Vrije Universiteit Amsterdam
Een Europese antirevolutionair
* Startdatum: 16-11-2011
* Tijd: 11.45
* Locatie: Auditorium
* Titel: Een Europese antirevolutionair. Het Europabeeld van Groen van
Prinsterer in tekst en context
* Spreker: J.P. Bijl
* Promotor: prof.dr. J. van Eijnatten
* Onderdeel: Faculteit der Letteren
* Wetenschapsgebied: Letteren
* Evenementtype: Promotie
Nederland had met de antirevolutionaire voorman Guillaume Groen van
Prinsterer (1801-1876) een Europeaan van formaat in huis. Dat klinkt
vreemd voor wie de bekende denker, staatsman en historicus in verband
brengt met een naar binnen gekeerd nationalisme, calvinisme en
oranjegezindheid. Negentiende-eeuwers dachten Europeser dan
tegenwoordig wordt aangenomen. Jelle Bijl schetst een geheel nieuw
beeld van Groen als Europese antirevolutionair. Dat Groen beslist geen
starre Europeaan was blijkt uit het ideeëngoed waarmee hij altijd al
werd geassocieerd, namelijk zijn antirevolutionaire kijk op de
geschiedenis en de actualiteit. Dit ideeëngoed bood hem zowel de ruimte
om politieke veranderingen te aanvaarden, als in de Europese discussie
hierover wezenlijke vraagstukken aan de orde te stellen.
Dat Groen een betrokken Europeaan was, blijkt uit het feit dat hij heel
goed wist wat er in Europa speelde, zich via de literatuur en pers
grondig en breed inlas en met tal van Europese politici, diplomaten en
geleerden correspondeerde. Het Europese karakter van Groens
geschiedenisbenadering laat zich herleiden tot de destijds beroemde
Göttinger historicus Arnold Heeren (1760-1842). Heeren, zelf weer
beïnvloed door de Iers-Engelse vader van het conservatisme Edmund Burke
(1730-1797), werd door Groen zelfs als `stichter' van een Europese
antirevolutionaire partij beschouwd. Deze verbinding tussen Groen,
Heeren en Burke werd niet eerder aangetoond en bewijst dat reeds de
jonge Groen een Europese antirevolutionair was.
Kennis van negentiende-eeuwse Europabeelden is extra interessant nu
fundamentele vragen over Europa weer in het brandpunt van de politieke
en maatschappelijke belangstelling staan. Ook in de huidige eurocrisis
zou Groen allereerst de vraag ter sprake hebben gebracht waar we met
Europa nu eigenlijk naar toe willen en een evenwicht hebben gezocht
tussen nationale en Europese waarden.
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam