Archeologisch bewijs bloedig middeleeuws conflict Noord-Holland
25 november 2011 -
Bij bestudering van een in 1991 opgegraven deel van een grafveld in
Sint Pancras (vroeger Vronen geheten), heeft de provincie Noord-Holland
een belangwekkende ontdekking gedaan.
Voor het eerst is er fysiek bewijs gevonden van de bloedige strijd die
moet hebben plaatsgevonden op deze plek, die bekend stond als het
strijdtoneel van de laatste, beslissende veldslag tussen de
West-Friezen en de Hollanders in 1297.
In 1991werden bij een kleine opgraving de resten gevonden van het
middeleeuwse kerkhof van het voormalige dorp Vronen. De vondsten en
documentatie zijn na de opgraving ondergebracht bij het Provinciaal
Depot voor Bodemvondsten. In 2010 zijn de vondsten onderzocht in
opdracht van de provincie Noord-Holland. Dit onderzoek heeft
interessante resultaten opgeleverd.
In totaal zijn er sporen en skeletten onderzocht van 132 individuen,
deels inwoners van Vronen vanaf de 11e tot in de 13e eeuw, deels mensen
die bij de slag van Vronen in 1297 waren gesneuveld.
De onderzochte skeletten leverden belangrijke gegevens over de bewoners
van Vronen. Bij de minstens 86 volwassen en 17 niet-volwassenen werden
onder meer infectieziekten geconstateerd (waaronder lepra) en de
waarschijnlijke gevolgen van malaria. Ook bleken velen
gewrichtsaandoeningen te hebben gehad en zijn veel aangeboren
skeletafwijkingen geconstateerd.
Bewust toegebracht letsel
Er zijn in de collectie met menselijk botmateriaal vele bewijzen
gevonden van zwaar lichamelijk letsel dat is opgelopen bij zowel mannen
als vrouwen. Ook is duidelijk geworden dat niet alle waargenomen
verwondingen zijn opgelopen bij krijgshandelingen, maar ook daarbuiten
moeten zijn ontstaan, dat wil zeggen: bewust toegebracht. Deze
authentieke resten vormen een belangrijke aanvulling op de geringe
vermeldingen in de kronieken over de veldslag, waaruit alleen blijkt
dat er een bloedige strijd was. Van één groep van de strijdende
West-Friezen was bekend dat niemand daarvan gespaard bleef. De slag bij
Vronen in 1297 betekende het einde van het dorp, dat volledig door
brand werd verwoest, terwijl de inwoners gedwongen werden te
vertrekken.
Waarheid
Gedeputeerde Elvira Sweet: "Het onderzoek heeft interessante resultaten
opgeleverd en legt tegelijkertijd een macaber verhaal bloot. Maar ook
dat is de geschiedenis van Noord-Holland. Niet alle bladzijden van ons
geschiedenisboek zijn mooi of amusant. Archeologisch onderzoek is
bedoeld om de waarheid te achterhalen en mythes te ontzenuwen of juist
te bekrachtigen. In elk geval blijkt ook weer dat opgeslagen collecties
en vondsten plotseling, met de ontwikkeling van nieuwe technieken en
inzichten, weer splinternieuwe en verse verhalen opleveren."
Topvondst
De resultaten van het onderzoek zijn gepresenteerd als een
archeologische topvondst tijdens het nationale archeologiecongres de
Reuvensdagen in Haarlem. Het botmateriaal ligt nu opgeslagen in het
huidige depot in Wormer en krijgt een plek in het nieuwe archeologisch
depot in Castricum.
---
Provincie Noord-Holland