Partij van de Arbeid
Den Haag, 9 november 2011
Bijdrage Van der Veen (PvdA) bij begroting Volksgezondheid,Welzijn en Sport 2012
Voorzitter, het gaat vandaag over de begroting van VWS. Nu is een begroting altijd gebaseerd op twee uitgangspunten. De realisatie van het jaar daarvoor en het geloof in het beleid dat aan de begroting ten grondslag ligt.
Over de realisatie van het jaar daarvoor kan ik kort zijn. Die cijfers kennen wij maar zeer betrekkelijk. De Algemene Reken Kamer bevestigt dat in haar recent onderzoek De conclusies liegen er niet om. De Minister van VWS beschikt over te weinig inzicht in de ontwikkeling van de zorguitgaven en heeft niet afdoende mogelijkheden deze tijdig te beheersen. Zij kan haar verantwoordelijkheid voor de betaalbaarheid van de zorg niet voldoende waarmaken. Een prima rapport dat gebaseerd is op de cijfers van de afgelopen 10 jaar. Het gaat dus niet over het beleid van deze minister. En in plaats dat de minister ervan uitgaat dat een gewaarschuwd mens voor twee telt ontkent zij in een tien pagina's tellende reactie grotendeels de conclusies van de ARK. Zelfs feiten hebben geen invloed op het beleid van de minister. Volgens de minister staan nog niet alle prikkels goed. Op welke termijn blijft onduidelijk.
De prikkels waar de minister het over heeft zijn de marktprikkels. Vzt die staan inderdaad verkeerd. Afgelopen jaren hebben laten zien dat deze marktwerking zorgaanbieders en specialisten verleidt veel meer te produceren; het volume is sinds 2006 veel sterker gestegen dan in de jaren ervoor. Toch breidt de minister het deel waar vrij over onderhandeld mag worden met de ziekenhuizen uit tot 70%. Medische verrichtingen waaraan verdiend wordt worden vaker uitgevoerd dan behandelingen waar niet op wordt verdiend. Dat blijkt uit een promotie onderzoek van mw Hasaart.
De aanname is dat marktwerking met behulp van de zorgverzekeraars zal leiden tot een gezondheidszorg waar prijs en kwaliteit in evenwicht met elkaar zijn en de toegang tot zorg goed is geregeld. Wat is de realiteit?
In de onderhandelingen tussen verzekeraars en aanbieders gaat het primair om de prijs, maar omdat de productie financieel wordt geprikkeld, stijgen de totale zorgkosten. Verhoging van het risico voor zorgverzekeraars wordt afgewenteld op de premiebetaler door onder meer premie te betalen voor solvabiliteit. De prikkels die de minister veronderstelt dat er uit zullen gaan van het verhogen van het risico bij de verzekeraars zullen op die manier niet werken. De paar kleine zorgverzekeraars die er nog over zijn worden de dupe. En uiteraard de premiebetalende verzekerde.
Vier zorgverzekeraars beheersen 90% van de markt. Democratische controle op onze zorgvoorzieningen neemt steeds verder af door de regionale monopoliepositie die zorgverzekeraars innemen. Een goed voorbeeld daarvan is het Eureko concern dat via de zorgverzekeraar de Friesland in Friesland een volstrekte monopolie positie heeft. Wij maken ons daar zorgen over. Niet voor niets hebben wij met de PVV een motie ingediend waarin gevraagd wordt om een fusietoets voor zorgverzekeraars. Het is toch te gek voor woorden dat voor fuserende zorgaanbieders een fusietoets bestaat waar alles en iedereen bij betrokken is maar dat zorgverzekeraars ongecontroleerd de zorg kunnen sturen?
Laat de minister toch erkennen dat de rol van de zorgverzekeraars volstrekt niet uit de verf is gekomen. Laat de minister erkennen dat er niet of nauwelijks sprake is van concurrentie in een markt waar vier spelers 90% van de markt hebben. Dat blijkt uit de exact gelijke premie van de grootste verzekeraars UVIT en ACHMEA. Voorzitter de concurrentie tussen de zorgverzekeraars zou de drijvende kracht zijn in het goedkoper maken van de gezondheidszorg. Nu deze concurrentie ontbreekt vraag ik de minister wie zorgt dan wel voor die efficiëntie?
Overigens blijkt nu al dat het terughalen van overschrijdingen geen sinecure is. Omdat het cijfer materiaal vriendelijk gezegd incompleet is veranderen de te bezuinigen bedragen nogal eens. Bij de ziekenhuizen van ruim 500 miljoen naar nu 300 miljoen. Ook de huisartsen behoeven ineens 20 miljoen minder overschrijding te compenseren. Hoe kan de minister dan verwachten dat bijvoorbeeld de huisartsen het compenseren van de overschrijdingen als rechtvaardig zullen ervaren? Anderzijds vind ik het kwalijk dat nu ook de huisartsen, net als de minister, de patiënten de dupe laten worden door hen in een aantal gevallen meteen naar het ziekenhuis te verwijzen. Voorzitter de PvdA kijkt naar het belang van de patiënt en is dus van mening dat de kortingen pas doorgevoerd kunnen worden als het onderzoek naar de werkelijke feiten is afgerond.
