ChristenUnie
Opinie Volkskrant: maak schuldhebbers en schuldeisers zelf
verantwoordelijk
Opinie Volkskrant: maak schuldhebbers en schuldeisers zelf verantwoordelijk
donderdag 15 december 2011 11:14 De schulden van Nederlandse burgers en
bedrijven zijn gezamenlijk hoger dan onze staatsschuld. De ChristenUnie
pleit voor een samenleving met minder schulden. Een schuldhulpsysteem
waarin meer verantwoordelijkheid bij mensen en bedrijven komt te liggen
zou een stap in de goede richting zijn.
Wil je die flitsende auto uit dat reclamespotje, maar heb je niet
genoeg geld? Geen probleem, betaal nu de helft en over twee jaar de
rest. Verlang je naar een groter huis, maar heb je daar het inkomen nog
niet voor? Neem een hogere hypotheek. Op wintersport als student? Daar
kun je ook een studielening voor gebruiken. En de schulden betaal je
later terug. Dit lijkt de handelswijze te zijn die veel Nederlanders
zich eigen hebben gemaakt. Huishoudens in ons land hebben in verhouding
tot hun inkomen de hoogste schulden van heel de Eurozone. In 2010
hadden we 2,5 keer meer schuld dan we met elkaar aan inkomsten
verdienden. Nederland scoorde in dat opzicht nog slechter dan
`probleemlanden' Griekenland en Italië.
Dat is zorgelijk. Het speculeren op de toekomst, ervan uitgaan dat je
zoveel geld zult gaan verdienen dat je je schulden in de hand kunt
houden, is zeer riskant gebleken. We hebben de toekomst niet in eigen
hand en veel mensen kunnen door onvoorziene omstandigheden uiteindelijk
hun schuld niet binnen de betalingstermijn aflossen. In 2010 klopten
dan ook tachtigduizend huishoudens aan bij de schuldhulpverlening.
Deze schulden veroorzaken grote problemen in huishoudens. Ze zijn in
veel gevallen de oorzaak van armoede, stress en gezondheidsklachten en
brengen kinderen vaak in een sociaal isolement. Bovendien heeft de
schuldenberg ernstige gevolgen voor de economie. De huidige economische
crisis is welbeschouwd een schuldencrisis. Niet alleen van
staatsschulden, maar ook schulden van burgers en bedrijven.
Het is de hoogste tijd voor een mentaliteitsverandering. We moeten gaan
beseffen dat ongeremd schulden maken, zeker in een tijd waarin niets
meer zeker is, op den duur zijn tol gaat eisen. Dit geldt voor zowel
schuldhebbers, als schuldeisers.
Hulpverlening
We hebben een samenleving nodig waarin mensen worden geprikkeld te
voorkomen dat ze schulden maken, en zich niet laten misleiden door
reclames. Maar ook een samenleving waarin bedrijven en
kredietverstrekkers zorgvuldiger omgaan met het verstrekken van
leningen. Daarom zou het goed zijn als er een systeem komt waarin de
kredietaanvrager en de kredietverstrekker kunnen zien hoe
kredietwaardig iemand is. Zo kunnen ze zien wat de langetermijneffecten
zijn van het aangaan van een lening.
Als iemand in de schulden komt, is dat in de eerste plaats de
verantwoordelijkheid van de schuldeiser en schuldhebber zelf. Zij
moeten proberen dat zelf eerst op te lossen. Nu is het nog zo dat
burgers bij problemen met met schulden bij de gemeente aankloppen voor
schuldhulpverlening. Dit is merkwaardig, want zo draait de hele
samenleving op voor de financiële problemen van mensen die gemakkelijk
schulden zijn aangegaan. Begrijp me goed: mensen die buiten hun schuld
in de problemen zijn gekomen en `schrijnende gevallen', hebben recht op
ondersteuning van de gemeente. Maar zouden mensen die schulden hadden
kunnen voorkomen, niet eerst zelf moeten proberen hun schulden op te
heffen?
Het verbod op particuliere schuldhulpverlening moet daarom opgeheven
worden, zodat burgers die niet bij de gemeente terecht kunnen, hier
geholpen worden. Deze hulpverlening moet wel gecontroleerd en
gecertificeerd worden, om te voorkomen dat er hulpverleninginstanties
komen die schuldhebbers gaan uitbuiten. De gemeentelijke schuldhulp
wordt zo weer een vangnet voor mensen die buiten hun schuld om in de
schulden zijn gekomen.
Preventie lost uiteraard niet de hele schuldenproblematiek op. Wat
uiteindelijk nodig is, is een mentaliteitsverandering. Dat is de
opdracht voor iedereen persoonlijk, van ouders aan kinderen en ons als
gehele samenleving. Van de overheid mag dan verwacht worden dat
regelgeving omtrent schuldhulpverlening en kredietverstrekking
verbeterd en vereenvoudigd wordt. Dat zou een echte stap zijn in de
richting van een gezonde economie.
Cynthia Ortega-Martijn
Tweede Kamerlid ChristenUnie
Cynthia Ortega