EL
GA
RAAD VAN
DE EUROPESE UNIE
NL
Brussel, 1 december 2011
17567/11
PRESSE 451
Verklaring van de EU en haar lidstaten
over Wereldaidsdag
1. Vandaag, op Wereldaidsdag 2011, gedenken de Europese Unie en haar
lidstaten samen met mensen van over heel de wereld familieleden,
vrienden en geliefden die aan aids zijn gestorven en herhalen zij dat
zij allen die met hiv leven en allen die door de epidemie worden
getroffen, zullen steunen.
2. Dit jaar is het een speciale verjaardag. 30 jaar geleden hoorde de
wereld voor het eerst over hiv en aids. In december 1981 werden de
eerste gevallen van aids ontdekt. 30 jaar strijd en persoonlijke
opoffering van miljoenen mensen, 30 jaar waarin meer dan 30 miljoen
levens verloren gingen en 16 miljoen kinderen aidswezen werden. Hiv en
aids hebben alle landen en ontelbare gemeenschappen en families
getroffen. Vandaag leven wereldwijd naar schatting 33,3 miljoen mensen
met aids en dagelijks doen zich meer dan 7000 nieuwe besmettingen voor,
vooral bij mensen in landen met een laag of middeninkomen.
3. Die 30 jaar werd evenwel ook gekenmerkt door een ongekende mate van
inzet en partnerschap. De reactie op hiv heeft ons veel geleerd over
het belang van partnerschap, dialoog en de centrale plaats van de
mensenrechten en de menselijke waardigheid. Er is indrukwekkende
vooruitgang geboekt, die wereldwijd heeft geleid tot een daling van het
aantal nieuwe hiv-besmettingen met bijna 20% in de voorbije tien jaar
en een daling van het aantal aidsdoden met bijna 19% in de periode
2004-2009.
4. De grootste vorderingen zijn geboekt in de zwaarst getroffen landen
van Sub-Sahara Afrika, waar tweederde van alle mensen met hiv woont. De
Europese Unie is trots bij te dragen tot deze uitzonderlijke resultaten
in het kader van de wereldwijde reactie op hiv/aids, en deel te nemen
aan een collectieve inspanning van krachtige partners zoals het
VN-aids-programma, de WHO, het Wereldfonds, de UNITAID,
hiv-/aidspatiënten en het maatschappelijk middenveld. In 2010 maakte de
bijdrage van de Europese Unie aan het Wereldfonds ter bestrijding van
hiv/aids, tuberculose en malaria, zijnde 1,493 miljard dollar (voor de
Europese Commissie en de lidstaten van de EU samen), 53% van de totale
bijdragen uit. Meer dan acht miljoen mensen in landen met een laag of
een middeninkomen hebben echter nog altijd geen toegang tot
daadwerkelijke behandeling, en nog steeds zijn er meer nieuwe
infectiegevallen dan mensen die aan een behandeling beginnen. Dat
betekent dat hiv en aids nog steeds een grote belemmering voor
ontwikkeling vormen in die landen.
5. In zeven landen, waarvan vijf in Oost-Europa en Centraal-Azië, is de
incidentie van hiv tussen 2001 en 2009 met meer dan 25% toegenomen. De
EU zal via haar partnerschap met landen haar inspanningen opvoeren om
deze onaanvaardbare situatie aan te pakken, en daarbij oproepen tot
dringende verbetering van de preventieprogramma's en -diensten op
regionaal en nationaal niveau die kunnen leiden tot het elimineren van
hiv en aids.
6. De EU zal een beslissende rol spelen door haar leiderschap in de
reactie op hiv en aids te versterken en door de institutionele reactie
van de EU beter af te stemmen op de veranderende context van hiv op
mondiaal en Europees niveau. De uitdaging bestaat er nu in aids hoog op
onze agenda te houden en de acties op mondiaal, regionaal, nationaal en
lokaal niveau om een eind te maken aan de epidemie, te versnellen.
