Artsen zonder Grenzen
Aidsprogrammaâs moeten zorg voor kala-azar integreren
08-12-2011
De capaciteit van aidsbestrijdingsprogramma's om de zorg voor de
dodelijke ziekte kala-azar (viscerale leishmaniasis) te integreren in
de activiteiten moet vergroot worden, heeft Artsen zonder Grenzen
vandaag verklaard tijdens ICASA, Afrika's belangrijkste
aidsconferentie, die op dit moment plaatsvindt in Addis Abeba in
Ethiopië. Het voorkomen, diagnosticeren en behandeling van kala-azar in
combinatie met hiv, moet een prioriteit worden in Oost-Afrika.
Hiv en kala-azar
Kala-azar is een zogenoemde `verwaarloosde', of `vergeten' parasitaire
ziekte die door de beet van een zandvlieg wordt overgebracht. Zonder
behandeling is de ziekte dodelijk.
De ziekte is inheems in 76 landen wereldwijd. In Oost-Afrika zijn een
aantal regio's in Ethiopië, Kenia, Sudan en Zuid-Sudan met name
getroffen. In het noordwesten van Ethiopië komt de coïnfectie van hiv
en kala-azar, een infectie óp infectie, het meest voor: één op de 3
mensen met kala-azar is tevens hiv-positief.
Geïntegreerde aanpak hiv en kala-azar nodig
`Mensen die het hiv-virus hebben zijn bijzonder kwetsbaar voor
kala-azar. Het is dus cruciaal dat aidsbestrijdingprojecten het
voortouw nemen,' aldus Rachel ter Horst, arts en adviseur medische
pleitbezorging van Artsen zonder Grenzen. Zij presenteerde in Addis
Abeba resultaten van Artsen zonder Grenzen met een geïntegreerde aanpak
van coïnfectie van hiv en kala-azar, zowel veldonderzoek als
praktijkervaringen. `In landen zoals Ethiopië waar hiv en kala-azar een
wisselwerking op elkaar hebben en waar coïnfectie een probleem is,
hebben aidsprogramma's in feite te maken met een situatie die lijkt op
die van de dubbele infectie van hiv en tuberculose en is ook een
soortgelijke aanpak nodig. Met tbc moesten mensen leren op een andere
manier te denken; datzelfde geldt ook voor kala-azar.'
Vroeg stadium beide behandelen
Kala-azar versterkt hiv op vele manieren. Mensen met hiv lopen een veel
hoger risico om de ziekte te ontwikkelen. Kala-azar versnelt de
progressie van hiv-infectie naar de ziekte aids. Het is min of meer
onvermijdelijk dat mensen met hiv een terugval krijgen als zij ook
kala-azar hebben. En, mensen die hiv-positief zijn reageren minder goed
op de kala-azarmedicatie. Als een patiënt echter in een vroeg stadium
behandeld wordt en voor beide infecties de juiste medicijnen krijgt,
kan dat de ontwikkeling van aids en kala-azar vertragen en een
terugslag verminderen.
Actief screenen en behandelen
`De eerste stap is dat aidsprogramma's, daar waar kala-azar veel
voorkomt, mensen met hiv ook actief gaan screenen op kala-azar,'
vervolgt Rachel ter Horst. `Mensen moeten dan zo snel mogelijk nadat de
medicatiekuur tegen kala-azar is gestart ook aidsremmers krijgen.' De
gepresenteerde onderzoeksgegevens en behandelresultaten van Artsen
zonder Grenzen wijzen erop dat het gebruik van een gecombineerde
medicatie met hoge dosering de langetermijnprognose voor de patiënt kan
verbeteren. De eerste resultaten duiden erop dat behandeling van
liposomale amphotericine B in hogere doses, gecombineerd met
miltefosine, veel veiliger en effectiever zijn dan andere mogelijke
medicijncombinaties.
Betere genezingsresultaten
`Tot op heden waren de kansen op een goede uitkomst van een behandeling
voor hiv én kala-azar mistroostig,' verklaart Koert Ritmeijer,
kala-azarspecialist. `Bestaande behandelingen slagen niet. Zo is SSG
(Sodium Stibogluconate) te toxisch. De werking is zo sterk nadelig voor
het lichaam dat het tot grote sterfte leidt. Andere medicijnen zoals
liposomale amphotericine B zijn veilig, maar niet genoeg effectief.
Hoge-dosiscombinatiemedicatie leidt niet alleen tot betere
genezingsresultaten in de eerste fase, maar werkt ook goed voor
patiënten die eerder genezen waren van kala-azar en daarna opnieuw een
terugslag hadden.'
Klinische onderzoeken in 2012
In 2012 zullen twee klinische onderzoeken worden uitgevoerd. De
onderzoeken worden medegesponsord door Artsen zonder Grenzen, het DNDi
(een ontwikkelingsgroep medicijnen voor vergeten ziekten) en het
Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen in samenwerking
met de Gondar Universiteit in Ethiopië. Het doel is de veelbelovende
resultaten te bevestigen en de baten te onderzoeken van preventieve
therapie om terugval te verminderen.
Verbeterde richtlijnen
`Als deze studies onze eerdere resultaten bevestigen, hopen we dat het
vooruitzicht op betere behandelingsopties ertoe zullen leiden dat in de
gehele regio verbeterde behandelingsrichtlijnen zullen worden
ingevoerd,' besluit Koert Ritmeijer.
Coïnfectie is een groot probleem voor mensen met hiv. De infectie óp
infectie, kan de doodsklap geven. Meer hierover lees je in ons medisch
dossier aids.