Amnesty International
AMNESTY INTERNATIONAL
22 november 2011
Met het oog op de handelsmissie naar Brazilië die op 23 november van start gaat heeft Amnesty International staatssecretaris Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie gevraagd de volgende schendingen van mensenrechten in dit land met Braziliaanse autoriteiten te bespreken:
Arbeidsomstandigheden
Dwangarbeid en op slavernij lijkende praktijken komen voor in de veeteelt, gevolgd door suikerrietplantages. De Verenigde Naties drongen in mei al bij de federale autoriteiten aan op
het wijzigen van de grondwet zodat landonteigening mogelijk wordt indien er sprake is van dwangarbeid.
Marteling
Marteling komt veelvuldig voor tijdens arrestaties en in politiecellen, gevangenissen en centra voor jeugddetentie. Gevangenissen zitten overvol en gevangenen worden vastgehouden in omstandigheden die overeenkomen met wrede, onmenselijke of vernederende behandeling. De autoriteiten hebben de effectieve controle over veel detentiefaciliteiten verloren, hetgeen tot opstanden en moorden leidt.
Mensenrechtenverdedigers
Mensenrechtenverdedigers worden in zes van de zesentwintig deelstaten van Brazilië officieel beschermd, maar door gebrek aan financiering en coördinatie tussen de autoriteiten op federaal en deelstaatsniveau krijgen veel mensenrechtenverdedigers in de praktijk geen bescherming. Zij krijgen te maken met geweld en doodsbedreigingen vanwege hun actitiveiten voor de verbetering van mensenrechten.
For some years state Deputy Marcelo Freixo, a long time human rights activist, has been one of the main public faces of the fight against the milícias (organized criminal gangs). Freixo, president of the parliamentary state commission of human rights, presided over a parliamentary commission of inquiry into the activities of the gangs, leading to hundreds of detentions. As a consequence he has suffered numerous threats to his life.
Inheemse volkeren
- De Guarani-Kaiowá worden in de deelstaat Mato Grosso do Sul van hun grondgebied verdreven door de komst van suikerrietbedrijven. Zij zijn veroordeeld tot een bestaan in de marge van de samenleving waar zij blootstaan aan geweld en intimidatie door lokale boeren. Het recht van inheemse volkeren op hun traditionele grondgebied is verankerd in de grondwet van Brazilië. In de praktijk blijkt dit recht moeilijk op te eisen. Zie: We know our rights and we will fight for them.
- Belo Monte-stuwdam
Bij de uitbreiding van waterkrachtcentrales wordt geen rekening gehouden met de oorspronkelijke bewoners van het Amazone-gebied. Zo is de aanleg van de Belo Monte-stuwdam in de Xingu-rivier een bedreiging voor inheemse volkeren in dit gebied. De Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens heeft de Braziliaanse autoriteiten opgeroepen de bouw van de stuwdam op te schorten totdat de inheemse volkeren volledig en effectief zijn geconsulteerd - mede op basis van informatie over de sociale en milieu-gevolgen van het project in hun eigen taal - en er maatregelen zijn getroffen om hun manier van leven te beschermen.
Gedwongen huisuitzettingen
Duizenden gezinnen zijn in Rio de Janeiro hun huis kwijtgeraakt, en honderden lopen het risico het te verliezen vanwege infrastructurele projecten in het kader van het Wereldkampioenschap voetbal (2014) en de Olympische Spelen (2016). De Speciaal Rapporteur van de VN (inzake het recht op adequate huisvesting) heeft de Braziliaanse autoriteiten begin 2011 opgeroepen 'de geplande uitzettingen te stoppen totdat dialoog en onderhandelingen zijn gegarandeerd'. Amnesty erkent dat een goede infrastructuur van belang is om succes en veiligheid van deze evenementen te garanderen. De uitvoering dient echter te gebeuren in consultatie en samenwerking met de benadeelde gemeenschappen zodat hun rechten gedurende het proces worden beschermd.
Nederlandse bedrijven die betrokken zijn of willen raken bij activiteiten of projecten op bovengenoemde of vergelijkbare terreinen zullen zich goed moeten informeren over de ontwikkelingen op het gebied van mensenrechten. Amnesty International verwacht dat zij zich zullen houden aan de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen, en dat zij mensenrechten, waaronder de rechten van inheemse volkeren, respecteren.
Mochten huisuitzettingen onvermijdelijk zijn dan dienen deze te voldoen aan de UN Basic Principles and Guidelines on Development-Based Evictions and Displacement.
Zie ook de brochure 'Stop gedwongen huisuitzettingen.'