Partij van de Arbeid
Den Haag, 9 november 2011
Bijdrage Wolbert (PvdA) aan de begroting Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2012
Voorzitter,
We spreken de staatsecretaris onderhand elke week over de verschrikkelijke ingrepen op het pgb, maar vandaag staat de begroting in zijn geheel op de agenda en laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: de Partij van de Arbeid verzet zich tegen het kille en vooral ook visieloze optreden van deze minister en deze staatssecretaris waar het gaat om de langdurige zorg.
Voorzitter, Nederland heeft het moeilijk en de mensen in Nederland krijgen het ook steeds moeilijker. Maar als je dacht dat dit lot iedereen treft en dat we dit schouder aan schouder opvangen omdat het nu eenmaal crisis is, dan ken je dit kabinet nog niet. De PvdA vindt het onverteerbaar dat de VVD en het CDA de rekening van de crisis schaamteloos neerleggen bij de meest kwetsbare mensen en bij degenen die niet in staat zijn om alternatieven te organiseren. Bij de laagste inkomens, bij de ouderen met AOW en een klein pensioentje en bij de chronisch zieken en gehandicapten. Wat een onrechtvaardige verdeling van de bezuinigingen! Dit kabinet zet mensen willens en wetens in de kou. Zij ondervinden wat het betekent, dat de zorgpremie wordt verhoogd, dat het eigen risico wordt verhoogd, dat je de fysiotherapie voortaan zelf moet betalen, dat je nog maar de helft van je invalidenvervoer vergoed krijgt, dat je huurtoeslag omlaag gaat, terwijl de huren mogen stijgen, de sociale werkplaatsen geen plek meer kunnen bieden en de reintegratie wordt wegbezuinigd.
Voorzitter, deze staatssecretaris verstaat als geen ander de kunst om lange brieven te schrijven, lange verhalen te houden tegen de mensen. Maar ze vertelt sprookjes en dat doet ze nog slecht ook. Er worden beloften gemaakt niet later niet te houden zijn. Moet er weer gerepareerd en is de chaos compleet.
Lange brieven schrijft de staatssecretaris over eigen regie en het verstevigen van de kracht van mensen, en ondertussen verliest 90% van de budgethouders zijn pgb.
Lange brieven over cliëntenondersteuning en de waarde daarvan en ondertussen wordt een oudervereniging als Kansplus helemaal weggevaagd.
Brieven over beroepseer en professionals, maar ondertussen heeft haast een kwart van de verpleegkundigen lichamelijke klachten en komen ze met pijn 's avonds thuis. En hoe sterk maakt ze zich eigenlijk voor fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden voor de laagstbetaalden in de zorg, de verplegenden en verzorgenden? En waar is de staatsecretaris in de strijd tegen de topinkomens in de zorg?
Lange brieven, schrijft de staatsecretaris over zorg dichterbij en in de buurt, maar ondertussen schrapt ze de kwaliteitseisen voor de thuiszorg, staat ze onder het motto van de vrijheid van gemeenten toe dat het aantal alfahulpen toeneemt, staat ze toe dat het uitbuiten van de vrouwen in de thuiszorg maar doorgaat en staat ze toe dat het PGB uit de Wmo wordt gehaald.
Voorzitter, zulke kille en afgewaardeerde zorg hoeft de Partij van de Arbeid helemaal niet dichterbij en ook niet in de buurt. Hier zakt de staatssecretaris wat ons betreft gigantisch door het ijs.
