The guarded brain. The role of P-glycoprotein at the blood-brain barrier in
major psychiatric disorders and antidepressant treatment
Datum: 21 december 2011
Promotie: dhr. O.L. de Klerk, 16.15 uur, Aula Academiegebouw,
Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: The guarded brain. The role of P-glycoprotein at the
blood-brain barrier in major psychiatric disorders and antidepressant
treatment
Promotor(s): prof.dr. J.A. den Boer, prof.dr. R.A.I.O. Dierckx
Faculteit: Medische Wetenschappen
Eiwit P-gp mogelijk aangrijpingspunt voor nieuwe psychofarmaca
De eiwitpomp P-glycoproteine (P-gp) lijkt een rol te spelen bij
psychiatrische stoornissen, zoals depressie en schizofrenie. Dat wijst
onderzoek van promovendus Onno de Klerk uit. De onderzoeker stelt vast
dat de activiteit van het eiwit verstoord is bij patiënten met
psychiatrische stoornissen, en ook verandert door langdurige toediening
van antidepressiva. Wellicht is het eiwit een aangrijpingspunt voor
nieuwe medicijnen tegen psychiatrische ziekten.
P-gp speelt een rol in de werking van de bloed-hersenbarrière (BHB).
Dit is een barrière die het zenuwstelsel beschermt, door tal van
(schadelijke) stoffen tegen te houden, terwijl het tegelijkertijd er
voor zorgt dat de aan- en afvoer van stoffen naar en van de hersenen
ongehinderd kan doorgaan. Het eiwit P-gp is een van de
transportsystemen van de BHB. Het is in staat om zeer verschillende
moleculen van het brein naar het bloed te transporteren.
Het onderzoek van De Klerk laat zien dat chronische stress de
activiteit van P-gp in de hersenen doet afnemen. Dit fenomeen kan ook
bij depressie en schizofrenie spelen, wat een aanwijzing kan zijn voor
een verminderde bescherming van het brein tijdens een periode van
ziekte. Ook laat de promovendus zien dat de activiteit van P-gp
verandert in twee psychiatrische stoornissen en na chronische
toediening van een antidepressivum, en beschrijft hij de relatie van
varianten van het `P-gp gen' (ABCB1) met het optreden van bijwerkingen
op een bepaald type antidepressiva (SSRI's).
Onno de Klerk (Gouda, 1967) studeerde geneeskunde aan de
Rijksuniversiteit Leiden. Hij verrichtte zijn onderzoek aan de
afdelingen Psychiatrie en Nucleaire Geneeskunde en Moleculaire
Beeldvorming van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Het
onderzoek werd mede gefinancierd door GGZ Drenthe, NWO, het Center for
Neurogenomics and Cognitive Research van de VU, de Europese Commissie
en ZonMW. De Klerk werkt thans als psychiater bij GGZ Drenthe.
Laatst gewijzigd: 13 december 2011 11:22
Rijksuniversiteit Groningen