7. De EU is verheugd over de algemene evaluatie van de vorderingen met
betrekking tot de toezegging inzake het verwezenlijken van alle
millenniumdoelen van 2000 en de ambitieuze doelstellingen voor 2015 die
zijn vastgelegd in de politieke verklaring over hiv/aids: Intensifying
our Efforts to Eliminate HIV/AIDS (intensivering van onze inspanningen
om hiv/aids te elimineren), die in juni 2011 door de bijeenkomst op
hoog niveau over aids van de Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties is aangenomen. Die doelstellingen zullen ons dichter brengen bij
een wereld zonder nieuwe hiv-besmettingen, zonder aidsdoden en zonder
discriminatie. De EU steunt samen met de aids-gemeenschap en de wereld
daarbuiten de "Getting to Zero"-strategie van het VN-aids-programma en
grijpt de Wereldaidsdag aan om te herhalen dat zij haar deel van de
gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om een eind te maken aan hiv op
zich zal nemen.
8. Wij herhalen dat de EU werk zal maken van de doelstellingen voor
2015, namelijk ervoor zorgen dat 15 miljoen mensen met aids een
antiretrovirale behandeling krijgen, het aantal gevallen van besmetting
door seksueel contact en van verspreiding onder drugsspuiters halveren,
de hiv-overdracht van moeder op kind elimineren en de aidsgerelateerde
kraamvrouwensterfte aanzienlijk terugdringen.
9. De EU beklemtoont dat preventie de efficiëntste manier is om de
hiv-epidemie een halt toe te roepen. Wij zorgen voor
preventiestrategieën die empirisch onderbouwd zijn, een
rechtenbenadering volgen en integraal zijn, en stoelen op begrip van de
plaatselijke context, steeds met volledige eerbiediging van de
mensenrechten, waarbij intensiever gebruikt moet worden gemaakt van de
bestaande preventiemethoden en het gebruik van nieuwe preventiemethoden
en technologieën moet worden gestimuleerd.
10. De EU blijft bezorgd over de kwetsbaarheid van vrouwen en meisjes
voor hiv-besmetting ten gevolge van fysiologische, economische en
sociale factoren, genderongelijkheid en gendergerelateerd geweld. Meer
dan 50% van alle mensen ter wereld met hiv zijn vrouwen en meisjes, en
hiv en aids blijven de voornaamste oorzaak van morbiditeit en sterfte
onder vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Daarom zal de EU acties ter
bevordering van genderbewuste benaderingen, gendergelijkheid en meer
autonomie voor vrouwen alsook vrouwenrechten versterken, zodat zij met
name beschermd worden tegen onveilige seks, vooral in verband met de
bestrijding van mensenhandel en alle vormen van seksuele uitbuiting.
Tevens moet speciale aandacht uitgaan naar het stimuleren van
verantwoordelijk gedrag, met name bij mannen.
11. De EU onderstreept dat bijzondere aandacht moet worden besteed aan
belangrijke bevolkingsgroepen die een groter risico lopen, waaronder
mannen die seksueel contact hebben met mannen, drugsspuiters,
migranten, gevangenen, etnische minderheden, sekswerkers en hun
klanten. Dikwijls zijn deze bevolkingsgroepen gemarginaliseerd en
moeilijk te bereiken, waardoor zij kwetsbaarder zijn voor hiv. In dit
verband stellen wij ook met bezorgdheid vast dat de meeste jongeren nog
steeds beperkte toegang hebben tot programma's voor seksuele en
reproductieve gezondheid die informatie, vaardigheden, diensten en
maatschappelijke steun bieden. Het is van essentieel belang te voorzien
in brede toegang tot zorgvuldig op maat gesneden programma's, diensten
en producten voor preventie, waaronder vertrouwelijk testen op en
adviseren over hiv, betaalbare condooms van goede kwaliteit voor mannen
en vrouwen, uitgebreide seksuele opvoeding en informatie, programma's
ter beperking van de schadelijke gevolgen van hiv en alle andere
beschikbare preventieve maatregelen.