Voorzitter,
terwijl we nog middenin de misère van de pgb-maatregelen zitten, dient de volgende roekeloze zet van deze staatssecretaris zich al weer aan:
De staatsecretaris wil dat mensen met een IQ van boven de 70 straks geen aanspraak meer kunnen maken op AWBZ gefinancierde zorg. Daardoor zet ze moeizaam tot stand gebrachte, geïntegreerde hulp aan licht verstandelijke gehandicapten zonder nadenken op de helling. Voorzitter, licht verstandelijk gehandicapte kinderen bijvoorbeeld, werden als een hete aardappel van de ene zorgsector naar de andere doorgeschoven. Bij de GGZ vonden ze een dichte deur, want niet therapiegevoelig en niet talig genoeg, bij de gehandicaptenzorg waren de gedragsproblemen te moeilijk en bij de jeugdzorg worden deze kinderen slachtoffer van hun normaal begaafde leeftijdsgenoten. Thuis grote problemen maar ook de meest moeilijk te plaatsen jongeren in pleeggezinnen. CDA staatsecretaris Ross nam het op voor deze kinderen en het gaat nu veel beter. De Partij van de Arbeid ziet geen enkele aanleiding voor het uitsluiten van deze kwetsbare groep mensen en kan niet anders dan concluderen dat de staatsecretaris hier domweg een koud bezuinigingsadvies van de ambtelijke werkgroep heroverwegingen overneemt. Voorzitter, de PvdA wil dat de staatsecretaris deze bezuinigingsmaatregel staakt, want ze maakt met haar grote-slagen-snel-thuis-beleid in één jaar meer kapot dan in 10 jaar voor deze licht verstandelijk gehandicapte mensen opgebouwd kan Ik dien hierover een motie in.
Voorzitter, het kan het niet anders, ik moet het hier opnieuw over het pgb hebben, want de staatssecretaris wil gewoon niet luisteren. Ik heb het vorige week gezegd, ik heb het vanmorgen gezegd en ik zeg het weer: de PvdA vindt dat de pgb plannen van geen kant deugen. Deze staatssecretaris staat tot over haar knieën in het moeras en ze zakt er hoe langer hoe verder in weg.
De maatregel is zo ingrijpend en tegelijkertijd zo slecht voorbereid, dat het risico dat er mensen geen zorg meer krijgen, levensgroot is. Zij hebben geen pgb maar weten ook nog steeds niet of zij wel terecht kunnen bij zorg in natura, want niemand weet wat er is ingekocht, ook de staatssecretaris niet.
Voorzitter, de PvdA wil hier voor de allerlaatste keer tegen de staatsecretaris zeggen: keer terug op uw schreden.
Het plan rammelt aan alle kanten, het drijft op aannames en de gevolgen zijn slechts gedeeltelijk te overzien. De staatssecretaris weet dat donders goed.
Voorzitter, de Partij van de Arbeid kan dit broddelwerk onmogelijk steunen. En als de staatssecretaris hier niet beweegt, laat ik daar ook maar gelijk helder over zijn, dan heeft dat consequenties voor onze steun voor deze begroting.
Voorzitter, mensen die thuis willen blijven wonen als ze zorg nodig hebben, moeten daar alle steun voor krijgen die er maar denkbaar is.
In de afgelopen jaren hebben diverse kabinetten daar succesvol beleid op gevoerd.
Zó succesvol, dat het aantal verpleeghuizen geen gelijke tred meer houdt met de groei van het aantal ouderen. Dat is goed nieuws. Een staatssecretaris met visie zou dit beleid doorzetten, al was het maar uit kostenoverwegingen. Een verpleeghuisplaats is nu eenmaal duurder dan zorg thuis, dat snapt iedereen.
Maar voorzitter, al het geld dat deze staatsecretaris te besteden heeft, gaat naar de instellingszorg. Voor iedereen die thuis wil blijven, heeft het duo van minister en staatssecretaris alleen mooie woorden over. In de laatste brief over zorg dichtbij staat geen enkel concreet plan, laat staan dat er ook maar één euro wordt besteed aan het verbeteren van de zorg thuis. Veel woorden, maar geen euro erbij. Veel woorden, maar geen nieuw plan te bekennen. Veel woorden, maar ondertussen de wandelstok onder de mensen vandaan trekken, zo komt het beleid op mij over. IJskoud.
In de vorige Kabinetsperiode heb ik namens de PvdA het Deltaplan Dementie aan de staatssecretaris aangeboden en jaar in jaar uit de vinger aan de pols gehouden. Zijn er al casemanagers overal in Nederland?