Dan hebben wij ook zorgen over het beleid van haar staatsecretaris waarvoor de minister ook verantwoordelijk is. Het heeft er alle schijn van dat de staatssecretaris haar besparingsoperatie niet zal halen. Ik vraag de minister of de niet in de care gerealiseerde besparingen alsnog ten laste van de cure worden gebracht? Overigens in dat verband de volgende vraag: De minister heeft de verantwoordelijkheid van de staatssecretaris over de extra 2000 wijkverpleegkundigen overgenomen. Waarom is dit dossier bij de minister terecht gekomen? Vertrouwde zij de staatssecretaris niet? En is dit het begin van meer dossiers die de minister van de staatssecretaris zal overnemen? Graag reactie
Voorzitter dan de maatregelen die de burger in zijn portemonnee treffen. De kille benadering van een ijskoningin spreekt ook uit haar ingrepen in het basispakket. Dieet advisering, fysiotherapie, stoppen met roken uit het pakket. En dat is pas het begin van wat ons te wachten te staat! Wij zullen hierover moties indienen. De grootste zorgbezuiniging van 1,3 miljard door verkleining van het basispakket. Dat is meer dan de helft van alle zorgbezuinigingen. Dit moet gaan gebeuren op basis van het lage ziektelast criterium. "Aandoeningen die eerder als ongemak dan als ziekte worden gekenschetst" worden uit het pakket gehaald.
Het zijn vooral de ouderen, chronisch zieken en gehandicapten die dan zullen worden getroffen. Alle deskundigen maken duidelijk dat het criterium van de lage ziektelast de al grote sociaal economische gezondheidsverschillen verder zal vergroten. Nederland blijft in Europees verband achter bij het bestrijden van de sociaal economische zorgverschillen. Een groot probleem waaraan de minister volstrekt voorbij gaat.
Dat de minister weinig compassie heeft voor mensen die niet voldoen aan haar normen blijkt overduidelijk uit de verhoging van de Eigen Bijdrages in de GGZ. Ook daar ondanks alle inhoudelijke argumenten een minister die niet wil of kan luisteren. Bovendien kan de minister geen antwoord geven op de vraag wat de geschatte meerkosten zijn die de komende jaren gaan ontstaan doordat meer zorgmijders terecht komen in de crisiszorg, gedwongen opnames, suïcide behandeling en een grotere inzet van de politie. Zij gelooft werkelijk dat Eigen Bijdrages leiden tot bewust en zorgvuldig gebruik van de zorg. Heeft de minister zich ooit verdiept in de GGZ?
Heeft zij wel eens nagedacht over wat het voor een ouder iemand betekent om afhankelijk te zijn van fysiotherapie en daar nu mee te moeten stoppen omdat zelf betalen te duur wordt? En is de minster het eens met haar partijgenoot de heer Mulder dat je voor preventie maar zelf moet betalen? De inhoud van de beurs bepaalt dan je leeftijdsverwachting en hoe lang je gezond bent. En bezuinigen door de rekening gewoon maar naar de patiënt te schuiven betekent dat mensen in eerste instantie af zullen zien van zorg maar later juist hogere zorgkosten zullen maken.
Voorzitter ik zei het al: deze minister luistert niet. Als een ijskoningin gaat ze haar eigen gang. Feiten legt ze naast zich neer. Haar liberale visie kleurt haar werkelijkheid. Met haar beleid is ze op weg naar een zorgstelsel waar de toegang tot de verzekerde zorg voor de lagere inkomensgroepen wordt verkleind; waarin de inhoud van de portemonnee bepaalt welke zorg je krijgt. Waar patiënten worden gezien als potentiële oplichters die voor hun lol zorg ondergaan. Waar uitgegaan wordt van zorgaanbieders die alleen werken op basis van financiële prikkels. Wat dat betreft spreken ook de luchtballonnen van de heer Mulder boekdelen. De toekomstige gezondheidszorg is voor de minster een zaak van privaat kapitaal en commerciële verzekeraars. Dat is niet onze gezondheidszorg
Wij zien in deze begroting onvoldoende visie en investeringen in de lange termijn, te veel afschuiven naar eigen verantwoordelijkheid en bezuinigen op rekening van mensen die zorg nodig hebben, onvoldoende zekerheid dat die bezuinigingen ook gehaald worden, omdat ze via convenanten worden afgesproken of omdat ze later tot meer kosten zullen leiden, en daarbovenop nog een volstrekt gebrek aan inzicht in de financiële onderbouwing van het eigen beleid.
Partij van de Arbeid