Gepubliceerd op 31 oktober 2011
Progress 45P lanceert onderwijsexperiment met IBED-bijdrage naar
International Space Station
Gepubliceerd op 31 oktober 2011
Progress rocket on its way to the launch platform - photo courtesy of
NASA
Het Progress 45P vrachtschip is op 30 oktober 2011 met succes de ruimte
in gelanceerd. Aan boord bevindt zich ondermeer het educatie-experiment
`Convection', bedacht door IBED-onderzoeker Sebastiaan de Vet. Het
experiment is onderdeel van het educatieprogramma `Ruimteschip Aarde'
dat tijdens de nieuwe ruimtevlucht van ESA-astronaut André Kuipers
uitgevoerd zal worden. Kuipers wordt naar verwachting eind december van
dit jaar gelanceerd voor een verblijf van 6 maanden aan boord van het
internationale ruimtestation ISS.
Ruimteschip Aarde
Tijdens de `Promisse' missie van Kuipers worden twee
educatie-experimenten voor scholieren uitgevoerd. Ze zijn onderdeel van
een veel breder onderwijsprogramma dat ontwikkeld is door het
Netherlands Space Office (NSO) en de Europese Ruimtevaart Organisatie
(ESA). 'Meer dan een jaar geleden begonnen we al met een team van NSO
aan het opzetten van het onderwijsprogramma en het bedenken van
mogelijke experimenten', legt De Vet uit. De hoofdthema's van het
onderwijsprogramma richten zich op menselijk leven, biodiversiteit en
klimaat. Voor scholieren op de basisschool en in het voortgezet
onderwijs zijn speciale lespakketten en activiteiten ontwikkeld door
Science Centre NEMO in Amsterdam. Scholieren kunnen ondermeer deelnemen
aan een wedstrijd met geheime missies waarmee een radiogesprek met de
Nederlandse astronaut in de ruimte te winnen is.
Waarom heet het ruimteschip aarde?
'Terwijl André als astronaut in het ruimtestation om de aarde vliegt,
vliegen wij aan boord van ons eigen ruimteschip `Aarde' in 365 dagen om
de zon', legt Jasper Wamsteker uit, die als hoofd educatie en
communicatie van NSO het initiatief voor het Nederlandse
educatieprogramma leidde.
Klein experiment, grote gevolgen
Met het Convection-experiment kunnen scholieren bestuderen hoe
convectie plaatsvindt als vloeistoffen en gassen opwarmen of afkoelen.
Samen met Kuipers aan boord van het ruimtestation ISS kunnen ze zo de
rol onderzoeken die zwaartekracht hierin speelt. De Nederlandse
astronaut kan daarbij ook nog gebruikmaken van het uitzicht uit het
Europese `Cupola' panoramaraam om het kleine experiment te koppelen aan
grootschalige convectieprocessen in de oceanen, atmosfeer en in het
inwendige van onze planeet. 'In essentie is het een simpel experiment',
vertelt De Vet, 'maar het is een krachtige manier om het belang van
convectie te laten zien voor de processen op Aarde die invloed hebben
op het klimaat en de biodiversiteit.' Een paar duizend pakketten met
daarin de twee educatie-experimenten zullen door NSO en ESA naar
scholen in Nederland en door heel Europa verspreid worden. Een speciaal
evenement waarbij de twee experimenten centraal staan met een live
videocontact, staat momenteel op de planning voor april 2012. Het
Convectie experiment zal voorlopig voor 5 jaar aan boord van het
ruimtestation blijven en kan daardoor door meerdere astronauten
gebruikt worden voor educatieactiviteiten voor scholieren.
Sebastiaan de Vet en Jack van Loon (ACTA-VU) ondersteunden de teams van
NSO en ESA met de ontwikkeling van de hardware en de educatieve
boodschappen van het experiment. Voor De Vet is dit het tweede
experiment aan boord van het ruimtestation ISS, de eerste vloog tijdens
Kuipers' 12-daagse DELTA-missie in 2004.
Universiteit van Amsterdam