Elf scheepswrakken Almere archeologisch rijksmonument
Persbericht van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De gemeente Almere is elf archeologische rijksmonumenten rijker. Dit
heeft de directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, dhr.
C. van 't Veen, op woensdag 17 oktober bekend gemaakt. Hij deed dit
namens de staatssecretaris van Cultuur, Halbe Zijlstra.
Nooit eerder zijn zoveel schepen tegelijk als archeologisch
rijksmonument aangewezen. Tot nu toe hadden slechts drie scheepwrakken
in Nederland het predikaat 'archeologisch rijksmonument'. Alle drie die
schepen liggen onderwater, terwijl de nieuwe 11 in Zuidelijk Flevoland
'op het droge' liggen. Wethouder mw. Berdien Steunenberg van Beheer,
Leefomgeving en Cultuur van de gemeente Almere, ontving uit handen van
Cees van 't Veen een oorkonde.
In de hele provincie Flevoland zijn 450 scheepswrakken bekend en de
gemeente Almere heeft er 25, waarvan er 11 nu die speciale status
hebben gekregen. Het gaat om zeven vrachtschepen, drie vissersschepen
en een werkschuit. Ze beslaan vijf eeuwen maritieme geschiedenis: van
de 15e tot en met de 19e-eeuw.
Het aanwijzingsbeleid (van de minister) t.a.v. archeologische
monumenten is gericht op de vorming van een evenwichtig en
representatief monumentenbestand. Een bestand met monumenten dat een
goede weerspiegeling vormt van de bewoningsgeschiedenis in Nederland
vanaf de prehistorie tot recentere tijden.
Gebleken is dat het huidige monumentenbestand uit balans is: bepaalde
typen monumenten, waaronder het maritiem erfgoed, zijn zwaar
ondervertegenwoordigd. Momenteel zijn slechts drie scheepswrakken
wettelijk beschermd!
En dat terwijl het maritieme verleden juist zo bepalend en kenmerkend
is voor onze (nationale) geschiedenis. Al vanaf de prehistorie hebben
mensen in onze contreien met het water leren omgaan. Het water vormde
niet alleen een bedreiging, maar heeft hen vooral ook veel welvaart
bezorgd. De opkomst van de Hanzesteden, de Oostzeehandel en de
oprichting van de VOC in de 17e eeuw ging gepaard met de massale bouw
en vaart van vrachtschepen, visserschepen, sleepboten en
oorlogsschepen. Ons maritieme erfgoed bestaat dan ook voor een
aanzienlijk deel uit schepen die door stormen of averij gezonken zijn
in de Zuiderzee, Noordzee of Waddenzee.
Honderden scheepswrakken zijn door de drooglegging van de
IJsselmeerpolders aan de oppervlakte gekomen. De meeste daarvan zijn
tijdens de inrichting van de polders opgeruimd. Gelukkig zijn er later
in Zuidelijk Flevoland ook scheepswrakken fysiek beschermd door de
toenmalige Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders, waardoor ze tot op de
dag van vandaag behouden konden blijven.
Zo zijn alle scheepswrakken in de gemeente Almere die vandaag wettelijk
beschermd worden, afgedekt met aarde of ingekuild (afgedekt met plastic
folie).
Betekent dit label 'Rijksmonument' nu dat er niets meer kan of mag en
dat er dus een spreekwoordelijke stolp over zo'n scheepswrak wordt
gezet? Cees van 't Veen, directeur van de Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed: ' Nee, dat betekent het niet. Wij zullen altijd in
overleg met de gemeente, eigenaren en projectontwikkelaars kijken naar
eventuele veranderingen in het Almeerse polderlandschap. Met elkaar
zullen we er dan zorg voor dragen dat de cultuurhistorische belangen
wel goed worden meegewogen, maar toekomstige ontwikkelingen niet op
voorhand onmogelijk worden'.
Voordeel van het predikaat Rijksmonument is dat een beroep kan worden
gedaan op rijkssubsidieregelingen voor onderhoud en restauratie.
Daarnaast is het een formele erkenning van deze elf scheepswrakken als
nationaal cultureel erfgoed waar niet alleen Almere, maar ook Nederland
als zeevarende natie, trots op kunnen zijn.
Razende Robot Reporter