Wageningen Universiteit en Researchcentrum
24 nov 2011
Nummer: P093
Niet water, maar zonlicht is de belangrijkste factor die bepaalt of er
groeikansen zijn voor de honderden boomsoorten in tropische bossen. De
variatie in fysiologische kenmerken tussen de boomsoorten verklaart hoe
deze soorten verschillende ecologische niches innemen, en draagt
daarmee bij aan de diversiteit in het tropisch woud. Tot die conclusie
komen onderzoekers van Wageningen University, onderdeel van Wageningen
UR, en collegaâs van de Universiteit Utrecht in een publicatie in het
wetenschappelijke tijdschrift PNAS van deze week.
Tropische bossen herbergen honderden boomsoorten op een enkele hectare
maar onduidelijk is hoe die diversiteit tot stand komt. De studie van
Frank Sterck, Lourens Poorter en Lars Markesteijn (Wageningen
University) en Feike Schieving (Utrecht University) laat zien dat
Boliviaanse boomsoorten kunnen samenleven omdat ze een eigen niche
innemen. De onderzochte soorten reageren allemaal anders op variatie in
licht- en waterbeschikbaarheid, omdat ze verschillen in fysiologische
eigenschappen. Essentieel voor de diversiteit is dat veel soorten onder
bepaalde omstandigheden beter presteren dan alle anderen.
In de studie zijn veel fysiologische eigenschappen zoals bladoppervlak,
houtmassa, fotosynthesecapaciteit, bladwaterpotentialen en weerstand op
watertransport gemeten aan tropische boomsoorten uit Boliviaans bos.
Ook berekenden de onderzoekers met een fysiologisch model hoe hard de
soorten kunnen groeien onder verschillende combinaties van water en
licht. Uit de simulaties blijkt dat soorten zich specialiseren voor
verschillende lichtniches, doordat ze verschillen in hun bladproductie
en fotosynthese capaciteit in het blad. De soorten verschillen ook in
de gevoeligheid van huidmondjes op droogte, en daardoor in hun
waterverbruik, maar dit leidt niet tot specialisatie voor droge of
natte plekken in hetzelfde bos.
De onderzoekers concluderen dan ook dat licht, zelfs in relatief droge
tropische bossen, de grote motor is voor nichespecialisatie van
soorten, en daarmee een belangrijkere factor is dan water voor het
naast elkaar voorkomen van verschillende soorten.
Dit betreft een van de eerste studies waarbij fysiologische
plantenmodellen ingezet zijn om plantenkenmerken op te schalen naar de
groei en overleving van verschillende soorten, om zo de rijkdom aan
boomsoorten in tropisch bos te verklaren. In de toekomst zullen deze
modellen ook ingezet worden om de verspreiding van plantensoorten langs
vegetatie- en klimaatgradiënten te verklaren.
Publicatie: Functional traits determine trade-offs and niches in
a tropical forest community. Frank Sterck, Lars Markesteijna, Feike
Schievingc, en Lourens Poorter. PNAS, 22 november 2011.