Is er ketenzorg dementie ingekocht?
Blijft de dementiezorg buiten de pakketmaatregelen?
Na de stand van zaken-brief van deze week moet de PvdA concluderen dat de minister en de staatssecretaris de verbetering van dementiezorg voor zich uit blijven schuiven. Geen plannen, geen scholing van de eerste lijn die dementie nog steeds niet kan onderscheiden van een depressie en geen structurele oplossing voor casemanagement. Terwijl dat geen cent hoeft te kosten. Ook hier heb ik een motie.
Voorzitter, ik zei zojuist al dat deze staatssecretaris haar hele budget eenzijdig inzet. De Partij van de Arbeid neemt het haar kwalijk dat zij niet bezig is met echte ondersteuning van mensen die thuis wonen en zorg nodig hebben.
De PvdA heeft een ACTIEPLAN "Beter thuis blijven wonen" opgesteld en zal de daden van de staatsecretaris daar op gaan toetsen. Ik zal de voorzitter straks een exemplaar overhandigen. Ik zal er en paar punten uitlichten.
Op de eerste plaats, vindt de PvdA, dat de zorg dichtbij moet, in buurten, wijken en dorpen. Omdat de staatssecretaris in geen velden of wegen te bekennen is als het gaat om de thuiszorg heeft de minister inmiddels het succes van de wijkverpleegkundigen zelf maar erkend. Maar wat doet ze eraan?
De Partij van de Arbeid weet het in ieder geval wél: met onze motie Hamer hebben wij in 2007 al 250 wijkverpleegkundigen aan het werk gekregen. Minister Schippers ziet nu ook hoe goed zij het doen. Maar de Partij van de Arbeid is inmiddels verder, wij dienen een amendement in voor 2000 extra wijkverpleegkundigen.
2. De arbeidsvoorwaarden van thuiszorgmedewerkers zijn verschraald en moeten aangepakt. Voorzitter, hier kijkt de staatsecretaris echt de andere kant op. De Kamer kreeg gisteren een petitie van de vrouwen uit de thuiszorg en zij begrijpen niet waarom de staatsecretaris niet ingrijpt in de negatieve spiraal als gevolg van de vermarkting en het uitwonen van de thuiszorg. Waarom zegt ze dat ze er niet over gaat? Waar blijft de algemeen verbindend verklaring van de CAO thuiszorg?
Voorzitter, een derde punt.
Eenzaamheid raakt mensen diep, ze worden er ziek van en zijn vaak niet is staat zichzelf uit de neerwaartse spiraal van vereenzaming los te maken. De staatsecretaris zegt dat er een plan komt, maar er ligt nog niets en in het actieplan 'zorg en ondersteuning in de buurt'' komt het niet meer voor. De Partij van de Arbeid is het wachten op de plannen beu. Wij komen met een motie
En ten vierde, hoe kan het anders over zorg thuis, ons punt over de mantelzorgers. Ondersteun de mantelzorgers, ook via personeelsbeleid en stel het beleid niet keer op keer uit. Eén vijfde is al overbelast, nog eens één vijfde zit er tegen aan. Mezzo geeft aan, dat de mantelzorgers last hebben van de stapeling van maatregelen van dit kabinet. Hun draagkracht neemt er aantoonbaar door af. Als je dan ook nog extra taken bij de mantelzorgers legt, zoals deze staatsecretaris doet, dan maakt ze gewoon misbruik van de situatie van mantelzorgers. Zij kunnen immers niet anders dan doorgaan met zorgen. Dan de Mobiliteit
Het is belangrijk dat mensen die zorg thuis nodig hebben, ook mobiel blijven. Waarom kortwiekt de staatssecretaris de gehandicapten? We zijn tegen de bezuiniging op de kilometers in de Wmo en in het Valys vervoer voor gehandicapten en zullen ook hier een motie over indienen.
En tot slot, een laatste punt dat ik wil toelichten uit ons actieplan, dat gaat over scheiden van wonen en zorg. Het klinkt zo mooi, maar voor de PvdA moet dit voor iedereen en dus ook voor mensen met lage inkomens een verbetering opleveren. Dat is helemaal nog niet zo zeker, huurtoeslag blijkt hier niet eens voldoende te zijn.
En ik wil bij deze plannen daarom van de staatsecretaris wel eerst eens even weten:
Hoe voorkomt de staatssecretaris dat de verpleeghuizen van nu, de armenhuizen van de toekomst zijn?
Voorzitter, ik rond af.
Het moge duidelijk zijn, de Partij van de Arbeid vindt zowel de pgb-ingreep als de IQ-maatregel onverantwoord, ondoordacht en kortzichtig.
Bovendien neemt de PvdA het de staatssecretaris kwalijk dat zij de mensen die thuis zorg nodig hebben voor het gemak vergeet, of erger nog, hun de trots, de kracht en de zelfstandigheid ontneemt.
Voor hen straks nog de restjes, de vette kluif verdwijnt in de instellingen.
Deze staatssecretaris is de staatssecretaris van de verpleeghuizen.
Niet die van de thuiszorg, niet die van de medewerkers in de thuiszorg, inmiddels ook niet meer van de wijkverpleegkundigen, niet van het pgb, niet van de licht verstandelijk gehandicapten. Niet van de frisse, slimme ideeën, maar van de nare korte termijn bezuinigingen met vreselijke lange termijn gevolgen.
Voorzitter, de Partij van de Arbeid neemt afstand van dit kille, harteloze beleid.
PvdA actieplan
"BETER THUIS BLIJVEN WONEN"
| |
Bijna iedereen wil thuis zorg en ondersteuning krijgen. Als je ouder wordt, doe je er alles aan om te voorkomen dat je in een verpleeghuis belandt. Als je gehandicapt bent of wordt, dan wil je blijven participeren in de samenleving en daar hoort vanzelfsprekend zorg thuis bij. Ouders van kinderen met een ernstige beperking zetten alles op alles om hun kind niet naar een instelling te hoeven brengen. Slechts 15 % van de ouderen komt in een instelling terecht, al die anderen wonen thuis en overlijden daar ook. De verpleeghuizen in Nederland nemen niet toe: dat is het resultaat van succesvol beleid mensen zo lang mogelijk in de thuissituatie te ondersteunen.
Maar dit Kabinet ondersteunt juist de instellingszorg en investeert helemaal niet in het verbeteren van de zorg, ondersteuning en participatie van de mensen die thuis wonen.
Sterker nog: het bezuinigt op alles wat mensen door hun eigen kracht en regie thuis kan laten. Het Kabinet bezuinigt op de pgb's en bijvoorbeeld op de reisvergoeding voor mensen die door hun handicap niet met het openbaar vervoer kunnen.
De PvdA vindt het de hoogste tijd dat er een ACTIEPLAN wordt uitgevoerd dat de zorg en de aandacht voor mensen thuis verbetert.
1. Zorg moet dichtbij in buurten, wijken en dorpen.
In goede zorg gaat het over kennen en gekend worden. Mensen willen niet steeds wisselende hulpverleners in huis. Er moeten daarom vaste teams in wijken en buurten komen, die samenwerken met de huisarts en de andere eerstelijns hulpverleners. Er moeten veel meer wijkverpleegkundigen komen. De traditionele thuiszorgaanbieders moeten hun verpleegkundigen bijscholen, zodat zij ook zelfstandig vanuit hun eigen wijk kunnen werken, in plaats vanuit het hoofdkantoor met een werklijst van de centrale planning. Thuiszorg moet dus veel meer op maat, en niet zoals nu, per minuut en opgeknipt in allemaal deelhandelingen. Daarom moeten verplegenden en verzorgenden van de thuiszorg kunnen aanpakken wat er nodig is, ook als dat geen strikt verpleegkundige of verzorgenden- taken zijn.
