Wageningen Universiteit en Researchcentrum

Zuiveringsmoerassen kunnen stikstof en fosfaat verwijderen uit drain- en slootwater

Agenda 7 nov 2011

Onderdeel: Alterra en Praktijkonderzoek Plant en Omgeving

Speciaal aangelegde moerassen met rietplanten kunnen bij een gecontroleerde watertoevoer ruim 60% stikstof of 40% fosfaat verwijderen uit drain- en slootwater. Dat blijkt uit proeven in Limburg door Wageningen UR.

Aanleg van dit soort zuiveringsmoerassen kan voor de landbouw een belangrijke maatregel zijn om aan de Kader Richtlijn Water te voldoen. Het is een goedkope methode om stikstof of fosfaat uit het water te halen. Nadeel is dat er veel ruimte nodig is. Door slim koppelen met andere functies zoals waterberging, recreatie of biomassaproductie kan de aanleg aantrekkelijker worden. Het riet uit de moerassen gebruiken voor energieproductie is een voorbeeld van slim koppelen.

Grote variatie in kosten
De kosten voor het verwijderen van stikstof uit drain- en slootwater en oppervlaktewater variëren van ⬠5,- tot ⬠40,- per kg verwijderd stikstof afhankelijk van de schaal van het moeras. Kleine moerassen zijn hierbij duurder dan grote. De kosten voor fosfaat waren ongeveer ⬠115,- per kg fosfor. De meetperiode van 3,5 tot 5 jaar is nog vrij kort om hele harde conclusies te trekken.

Samenwerking boeren en waterbeheerders is nodig Een zuiveringsmoeras biedt mogelijkheden voor agrariërs en voor de waterbeheerder. Een zuiveringsmoeras is zowel op bedrijfsschaal als regionaal inzetbaar. Financiering van zuiveringsmoerassen lijkt nu nog vooral een taak voor waterschappen en overheden. Maatwerk en samenwerking tussen de agrariërs en het waterschap kan een win-win situatie opleveren.
Â
Vijf jaar onderzoek
Alterra en Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, beide onderdeel van Wageningen UR, hebben in 2005-2010 onderzoek uitgevoerd naar de technische mogelijkheden en de perspectieven van diverse systemen van zuiveringsmoerassen. Dit onderzoek is de laatste 2 jaar gefinancierd vanuit het Innovatieprogramma KRW. Diverse experimenten op kleine schaal zijn gevolgd gedurende een aantal jaar. Naast de effectiviteit en kosten is ook gekeken naar de landbouwkundige inpasbaarheid, het ruimtebeslag en de combineerbaarheid met andere functies in het landelijk gebied, van verschillende typen zuiveringsmoerassen die nitraat en/of fosfaat verwijderen uit landbouwwater.

Verschillende vormen van zuiveringsmoeras
Er is een aantal zuiveringsmoerastypen gevolgd. Zo zijn drie verschillende zuiveringsmoerassen met een wateropslag gevolgd. De wateropslag zorgt voor een hogere stikstofverwijdering maar kost relatief veel ruimte. In één variant is stro ingebracht in plaats van riet. Deze variant had vanaf de start een hoge stikstofverwijdering. Daarnaast zijn beekbegeleidende moerassen met riet gevolgd zonder wateropslag. Deze zijn goedkoper en beslaan minder ruimte maar hebben een lagere effectiviteit. Eén van de beekbegeleidende vloeivelden is ook uitgerust met een ijzerfilter om de fosfaatverwijdering te vergroten.

---

Contact
Janjo de Haan