Gemeente Voerendaal
\ 22/12/2011 - Beheer aan drie graften Vrakelberg Voerendaal
Deze week voert de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen
in Limburg, IKL met medewerkers van Licom Groen onderhoud uit aan een
drietal graften aan de Vrakelberg in Voerendaal.
De begroeide terrasknikken op het vrakelberg-complex genieten
landelijke bekendheid vanwege de visuele rijkdom: de variatie, het
reliëf en de hoge natuurwaarden. Maar evenzeer vanwege de culturele
diversiteit - de hand van de mens - die hier in dit eeuwenoude
landschap af te lezen is. Door regelmatig beheer wordt dit eeuwenoude
erfgoed voor toekomstige generaties veiliggesteld.
De dicht begroeide graften op de steile helling voorkomen al eeuwenlang
dat de löss van de bovengelegen akkers wegspoelt. Men neemt aan dat
sommige graften al dateren uit de Romeinse tijd. De begroeiing werd
vaak keurig geknot, gesnoeid en gekapt vanwege het hout dat voor
allerlei doeleinden gebruikt werd. De percelen tussen de op de zonnige
zuidhellingen gelegen graften wendde men toen ook al aan voor de
wijnbouw. Napoleon verbood dit echter, gelukkig neemt de belangstelling
voor deze vorm van landbouw de laatste jaren weer toe.
Het beheer van de begroeide steilranden of graften bestaat al
eeuwenlang uit het aan de grond afzagen van een deel van de bomen en
struiken. Diverse graften zijn in de loop der jaren compleet
overwoekerd met bosrank of clematis. De afgezaagde stobben van deze
bomen en struiken lopen bij dit zogenaamde hakhoutbeheer in het
voorjaar weer uit, waardoor er meer structuur in de struikbeplanting
ontstaat. Wanneer dit achterwege zou blijven, dan neemt de schaduw van
de opgaande bomen dusdanig toe dat de onderbegroeiing en de kleinere
bomen en struiken door een tekort aan licht afsterven.
Een dichte begroeide graftheg voorkomt niet alleen bodemerosie, maar is
ook van belang voor veel dieren die zich hier kunnen verschuilen,
voedsel vinden en de beplanting gebruiken als verbindingsweg. Dassen
maken vaak al eeuwenlang van generatie op generatie - gebruik van de
burchten die ze in de graften hebben. Maar ook egels en kleine
marterachtigen leven in de graften. Op de zonbeschenen plekken komen
ook reptielen als de levendbarende hagedis en hazelworm voor. Ook de
zeldzame sleedoornpage, een prachtig vlindertje kan hier nog in de
zomerdag fladderend waargenomen worden. Het is de vraag of dit nog het
geval is met het locomotiefje, een uiterst zeldzame sprinkhaan die hier
tot eind jaren negentig nog in de graslanden gehoord kon worden.
Overigens sluiten deskundigen niet uit dat het locomotiefje, zij het in
uiterst kleine aantallen aanwezig is. De dichte, doornige
struikbegroeiing met mei- en sleedoorn, kardinaalsmuts en vlierstruiken
is verder ook een goed biotoop voor diverse andere vogels zoals de
geelgors, braamsluiper en zelfs de grauwe klauwier.
Heel veel graften in diverse karakteristiek Zuid-Limburgse
cultuurlandschappen zijn in de vorige eeuw geslecht en verdwenen. Door
de voortzetting van het eeuwenoude beheer werkt IKL met Licom Groen aan
de instandhouding van deze landschapselementen.
De maatregelen aan de graften aan de Vrakelbergerweg worden
gefinancierd door de Provincie Limburg, POP Europa en de gemeente
Voerendaal. De kosten voor de uitvoering bedragen circa. 6.000,00.