Betrouwbare thuistest voor mannelijke vruchtbaarheid uit STW-onderzoek
donderdag 27 oktober 2011
Onderzoekster Loes Segerink van de Universiteit Twente ontwikkelde een
âvruchtbaarheidschipâ die nauwkeurig zaadcellen kan tellen en hun
beweeglijkheid kan vaststellen. De chip kan in een compact apparaatje
worden geschoven voor eenmalig gebruik. Met deze thuistest kunnen
mannen straks in een vertrouwde omgeving hun sperma testen. Daardoor is
de kans op een goede diagnose groter; bovendien is de methode eenvoudig
en goedkoop. Segerink promoveert op 4 november 2011.
Concentratie en beweeglijkheid
De lab-on-a-chip die Segerink in een door Technologiestichting STW
gefinancierd onderzoek ontwikkelde, bepaalt de concentratie van de
zaadcellen. De concentratie is belangrijk omdat als norm voor
vruchtbaarheid geldt dat een milliliter ejaculaat minstens 20 miljoen
zaadcellen moet bevatten. Een tweede belangrijke eigenschap voor
vruchtbaarheid is de beweeglijkheid. Ook deze eigenschap kan met deze
lab-on-a-chip worden bepaald. Er zijn al wel simpele thuistests op de
markt die aangeven dat de concentratie 'boven of onder de normwaarde'
zit. Maar omdat ze geen nauwkeurige concentratie geven, zijn deze tests
te beperkt.
Hoe werkt het?
Op de chip stromen de zaadcellen door een vloeistofkanaal waarboven
elektroden zijn aangebracht als een soort bruggetje. Beweegt een cel
hier onderdoor, dan verandert even de elektrische weerstand. Deze
gebeurtenis wordt geteld. Om de concentratie met zekerheid te kunnen
vaststellen, voegt Segerink minuscule bolletjes aan de vloeistof toe:
worden alleen zaadcellen geteld of ook andere deeltjes? De methode
blijkt selectief genoeg om die bolletjes te onderscheiden van
zaadcellen. Ook witte bloedlichaampjes worden goed onderscheiden: het
aantal daarvan zegt ook iets over de kwaliteit van het sperma, en geeft
de gynaecoloog belangrijke extra informatie.
Zwemmen of niet zwemmen
Tenslotte is nog de beweeglijkheid (motiliteit) van de zaadcellen een
belangrijke maatstaf voor de kwaliteit. Met een kleine aanpassing van
de lab-on-a-chip worden zwemmende en niet-zwemmende zaadcellen
gescheiden en afzonderlijk geteld. Op deze manier wordt van het zaad
ook de beweeglijkheid bepaald, zodat de chip een totaaltest aflevert.
Partners
Loes Segerink ontwikkelde de 'fertility chip' in de BIOS Lab on a Chip
groep van prof. Albert van den Berg en in nauwe samenwerking met het
Medisch Spectrum Twente. De groep maakt deel uit van het MESA+
Instituut voor Nanotechnologie van de UT. In het STW-project
participeerden de bedrijven PigGenetics, Blue4Green, R&R Mechatronics,
Menzis en Lionix.
In 2011 ontving Segerink een Valorisation Grant, als eerste stap voor
een op te richten bedrijf. Hierin zal ze de vruchtbaarheidschip en het
daarvoor nog benodigde uitleesapparaat verder vervolmaken tot een
marktrijp product.
Segerink won met haar chip eerder dit jaar al zowel de posterprijs als
de Simon Stevin Leerling Prijs 2011:
http://www.utwente.nl/ewi/bios/news%26highlights/SimonStevin.doc/
Meer informatie:
Dr. L.I. Segerink, 053-489 39 44, l.i.segerink@utwente.nl
Promotor: Prof. dr. ir. A. van den Berg, 053-489 26 91,
a.vandenberg@utwente.nl
De promotie is op vrijdag 4 november 2011 bij de Universteit Twente.
Technologie Stichting STW