GroenLinks

Jolande Sap: 'Aan groene economie zitten ook grenzen'

Een economie gebaseerd op groene grondstoffen mag niet ten koste gaan van landbouwgrond en regenwouden. Dat zei fractievoorzitter Jolande Sap vandaag tijdens de uitreiking van de Dow-energieprijzen in Den Haag. Sap vindt het 'goed en logisch om naar alternatieven te zoeken als olie schaarser wordt'. "Maar landbouwgrond is dat net zo goed. Door ethanol te gaan gebruiken uit suikerriet waarvoor regenwouden zijn omgehakt, raken we van de regen in de drup."
Lees hier een ingekorte versie van haar lezing.

GroenLinks heeft hoge verwachtingen van wat ondernemers kunnen en willen doen om te zorgen voor een echte groene revolutie waar Nederland zo hard aan toe is. Wie serieus werk wil maken van energiebesparing, zoals werken met gesloten kringlopen van grondstoffen en vernieuwende productieprocessen met respect voor mens en leefomgeving, moet ook kunnen rekenen op de steun van de politiek bij het slechten van belemmeringen die dat in de weg zitten. Dat is de kern van een echte Green Deal.

Wat dat betreft is de chemische sector een grote en belangrijke speler. De sector is zeer energie-intensief, er wordt per definitie gewerkt met gevaarlijke goedjes en via schoorstenen en pijpen heeft te lang te veel vervuiling de fabrieken verlaten. Ook toonde de nasleep van de grote brand in Moerdijk aan, dat er qua veiligheid nog veel werk aan de winkel is. Juist in de chemie valt er dus een wereld te winnen. Dat begint natuurlijk bij het besparen van energie, waar Dow Chemical trouwens serieuze stappen zet.

Net zo interessant is de rol die de Nederlandse chemische industrie, in samenwerking met bijvoorbeeld de agrarische sector, kan spelen bij de bio-based-economy. Want waar ons land bij het bouwen van windmolens haar leidende positie allang is kwijtgeraakt, liggen er geweldige kansen om verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen opnieuw te gebruiken voor nuttige toepassingen. Juist onze sterke chemische industrie heeft prima kaarten om hierbij voorop te lopen. Zeker een marktleider als DOW kan helpen de markt te hervormen richting de bio-based-economy.

GroenLinks is een partij die graag verder kijkt dan haar neus lang is en dat dwingt mij één belangrijke grens aan te geven van die bio-based-economy: waar komen de gewassen vandaan die wij als grondstof gebruiken. Het is natuurlijk goed en logisch om naar alternatieven te zoeken als olie schaarser wordt, maar landbouwgrond is dat net zo goed. Door ethanol te gaan gebruiken uit suikerriet waarvoor regenwouden zijn omgehakt, raken we van de regen in de drup. We zullen dus heel scherp moeten zijn op de herkomst van onze biomassa en de vraag of de teelt concurreert met voedselproductie of de bossen in gevaar brengt. Dat geldt ook voor de arbeidsomstandigheden in de productielanden. Verantwoord produceren is meer dan een meting aan de schoorsteen.

Want waar bedrijven en burgers de dragers zijn van de groene revolutie, daar is de overheid idealiter faciliterend en op zijn minst niet belemmerd. De overheid zou de optimale randvoorwaarden moeten creëren, zodat groene investeerders en ondernemers maximaal de ruimte krijgen hun producten te ontwikkelen en zo de markt te verduurzamen. Minister Verhagen pretendeert dat zijn Green Deal belemmeringen weghaalt om groene doorbraken te bereiken. Maar zijn deal schiet echt tekort.

Hoe ziet een echte Green deal voor de chemische industrie eruit? Veel bedrijven klagen, en niet zonder recht, dat er veel te veel regels zijn die het lastig maken om te ondernemen. Dat heeft vaak met vertrouwen te maken: de overheid stelt regels om elk stukje van een productieproces in de gaten te houden. Dat zou je ook anders kunnen doen. Spreek af waar je op het eind wil uitkomen en laat een bedrijf vrij hoe dat georganiseerd wordt. Maar zo'n benadering vraagt ook om iets anders, namelijk stevige afspraken over die milieuprestaties op het einde van de rit. Met andere woorden: strenge normen. Zo krijgen ondernemers de ruimte te innoveren en profiteert het milieu en onze leefomgeving van goede afspraken over uitstoot. dat is een echte Green Deal.

Dow in Terneuzen is natuurlijk stevig geworteld in de Zeeuwse klei. Een plantje dat op die klei vanaf de 15de eeuw ook uitstekend gedijt is de meekrap. Eeuwenlang diende die meekrapplant als grondstof voor rode verf, totdat de industrie overstapte op synthetische verfstoffen. Wat dat betreft is de cirkel weer rond: de chemische sector keert terug naar plantaardige grondstoffen, een spannende historische ontwikkeling. Laat de meekrap symbool staan voor de overgang naar een duurzame economie, waarbij ondernemers zo hard nodig zijn.