Grote Europese subsidie voor onderzoek naar Indianentalen
Willem Adelaar, Leids hoogleraar Talen en Culturen van Indiaans
Amerika, krijgt een Europese subsidie (ERC Advanced Grant) voor
onderzoek naar de relaties tussen Midden-Amerikaanse en
Zuid-Amerikaanse Indianentalen. Daarmee wil hij orde scheppen in de
enorme taaldiversiteit in het gebied en licht werpen op de
bevolkingsgeschiedenis van Amerika.
IJskap
De vroegste bevolkingsgeschiedenis van de beide subcontinenten van
Amerika is nog grotendeels een raadsel. Het scenario dat Amerika pas
bevolkt is geraakt toen 12.000 jaar geleden mensen vanuit Alaska een
passage in een Canadese ijskap doortrokken en vervolgens over land
koers zetten naar het zuiden, is inmiddels achterhaald door nieuwe
wetenschappelijke inzichten.
Gereedschappen
De hypothese is nu: Amerika is niet uitsluitend via de ijskap over
land, maar ook langs de westkust via de zee bevolkt. En
waarschijnlijk gebeurde dit ook eerder dan 12.000 jaar geleden. Op
eilanden langs de Californische kust, en in Oregon en Texas, zijn
gereedschappen gevonden die wijzen op eerdere menselijke bewoning.Â
De oudst bekende nederzetting in het zuiden van Chili dateert al van
12.000 jaar geleden.
Puzzel
Onderzoek naar de verwantschap en de contacten tussen talen kan licht
werpen op de chronologie en de routes van de verspreiding van de
bevolking van Noord-, via Midden- naar Zuid-Amerika. Dat is een hele
puzzel, want de diversiteit aan taalfamilies, taalgroepen en
geïsoleerde talen is op de beide subcontinenten enorm.
Bewijsmateriaal
Vooral de talen van de Andes (Peru, Bolivia, Ecuador) vormen een
uitdaging voor taalkundigen. Die vertonen onderling nauwelijks
genetische verwantschap. Maar die genetische relaties zijn er misschien
wel met talen in noordelijker gebieden, zoals Mexico. Als dat zo is,
zou dat belangrijk bewijsmateriaal zijn in het onderzoek naar de
verspreidingsgeschiedenis van de bevolking.
Familieverbanden
Prof.dr. Willem Adelaar
Prof.dr. Willem Adelaar
Adelaar gaat nu met zijn nieuwe onderzoeksgroep paren van talen of
taalfamilies vergelijken die nooit eerder systematisch met elkaar in
verband zijn gebracht: steeds een taal of taalfamilie uit
Midden-Amerika (Mexico en het Caraibisch gebied) en een uit het gebied
van de Andes (Ecuador, Peru en Bolivia). Zo proberen ze genetische
verwantschap aan te tonen tussen de talen uit deze verafgelegen
gebieden.
Handelsrelaties
Ook gaan ze op zoek naar overeenkomsten die zijn ontstaan door
intensief taalcontact. Historisch en archeologisch onderzoek wijst op
handelsrelaties en technologische uitwisseling tussen Midden-Amerika en
de kust van Zuid-Amerika (zoals de verspreiding van metallurgische
technieken). De onderzoekers gaan kijken of dergelijke contacten ook in
de lokale talen zijn terug te vinden.
Beperkt
Eigenlijk is het vreemd dat taalkundigen zich nog zo weinig met dit
migratievraagstuk hebben bemoeid, vindt Adelaar. Dat komt volgens hem
waarschijnlijk doordat historisch taalkundigen zich vaak hebben beperkt
tot één gebied. Adelaar is de persoon bij uitstek om dit onderzoek te
leiden omdat hij zowel de talen van de Andes en de Amazone als de talen
van Midden-Amerika goed kent. Het project zal samen met Søren Wichmann
van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig
worden uitgevoerd. Wichmann is gespecialiseerd in de Midden-Amerikaanse
talen en daarnaast vertrouwd met kwantitatieve methoden van historisch
taalonderzoek.
Advanced Investigator GrantÂ
Adelaar krijgt een Advanced Investigator Grant van de European Research
Council (ERC). Die gaat naar wetenschappers die hun sporen met
excellent onderzoek hebben verdiend. In november ontving ook Leids
archeoloog Maarten Janssen deze prestigieuze subsidie voor zijn
onderzoek naar de kalenders van Azteken, Mixteken, Mayaâs en andere
inheemse volkeren in Midden-Amerika. Afgezien van deze onderzoekers van
Indiaanse culturen kregen tot nu toe alleen - negen - Leidse bètaâs
hem.
Language Diversity in the World is een van de profielgebieden van de
Universiteit Leiden.
Links
Prof.dr. Willem Adelaar
Leiden university Centre for Linguistics
Profielgebied Language Diversity in the World
Studeren in Leiden
Bachelor
Latijns-Amerikastudies
Master
Linguistics
Latijns-Amerikastudies
Research Latijns-Amerikastudies
Verwante artikelen
Heeft de Mayakalender toekomst?
Ereprofessoraat voor Willem Adelaar
Universiteit Leiden