Gemeente Best

Open dag archeologische opgraving Aarle

04-11-2011

Historie van Aarle komt langzaam in beeld.
Vanaf 19 september 2011 wordt er in het plangebied Aarle tussen de Broekstraat, Kapelweg en Aarleseweg een archeologisch onderzoek uitgevoerd. Na twee maanden graven wordt langzaam duidelijk hoe de bewoning en het landschap in Aarle eruit zag.

Een kijkje nemen?
Op woensdag 16 november 2011 vindt er een open dag plaats. Geïnteresseerden kunnen dan bekijken hoe een archeologische opgraving in zijn werk gaat. Er vinden deze middag elk half uur rondleidingen plaats, de eerste om 14.00 uur. Ook worden er archeologische vondsten tentoongesteld en kun je meegraven. Belangstelling? Kom dan tussen 14.00 uur en 17.00 uur naar de bouwkeet aan de Sint Franciscusweg. Jong en oud kunnen een rondleiding krijgen over de opgraving. De kinderen kunnen een archeologie-workshop doen en meezoeken naar echte vondsten. Wij raden u aan om laarzen te dragen, omdat het terrein erg nat kan zijn!

Wij verzoeken u zoveel mogelijk op de fiets of te voet naar de opgraving toe te komen, omdat er weinig parkeergelegenheid is. Indien u echter wel met de auto komt, kunt u parkeren in de weilanden bij de opgraving (volg daarvoor de borden ter plaatse). Echter, als het slecht weer is, kan het zijn dat het weiland niet toegankelijk is voor auto's. In dat geval vragen wij u te parkeren op de parkeerplaats bij het buurthuis De Zessprong (kruising Kapelweg / St. Franciscusweg) of bij het buurthuis Aarle op de kruising Kapelweg / Aarleseweg.

Voor meer informatie over het onderzoek kunt u terecht bij mevrouw R. Berkvens, regionaal archeoloog van de Milieudienst bij het SRE. Zij is bereikbaar via telefoonnummer: 040-2594780/06-15829049, of emailadres: R.Berkvens@milieudienst.sre.nl

Wat is er allemaal gevonden?
Na twee maanden graven wordt langzaam duidelijk hoe de bewoning en het landschap in Aarle eruit zag. Bij het gehucht Aarle aan de Kapelweg zijn greppels, kuilen, bijgebouwen en waterputten aangetroffen die duidelijk maken dat hier al in de 14e eeuw gewoond werd. De sporen maken deel uit van een boerderij erf die waarschijnlijk een of twee keer herbouwd is. Sporen hiervan beperken zich tot wat kuilen, omdat de gebinten van de houten constructie niet werden ingegraven maar werden geplaatst op poeren. Na zo'n 200 a 300 jaar lijkt het erf verlaten te zijn. De reden hiervoor is nog niet bekend, maar mogelijk kan historisch bronnenonderzoek hier duidelijkheid over geven.

Op het erf werden acht waterputten aangetroffen, de meeste opgebouwd uit plaggen op karrewielen. Een van de waterputten was echter gemaakt van een uitgeholde boomstam. Dit is opvallend, omdat vanaf de 13e eeuw de grote (oer)eiken in Noord-Brabant die voor de bouw van waterputten werden gebruikt, veelal uitgestorven (gekapt) waren. In een van de opgegraven waterputten werd een complete leren schoen gevonden.

Dwarsdoorsnede oude waterput
Dwarsdoorsnede van een oude waterput. De schacht van de put was opgebouwd uit opgestapelde plaggen, zoals goed te zien is aan de donkere stroken.

Vlakbij het gehucht Zessprong aan de Sint Franciscusweg werd ook een boerderij aangetroffen. Ook hier zien we meerdere fasen die wijzen op een datering van de bewoning vanaf 1700 tot 1925. Bewoners in de omgeving kunnen zich hier de laatste bewoners ook nog herinneren. Het huis bestond hier naast een woongedeelte met haardplaats (waar het houtskool nog in lag) uit een diepe potstal. Deze zal tijdens de open dag te zien zijn. Greppels rondom het huis dienden vaak als afvalplaats en zijn dan ook ware schatkamers voor archeologen.

In een groot deel van het gebied Aarle is prehistorische bewoning aangetroffen. Deze bewoning bestaat uit een uitgebreid en langdurig nederzettingsareaal van boerderijen met bijgebouwen en bijbehorende akkers uit de Midden- en Late IJzertijd (circa 500 tot 12 voor Chr.). Er zijn reeds diverse grote woonstalboerderijen blootgelegd. De leemrijke bodem in het gebied hebben gezorgd voor een uitstekende conservering van de oude sporen waardoor botanisch materiaal als zaden en zelfs bladeren uit de IJzertijd goed bewaard zijn.

Ook hier zien we waterputten; deze zijn hier echter anders opgebouwd zijn dan in de latere Middeleeuwen. Het gaat vaak om grote en diepe inloopkuilen waarin constructies van houten palen met vlechtwerk moesten zorgen voor het wellen en zuiveren van het grondwater. Een van deze waterkuilen zal tijdens de open dag worden uitgegraven.

Sporen van twee grote spiekers Reconstructie spieker De kuilen op deze foto laten zien waar de houten palen van een grote opslagschuur (van 12 palen) en een kleinere schuur (van 6 palen) gestaan hebben. De archeologen hebben deze kuilen gegraven om de dwarsdoorsnede van de palen te documenteren. Vooraan is de plattegrond van een boerderij te zien. Daarachter moet een opslagschuur hebben gestaan. Foto: Archol. Dit is een voorbeeld van een klein opslagschuurtje, waarbij de oogst ver boven de grond droog bleef.

In de Romeinse tijd (12 v.Chr.-250 n.Chr.) concentreert de bewoning zich langs de westelijke rand van het gebied, meer richting de Broekstraat. Een hoge zandrug naast een reeds lang verdwenen beekdal lijkt een aantrekkelijke woonplaats te zijn geweest. De bewoning kenmerkt zich zowel door geclusterde als verspreid liggende boerenerven en een grafveld dat deels tot buiten het plangebied doorloopt. Een complex van greppels lijkt de nederzettingen met het grafveld te verbinden. Mogelijk gaat het hier om een verbindingsweg tussen de nederzettingsarealen en het grafveld.


---