De Nederlandse Bank
Onderzoek effectiviteit toezicht op banken
De effectiviteit van toezicht op en regulering van banken neemt toe
naarmate banken risicovoller zijn. Kapitaaleisen en de bevoegdheden van
de toezichthouder zijn het meest significant voor het inperken van het
risicogedrag van banken. Zo blijkt uit DNB-onderzoek onder 200 banken
uit de OESO-landen.
Deze conclusie wijkt af van de resultaten van eerder onderzoek. Vaak
wordt verondersteld dat regulering en toezicht het gedrag van alle
banken in dezelfde mate beïnvloedt. Het tegendeel blijkt uit dit
onderzoek: de effectiviteit van toezicht en regulering neemt toe
naarmate banken risicovoller zijn. Dat wil zeggen: de significantie van
de maatstaven van regulering en toezicht op kapitaal- en activarisico
en liquiditeits- en marktrisico is het grootst bij de meest risicovolle
banken. Ook blijkt niet elke maatstaf even belangrijk te zijn.
De bevoegdheid van de uitvoerder van het depositogarantiestelsel is
bijvoorbeeld niet significant. Maar de bevoegdheden van de
toezichthouder zijn significant voor beide soorten risico's. Niet elke
maatstaf vaan regulering en toezicht heeft invloed op beide vormen van
bankrisico. Zo verminderen kapitaaleisen het kapitaal- en activarisico,
maar hebben ze geen invloed op liquiditeits- en marktrisico. Al met al
hebben de maatstaven voor kapitaaleisen en de bevoegdheden van de
toezichthouder het sterkste effect op het risicogedrag van banken.
Meten van bankrisico
De meeste onderzoekers gebruiken één indicator om bankrisico te meten,
bijvoorbeeld het aandeel van slechte leningen in de portefeuille. In
het DNB-onderzoek zijn daarentegen 25 indicatoren gehanteerd, gebruik
makend van de gegevens van 219 banken uit OESO-landen over de jaren
2002-2008. De indicatoren zijn via factoranalyse gebundeld tot twee
hoofdcategorieën: kapitaal- en activarisico ('capital & asset risk') en
onderzoek('liquidity & market risk'). Een indicator die belangrijk
bijdraagt aan de eerste maatstaf is de kapitaalratio van banken (het
aanwezige kapitaal ten opzichte van de totale activa), terwijl de
liquiditeitsratio (de hoeveelheid liquide middelen ten opzichte van de
totale activa) belangrijk bijdraagt aan de tweede maatstaf. Beide
maatstaven meten een verschillende dimensie van bankrisico. In de
onderzoeksperiode zijn beide soorten risico's toegenomen over de gehele
linie (zie figuur); de mate waarin verschilt echter sterk per bank.
Onderzoek effectiviteit toezicht op banken
Meten van regulering en toezicht
Om regulering en toezicht te meten zijn zeven maatstaven gemaakt op
basis van gegevens van de Wereldbank. Deze instantie heeft enquêtes
gehouden onder toezichthouders om een internationale vergelijking van
toezicht op banken mogelijk te maken. De vragen in de enquête van de
Wereldbank zijn in het onderzoek ingedeeld in de volgende categorieën:
kapitaaleisen, liquiditeiteisen, bevoegdheden van de toezichthouder,
regulering van de monitoring door de particuliere sector (bijvoorbeeld:
rechten van aandeelhouders), regulering die bepaalde activiteiten van
banken beperkt, regulering van toegang tot de markt, en de bevoegdheden
van de uitvoerder van het depositogarantiestelsel.
Het onderzoek zal worden gepubliceerd in de Journal of Banking and
Finance. De working paper versie is hier beschikbaar.
Meer over Toezicht
+ Onderzoek besluitvorming financiële ondernemingen
+ Waarom hogere kapitaaleisen beter zijn voor het bankwezen
+ Geldzendingen van migranten - minder barrières, meer baten
+ Transparantie van toezichthouders
+ Toezicht - niet bij cijfers alleen
Alle artikelen
Links
o 323 - Banking risk and regulation: Does one size fit all?