2. Huishoudelijke hulp moet beschikbaar blijven en medewerkers moeten er fatsoenlijk verdienen. De arbeidsvoorwaarden van thuiszorgmedewerkers zijn verschraald en moeten aangepakt.
3. De kennis over ouder wordende mens schiet tekort en moet dus beter. Huisartsen, verpleegkundigen en verzorgenden moeten over meer algemeen geriatrische kennis gaan beschikken. Volgens Alzheimer Nederland wordt 40% van de mensen met dementie niet tijdig en goed gediagnosticeerd. Initiële opleidingen moeten de kennis over dementie daarom verstevigen.
4. Eenzaamheid raakt mensen diep, ze worden er ziek van en zijn vaak niet is staat zichzelf uit de neerwaartse spiraal van vereenzaming los te maken. Uit onderzoek is inmiddels bekend, dat steeds meer mensen in Nederland in een sociaal isolement raken. Nu al 20% van de mensen geeft aan, zich vaak alleen of eenzaam te voelen. Die groep wordt groter, vanwege de vergrijzing. De PvdA vindt dat sociaal isolement en eenzaamheid nooit geaccepteerd mag worden. Wij vinden dat de overheden samen met maatschappelijke organisaties alles op alles moeten zetten om eenzaamheid tegen te gaan.
5. Ondersteun de mantelzorgers ,ook via personeelsbeleid.
Steeds vaker wordt een beroep gedaan op mantelzorgers. Nederland kent ruim 2,6 miljoen mantelzorgers, en 450.000 daarvan zijn ernstig overbelast. Mantelzorgers moeten worden ondersteund, zodat hun verwante beter thuis kan blijven. Ook in de arbeidsmarkt moet meer ruimte komen voor (tijdelijke) mantelzorg. Gemeenten en andere overheden zouden bij voorkeur zaken moeten doen met werkgevers die een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid voeren en als zodanig gecertificeerd.
6. Bevorderen participatie ouderen.
Wij zetten in op het bevorderen van participatie van de derde generatie ouderen, dat zijn mensen in de leeftijd van 65 - 75. Via vrijwilligerswerk participeert deze groep mensen zo lang mogelijk. Dat is voor henzelf van belang omdat ze daarmee gezonder blijven en minder snel in een sociaal isolement raken, maar zeker ook voor onze samenleving, die de ervaren inzet van deze ouderen helemaal niet kan missen. De PvdA stelt zich voor, dat als mensen voor de eerste keer hun AOW krijgen, zij door de overheid worden bedankt voor hun inzet en gewaardeerd worden voor hun bijdrage aan de samenleving. Daarin kan ook het belang van voortzetting van activiteit via vrijwilligerswerk worden aangereikt: ouderen voor ouderen, de samenleving kan ze niet missen!
7. Mobiliteit
Het is belangrijk dat mensen die zorg thuis nodig hebben, ook mobiel blijven. We zijn tegen bezuinigingen op de kilometervergoeding in de Wmo en in het Valys vervoer voor gehandicapten.
8. Scheiden wonen en zorg moet voor iedereen een verbetering opleveren en niet ten koste gaan van de mensen met lagere inkomens.
Uit het AWBZ zorgbudget moeten in principe geen woonlasten meer worden betaald. Mensen gaan straks zelf de woonruimte huren, waar de instelling dan de zorg levert. Op zichzelf is dat een goede zaak. Maar het mag niet leiden tot een verdieping van de tweedeling. Scheiden van wonen en zorg kan alleen als ook de mensen met een laag inkomen in kwalitatief goede passende woningen kunnen wonen. De PvdA wil voorkomen, dat mensen met de laagste inkomens gedwongen worden tot wonen in een verpleeghuis, omdat ze de huur van een passende woning niet kunnen opbrengen. Geen armenzorg in de verpleeghuizen.
9. Het pgb moet blijven, juist voor mensen die thuis willen blijven! Zowel in de AWBZ als in de Wmo biedt het pgb mensen die mogelijkheid zelf zorg te organiseren die past bij hun unieke thuissituatie.
---- --
Partij van de Arbeid