januari 2014 (ook losse bijeenkomsten te volgen):
· Masterclass Geïntegreerde Eerstelijnszorg van januari t/m september 2013:
· Masterclass Forensische Pediatrie voor artsen van maart t/m oktober 2013:
· Masterclass Geïntegreerde zorg voor chronisch zieken van maart t/m oktober 2013:
VERANTWOORDING
Hierbij ontvang je de wekelijkse Nieuwsbrief Zorginnovatie van het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via
De nieuwsbrief is gericht aan relaties van het Julius Centrum: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblokstudenten, gastdocenten, stageverleners aan co-assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts onderwijs op het gebied van de Volksgezondheid en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het International Network of Integrated Care
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public Health, in het bijzonder Structuur en Functioneren van de Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
E-mail: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
Telefoon: 088 755 9356