Het Koninklijk Huis
Kersttoespraak 2011
Kerstmis, het feest van licht in duisternis, roept de verwachting op
van vrede en welbehagen. Juist vandaag kan het verlangen hiernaar ons
helpen gevoelens van onvrede en onbehagen te overwinnen en ons in te
zetten voor een leven in harmonie met de medemens en de natuur.
Velen in onze wereld leven in spanning en onzekerheid over het bestaan.
Onrust en bezorgdheid om de dag van morgen overheersen ook in Europa en
in óns land. Zorg is er niet alleen om individuele welvaart maar ook om
het welzijn van allen en het beheer van de aarde. Met onze kostbare
planeet wordt zorgeloos omgesprongen en wat zij ons geeft wordt slecht
verdeeld. Armoede en ongelijkheid tasten de leefbaarheid aan en
bedreigen maatschappelijke saamhorigheid. Zelfzucht en de hang naar
overdaad maken blind voor schade aan onze natuurlijke omgeving en
ondermijnen gemeenschapszin. Zicht op de eindigheid van wat de aarde
ons kan geven en op de houdbaarheid van de samenleving raakt zoek.
Geen land kan er wél bij varen als mensen alleen zijn gericht op eigen
gewin. Bij het bepalen van de waarde van alles moet daarom meer gelden
dan geld alleen. Geldzucht en zich verrijken vervormen het doel van de
economie. Aan de nood van hen die niet voor zichzelf kunnen opkomen mag
niet worden voorbijgegaan. Allen moeten kunnen méé-delen in welvaart
zodat het menselijk welzijn steeds wordt verbonden met het algemeen
belang. Bovendien moet in elke besluitvorming de kwaliteit van de
toekomst meetellen. Die ligt in beschermen van natuur en milieu,
respect voor het culturele erfgoed en onderkennen van de immateriële
waarden die zin geven aan beschaving. Met de afwegingen die nu worden
gemaakt staat ook het leven van wie na ons komen op het spel; niemand
mag daarvoor de ogen sluiten. Met kennis en informatie kunnen wij ons
wapenen. Daarmee mag niet angst de drijfveer worden maar een nieuw
gevoel van universele verantwoordelijkheid.
In het Handvest voor de Aarde wordt dit uitgangspunt zo verwoord: "De
aarde, ons thuis, is een unieke leefgemeenschap. De mondiale
natuurlijke omgeving met haar eindige hulpbronnen is ons aller zorg.
Bescherming van de vitaliteit, verscheidenheid en schoonheid van de
aarde is een heilige opdracht." "Duurzaamheid" wordt dat vandaag
genoemd. Dit vraagt niet alleen nieuwe eisen en regels voor
houdbaarheid maar ook het bewust omgaan met al wat de natuur ons geeft.
De aarde die het leven voedt maar niet voor zichzelf kan spreken, moet
stem krijgen. In alle kleine en grote beslissingen zal die moeten
doorklinken.
Bemoedigend zijn de vele initiatieven om goede voornemens in praktijk
te brengen. Zuinig gebruik van energie en water ligt binnen ieders
bereik. Kritisch en bewust kopen blijkt het hele aanbod van goederen en
diensten te kunnen beïnvloeden. Ondernemers richten zich meer en meer
op verantwoorde productie en houden rekening met de gevolgen voor het
klimaat. Veel mensen spannen zich in voor natuurbehoud en leren
kinderen oog te krijgen voor de onvervangbare schatten van de aarde.
Ook voor de verbondenheid tussen landbouw en leefomgeving zetten velen
zich enthousiast in. Op al die mogelijkheden kunnen wij elkaar
aanspreken. Oude en nieuwe media informeren ons en roepen op om
verantwoordelijkheid te nemen, elk op eigen niveau. Wat begint in het
klein kan uitgroeien tot een nieuwe cultuur van zorg om de toekomst.
Wie de wereld wil veranderen, moet nu eenmaal beginnen bij zichzelf.
Al die hoopgevende aanzetten tot verandering vanuit de maatschappij
krijgen in het nieuws minder aandacht dan de zorgen om geld en goed.
Een diffuus gevoel van onbehagen kenmerkt de vertrouwenscrisis van deze
tijd. In het dagelijks werk wordt dikwijls een tekort aan visie en
idealen ervaren. Gebrek aan ruimte voor individuele
verantwoordelijkheid ontmoedigt eigen inzet. Gevoelens van onmacht
roepen boosheid op en afkeer van retoriek en regels. Maar vechten noch
vluchten biedt uitzicht op hervorming van structuren en levensstijl. De
uitdaging blijft zelf iets te dóen, samen met anderen en in
betrokkenheid op de gemeenschap. Overal nemen mensen nu reeds eigen
initiatieven tot een meer bewuste manier van leven. Dat biedt hoop op
een nieuw toekomstperspectief. Het zijn juist de jongeren die ons
vandaag daartoe aansporen. Met kracht van overtuiging, moed en
zelfvertrouwen zoeken zij medestanders en inspireren zij hun omgeving
met een positief elan.
Mahatma Gandhi zei eens: "De aarde heeft wel genoeg voor ieders
behoefte maar niet voor ieders begeerte". Als schepselen begiftigd met
verstand en geweten mag van ons worden gevraagd dat we dit vertalen in
dagelijkse zorg voor de aarde en inzet voor een rechtvaardige
samenleving. Verbondenheid met de naaste en met de wereld om ons heen
heeft Jezus ons zelf voorgeleefd. Met de boodschap van vrede en
welbehagen kan Kerstmis ons uittillen boven de angst en onzekerheid van
deze tijd. Laten wij zeggen wat wij hopen en doen wat wij kunnen.
Ik wens u allen een gezegend Kerstfeest toe.
Meer informatie:
Muziek voor de kersttoespraak 2011:
muziek 1
Preludium - Jacob van Eyck (1589-1657)
Arie Abbenes, Carillon van de Domtoren, Utrecht
(CD Philips 442 624-2)
muziek 2
Serenade in C opus 48 - Pyotr Ilyitch Tchaikovsky
Suk-orkest Praag o.l.v. Jacques Francis Manzone
(CD BNL 112795)
Zie ook:
- het persbericht
- de fotogalerij
- de video
- de downloadfoto
* © RVD