12. Bij de planning van hiv-zorg en -preventie mogen wij de preventie
en behandeling van soa's, hepatitis B en C en tuberculose niet uit het
oog verliezen. Wij doen een oproep voor meer samenwerking, integratie
van hiv- en aidsprogramma's in de primaire gezondheidszorg en diensten,
met inbegrip van seksuele en reproductieve gezondheid, en de
versterking van preventie- en behandelingsprogramma's en -diensten
teneinde al die aandoeningen het hoofd te kunnen bieden.
13. De EU onderkent dat er meer mensen met hiv of aids moeten worden
betrokken bij alle aspecten van de planning, uitvoering en bewaking van
beleid, strategieën en programma's inzake preventie en steun. Wij zijn
ons bewust van de cruciale rol van niet-gouvernementele organisaties,
ook die welke worden geleid door mensen en gemeenschappen die door hiv
zijn getroffen, bij het ondersteunen van de nationale en lokale
reacties op hiv en aids.
14. De EU is ingenomen met de aanzienlijke vooruitgang die is geboekt
met de toegankelijkheid van antiretrovirale behandelingen (ARV), maar
wijst met bezorgdheid op de ongelijke verbreiding daarvan in de
verschillende regio's. Vandaag krijgen in landen met een laag of
middeninkomen meer dan 6,5 miljoen mensen een antiretrovirale
behandeling, terwijl nog meer dan 8 miljoen in aanmerking komenden nog
op behandeling wachten. Recente wetenschappelijke gegevens over de
doeltreffendheid van antiretrovirale geneesmiddelen bij de preventie
van hiv verbreden de mogelijkheden voor preventie en kunnen de reactie
tegen aids versterken. Wij willen ons streven naar universele toegang
tot ARV-behandeling, verzorging en ondersteuning van hiv- en
aidspatiënten benadrukken, alsook het belang van nationale
verantwoordelijkheid en investeringen in dit verband, met eerbiediging
van de waardigheid, rechten en vrijheden van de besmette personen.
15. De EU is ingenomen met het feit dat het aantal nieuwe
hiv-besmettingen door overdracht van moeder op kind aanzienlijk is
afgenomen. Wij blijven ons inzetten voor volledige preventie van
hiv-overdracht van moeder op kind, teneinde hiv-besmettingen onder
kinderen te elimineren en hun moeders in leven te houden.
16. De EU bevestigt dat alle mensen met hiv of aids, vooral kinderen en
jongeren, optimale verzorging, behandeling en ondersteuning moeten
krijgen. Wij herhalen dat hiv/aids en seksuele en reproductieve
gezondheid en rechten (SRHR) moeten worden geïntegreerd in het beleid
en de programma's op lokaal, nationaal, regionaal en internationaal
niveau. De lidstaten moeten mensen met hiv of aids beschermen tegen
discriminatie, stigmatisering en verlies van rechten en vrijheden. De
EU bevestigt ook haar inzet en steun voor het wegnemen van beperkingen
op binnenkomst, verblijf en vestiging voor mensen met hiv, alsmede voor
het uit het strafrecht halen van homoseksualiteit en het intrekken van
wetten met een punitief karakter, die noch een adequate reactie op de
epidemie, noch de juiste ondersteuning van kwetsbare groepen vormen.
17. De EU onderkent dat het in tijden van financiële crisis van
cruciaal belang is de beschikbare middelen optimaal aan te wenden, ook
wat betreft activiteiten inzake gezondheidsbevordering en preventie.
Daarom zetten wij sterk in op het doelmatiger en doeltreffender maken
van de lopende programma's en diensten, en op versterking van de
nationale gezondheidsstelsels en de menselijke middelen die nodig zijn
voor het verstrekken van gezondheids-, onderwijs- en sociale diensten,
die van vitaal belang zijn voor een doeltreffende hiv-preventie,
-behandeling, -verzorging en -ondersteuning.
18. Alleen als wij ons werk voortzetten, en daarbij meer doeltreffende
kwalitatieve maatregelen nemen en de bestaande verschillen op alle
gebieden wegnemen, zullen de Europese Unie in haar geheel en elk van
haar lidstaten sterk kunnen bijdragen tot het terugdringen van nieuwe
infecties, stigmatisering, discriminatie en overlijden ten gevolge van
aids.
European Union