"We hadden nog nooit een zwarte gezien"
'Vreemdelingen & Bijwoners': testament voor komende geslachten, donderdag 1
december om 22.55 uur, Nederland 2
Mathijs Souhoka
Molukker Mathijs Souhoka is 2 jaar oud als hij vanuit Indonesië naar
Nederland wordt verscheept. Hij, zijn familie en 23 andere gezinnen gaan
wonen in de barakken van het voormalig Joodse doorvoerkamp Kamp Conrad in
Rouveen (Staphorst). Tijdens de kampperiode (1954-1966) is er nauwelijks
contact tussen de autochtone bevolking en de Molukkers. Zelfs wannneer een
Moluks kind verongelukt onder een boerenkar lijkt het stil te blijven. En
daar heeft Souhoka het 50 jaar later nog moeilijk mee. Samen met
documentairemaker Geertjan Lassche begint hij een confronterende zoektocht
naar erkenning van zijn geschiedenis en zijn bestaan. âIk ervaar het als een
testament voor komende geslachtenâ. Kort na het zien van de film overlijdt
hij onverwachts aan een inwendige bloeding.
De twee van elkaar vreemde culturen leven langs elkaar als schepen in
de nacht. "Wij waren ook christenen, we zijn gekerstend door
Nederland. Jullie christelijke plicht was om de vreemdeling te
herbergen. Waarom gebeurde dat dan niet?" vraagt Souhoka in de
documentaire aan Rouvener Arend Harink, die opgroeide naast het kamp.
Harinks antwoord: "Je moet niet vergeten, het was de jaren '50. We
hadden nog nooit een zwarte gezien. En echt, wij wisten niet waarom
jullie hier waren. Daarom was er afstand."
Tijdens zijn zoektocht schuwt Souhoka het aangaan van confronterende
gesprekken met de voormalige buren van het kamp allerminst. Op hun
beurt presenteren de Rouveners hem de keerzijde van het verhaal.
Zochten de Molukkers wel contact? Ligt de onvrede ook niet voor een
deel bij hemzelf? Langzamerhand komt Souhoka uit bij de diepste oorzaak
van zijn pijn: hij voelt zich nog steeds een vreemdeling. Hij heeft
maar twee jaar van zijn leven in de Molukken doorgebracht, en heeft in
Nederland nooit echt kunnen aarden. Waar liggen zijn wortels? Waar is
hij thuis?
Regisseur Geertjan Lassche is al meerdere jaren als documentairemaker
verbonden aan de EO. Sinds 2008 is hij zich meer en meer gaan richten
op het maken van auteursdocumentaires als `De Boer Die Zou Gaan
Emigreren' (IDFA 2008). Eerder dit jaar maakte hij de EO-film
`Mannenbroeders van Kootjebroek' (Gouden Kalf Competitie 2011) en
`Niemand Kent Mij', een portret van wielrenner Thomas Dekker.
In oktober 2011, kort na de première van de film, is Mathijs Souhoka
overleden. Hij werd 62 jaar.
Contactpersoon EO-Marketing & Communicatie
Aldert Baas
Telefoon: (035) 647 47 13
E-mail: aldert.baas@eo.nl
Evangelische Omroep