UMC St Radboud
Drie miljoen euro voor onderzoekers
16-12-2011
Dr Frank van Kuppeveld van de afdeling Medische Microbiologie en dr ir
Chris de Korte van de afdelingen Radiologie en Kindergeneeskunde hebben
beide een VICI-subsidie ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Van Kuppeveld gaat onderzoeken welke
factoren in de cel essentieel zijn voor vermenigvuldiging van
enterovirussen. Mogelijk zijn dergelijke factoren aanknopingspunten
voor nieuwe medicijnen tegen virusinfecties. Chris de Korte gaat nieuwe
echoapparatuur ontwerpen waarmee de anatomie en functies van hart en de
bloedvaten veel beter in beeld zijn te brengen.
Gekaapte cellen
Virussen zijn parasieten van de cel. Eenmaal binnengedrongen, kapen
virussen de infrastructuur en de stofwisseling van de cel voor hun
eigen vermenigvuldiging. Bepaalde virussen, waaronder hepatitis C,
dengue, SARS en enterovirussen, verbouwen delen van de cel tot eigen
werkplaatsen. In deze `replicatiewerkplaatsen' wordt vervolgens het
virale genetisch materiaal vermenigvuldigd.
De onderzoeksgroep van moleculair bioloog Frank van Kuppeveld heeft
onlangs enkele eiwitten gevonden die een belangrijke rol spelen in dit
proces. Van Kuppeveld: "Het zijn eiwitten van de cel, van de gastheer
zelf. In mijn VICI-onderzoek gaan we op zoek naar nog meer van
dergelijke eiwitten en willen we hun rol in de virusproductie
ophelderen. Daar gaan we de meest moderne moleculaire, biochemische,
virologische en microscopische technieken voor gebruiken."
Gastheren fileren
Dat Van Kuppeveld vooral onderzoek doet naar eiwitten van de cèl die
een rol spelen bij de virusproductie - en niet zozeer naar virale
factoren - is een weloverwogen keuze. Waarom fileert hij de gastheren
en niet de gasten? Van Kuppeveld: "Die eiwitten en andere factoren in
de cel vormen ideale aanknopingspunten voor de ontwikkeling van
medicijnen om de virusproductie te blokkeren. En misschien nog wel
belangrijker; de kans is veel kleiner dat er resistentie ontstaat tegen
dergelijke medicijnen. Bovendien is het niet ondenkbaar dat je op deze
manier met één medicijn meerdere virussen kunt bestrijden, omdat ze
vaak dezelfde mechanismen in de cel gebruiken om zich te
vermenigvuldigen. De zoektocht naar dergelijk medicijnen maakt
overigens óók deel uit van ons VICI-onderzoek."
Beelden van ultrageluid
Klinisch fysicus Chris de Korte krijgt een VICI voor vernieuwend
onderzoek naar het gebruik van ultrageluid bij patiënten met hart- en
vaatziekten. De Korte: "Hart- en vaatziekten zijn nog altijd een
belangrijke doodsoorzaak. Bij de diagnose en controle van deze
patiënten wordt veel gebruik gemaakt van echografie, waarbij beelden
ontstaan op basis van geluid. We gebruiken 3D echografie voor het maken
van anatomische beelden. Zo kunnen we bijvoorbeeld zien wat er mis is
met het hart en waar vaatvernauwingen zitten. Maar we gebruiken ook
ultrageluid ook voor functionele beeldvorming, zodat we bijvoorbeeld
kunnen bepalen waar de kwetsbare plaques in de vaten zitten die kunnen
scheuren en zo een hart of herseninfarct kunnen veroorzaken."
Sneller en meetbaar
Die technieken bestaan al, maar De Korte gaat nu nieuwe echoapparatuur
ontwikkelen waarmee op een geheel nieuwe manier beelden worden
opgenomen. De nieuwe apparatuur zorgt voor tien tot honderd keer
snellere beeldvorming waardoor het combineren van gewone en functionele
beelden mogelijk wordt. De Korte: "Dat moet onder andere leiden tot een
betere bepaling van feitelijke, meetbare hartafwijkingen en functionele
opsporing van kwetsbare plaques, waardoor we de zorg voor de
hartpatiënten verder kunnen verbeteren en hopelijk hart- en
herseninfarcten kunnen voorkomen."