Gepubliceerd op 5 december 2011
Astronomen ontdekken snelst draaiende ster ooit
Gepubliceerd op 5 december 2011
Een internationaal team van astronomen, onder wie Alex de Koter en
Hugues Sana van de Universiteit van Amsterdam, heeft in de Grote
Magelhaense Wolk een supersnel draaiende ster ontdekt. De equatoriale
rotatiesnelheid van VFTS 102 (de snelheid waarmee de ster ronddraait)
wordt geschat op meer dan twee miljoen kilometer per uur, waarmee het
de snelst draaiende ster is die astronomen ooit hebben waargenomen. Het
onderzoeksresultaat is gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters.
De Grote Magelhaense Wolk is een sterrenstelsel dat zich relatief dicht
bij onze Melkweg bevindt, op een afstand van 160.000 lichtjaar. De
vondst werd gedaan met ESO's Very Large Telescope in Chili, dat de
zwaarste en helderste sterren van de Tarantulanevel in de Grote
Magelhaense Wolk in kaart brengt. Het team heeft daarnaast een aantal
andere, opvallend snel draaiende objecten gevonden. `De Tarantulanevel
is een enorme kraamkamer van sterren en de plek bij uitstek om dit
soort bijzondere objecten te vinden,' zegt coauteur Hugues Sana.
VFTS 102 draait driehonderd keer zo snel om zijn eigen as als de zon en
nadert daarmee het punt waarop centrifugaalkrachten de ster uiteen
zouden rijten. De ster is vermoedelijk een zogeheten `wegloopster'
omdat hij veel sneller door de ruimte beweegt dan naburige sterren. De
astronomen denken dat hij door zijn als supernova ontploffende
begeleider uit een dubbelstersysteem is gekegeld. In de buurt van VFTS
102 is een karakteristieke gaswolk van een supernovarest aangetroffen
die dit scenario ondersteunt. De twee hadden waarschijnlijk een kleine
onderlinge afstand, waardoor gas van de begeleider naar de ster is
gestroomd, die daardoor steeds sneller ging draaien. De kern van de
begeleidende ster is bij de supernova-explosie ineengestort tot een
pulsar.
`Welk lot de zware, snel draaiende ster is beschoren, is onzeker,' zegt
vertelt De Koter. `Door de enorme snelheid waarmee VFTS 102 rondtolt
worden de binnenste lagen gemengd, totdat deze volledig homogeen zijn.
Het is mogelijk dat een dergelijke ster zijn leven eindigt in een
bijzonder exotische supernova-explosie, zoals een gammaflits of een
hypernova,' aldus De Koter.
Publicatiegegevens
P.L. Dufton, P.R. Dunstall, C.J. Evans, I. Brott, M. Cantiello, A. de
Koter, S.E. de Mink, M. Fraser, V. H'enault-Brunet, I.D. Howarth, N.
Langer, D.J. Lennon, N. Markova, H. Sana, W.D. Taylor: The VLT-FLAMES
Tarantula Survey: The fastest rotating O-type star and shortest period
LMC pulsar - remnants of a supernova disrupted binary? Astrophysical
Journal Letters (vol. 743, nr. 1).
Universiteit van Amsterdam