Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid
Herstructurering Eemsdelta
Gerichte aanpak krimp Eemsdelta noodzakelijk
In Eemsdelta zal de krimp de komende decennia verder toenemen.
Zonder interventies zal de krimp leiden tot leegstand en verloedering
in buurten met de minst aantrekkelijke woningen. Alleen met een
gerichte aanpak van sloop, selectieve nieuwbouw en concentratie van
voorzieningen kan de leefbaarheid in deze kwetsbare buurten
maatschappelijk rendabel worden verbeterd.
Dit blijkt uit de maatschappelijke kosten-batenanalyse `MKBA
herstructurering Eemsdelta', die door het Economisch Instituut voor de
Bouw (EIB) in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken (WWI)
en de regio (Provincie en gemeenten) is uitgevoerd.
De Noord-Groningse regio Eemsdelta (gemeenten Appingedam,
Delfzijl, Eemsmond en Loppersum) kampt al enige jaren met
huishoudenskrimp. Deze krimp zal de komende decennia sterker
doorzetten. Verschillende demografische prognoses wijzen op een daling
van woningbehoefte in de komende 30 jaar met 15 tot 25%. Wel treedt er
door de toenemende welvaart en een stijging van de gemiddelde leeftijd
van huishoudens een verschuiving op van de woningvraag van goedkopere
naar duurdere woningen.
Zonder specifieke maatregelen kan de leegstaand in thans al
kwetsbare wijken oplopen tot meer dan 35% van de woningen. De leegstand
zal vooral neerslaan bij de sociale voorraad, aangezien aanpassing via
de prijzen hier moeilijk realiseerbaar is dan wel niet effectief is. In
de particuliere sector treedt ook een stevige daling van de vraag op.
De prijzen van koopwoningen zullen onder dergelijke omstandigheden fors
dalen, terwijl aanvullend ook hier leegstand kan optreden in de minste
aantrekkelijke delen van de voorraad. Door de concentratie van
leegstand in de kwetsbare buurten treedt hier een negatieve spiraal op
van leegstand, sociale segregatie, onveiligheid, afnemende
voorzieningen en teruglopende onderhoud.
Uit de mkba komt naar voren dat de leefbaarheid in de kwetsbare buurten
op een maatschappelijk rendabele wijze kan worden teruggedrongen, maar
dat dit wel een gerichte en gefaseerde aanpak vergt van sloop van zowel
huur- als koopwoningen, beperkte nieuwbouw van woningen en concentratie
van voorzieningen. Het sloop- en nieuwbouwprogramma uit het door de
regio afgesloten Pact dat loopt tot 2018 houdt nog onvoldoende rekening
met ontwikkelingen na deze periode, waarin de krimp versnelt.
Minder nieuwbouw beperkt de kosten van extra nieuwbouw en sloop.
Berekeningen laten zien dat met een gerichte aanpak een positief
maatschappelijk saldo van rond EUR 100 miljoen kan worden gerealiseerd.
Andere maatregelen, zoals het samenvoegen van kleine woningen kunnen
leiden tot een verdere verbetering van de verhouding tussen kosten en
baten.
De krimp is een geleidelijk en onomkeerbaar proces dat zich over vele
jaren uitstrekt. De onzekerheid over de mate waarin de krimp zich zal
voltrekken vraagt om een gefaseerde aanpak, waarin men voldoende
flexibiliteit heeft om het beleid af te stemmen op de feitelijke
ontwikkelingen in de tijd.
De baten van het beleid slaan vooral neer in de vorm van behoud
van omgevingskwaliteit en leefbaarheid in kwetsbare buurten. De
bekostiging van het beleid ligt dan ook vooral bij de (lokale)
overheden en de corporaties. Vanuit het actieplan bevolkingsdaling
heeft het Rijk EUR 31 miljoen beschikbaar gesteld. Verder komt in het
gemeentefonds bij wijzen van experiment een extra maatstaf die rekening
houdt met de lagere verdiencapaciteit in krimpgebieden. Voor alle
toekomstige krimpgebieden geldt dat regionale samenwerking en tijdig
inspelen op de bevolkingsdaling hogere kosten in een later stadium
voorkomen.
Het rpport is hier te downloaden.
Zie het origineel
Inlichtingen bij Taco van Hoek
t (020) 583 19 00
tvhoek@eib.nl