Gepubliceerd op 22 november 2011
FOM Programma 'Topological Insulators' gehonoreerd
Gepubliceerd op 22 november 2011
Het voorstel voor het Vrije FOM programma 'Topological Insulators',
ingediend onder leiding van UvA-hoogleraar prof. dr. Mark Golden, is
samen met vier andere voorstellen gehonoreerd.
Met de honorering van Goldens programma kunnen wetenschappers van het
Institute of Physics van de UvA (Mark Golden, Kareljan Schoutens,
Jeroen Goedkoop, Anne de Visser en Yingkai Huang) hun onderzoek op dit
gebied versterken en uitbreiden. Ook onderzoekers van de TU Delft, de
Universiteit Twente, en de Universiteit Leiden maken deel uit van het
consortium van dit programma. Het toegekende budget voor dit onderzoek
is 2,7 miljoen euro.
Gedraaide elektronenbanden. Net als de Trefoil knoop (rechts) bezitten
de elektronenbanden van topologische isolatoren een draai die ze van
gewone toestanden zoals de lus (links) onderscheidt. Op het grensvlak
van een topologische en een gewone isolator moet de knoop in de
bandenstructuur open geknipt worden, met geleidende edge states (geel)
als gevolg.
Geleiders en isolatoren in één
Topologische isolatoren zijn materialen die zowel eigenschappen van
geleiders als van isolatoren bezitten. Doordat de elektronenbanden in
deze systemen in de knoop zitten, moeten de elektronen aan de randen
van het materiaal andere banen volgen. De twist in de elektronenbanden
levert volgens programmaleider Mark Golden nieuwe en uiterst spannende
fysica op. Het FOM-programma is gericht op het creëren, onderzoeken en
controleren van 2D en 3D topologische isolatoren. Uiteindelijk kan deze
kennis leiden tot energie-efficiënte spintronica en een krachtig
platform voor topologische quantum computation.
Mark Golden
Programmaleider Mark Golden: "Wij combineren theoretische en
experimentele kennis om systemen te ontwikkelen die gebaseerd zijn op
topologische elektronische toestanden. Zo hopen we ook als eerste de
prachtige theoretische voorspellingen in dit veld te kunnen
realiseren."
Vrije FOM-programma's
De Stichting FOM heeft in totaal 10,4 miljoen euro toegekend aan vijf
nieuwe onderzoeksprogramma's, waarvan dus 2,7 miljoen euro naar het
programma 'Topological Insulators' gaat. De onderzoeksgroepen gaan
werken aan gebieden waarop de Nederlandse natuurkunde internationaal
uitblinkt en waarvan het wetenschappelijk en maatschappelijk belang
duidelijk aanwezig is. Dit varieert van topologische isolatoren tot de
moleculaire werking van het menselijk geheugen.
De Vrije FOM-programma's verenigen de beste onderzoeksgroepen op hun
terrein in Nederland. In elk onderzoeksprogramma bundelen dé
specialisten van de verschillende Nederlandse kennisinstellingen hun
krachten. Daarmee realiseert FOM wat in het beleidsjargon 'focus en
massa' heet: met een fors aantal van de beste onderzoekers in Nederland
op nationaal niveau gecoördineerd werken aan een beperkt aantal
uitdagende wetenschappelijke onderwerpen.
Bron: IoP-UvA