Vereniging Natuurmonumenten
geen garantie voor duurzame landbouw
Nieuw Europees Landbouwbeleid biedt geen garantie voor duurzame landbouw
12 oktober 2011
De wetsvoorstellen voor het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
(GLB) die de Europese Commissie vandaag in alle Lidstaten presenteert
bieden geen enkele garantie voor een daadwerkelijke verbetering van
natuur, landschap en milieu in het landelijk gebied. De verschillende
voorgenomen maatregelen zijn uiterst vaag. De voorstellen bevatten
zelfs maatregelen die schadelijk zijn voor natuur, landschap en milieu.
Een GLB dat effectief bijdraagt aan verduurzaming van de landbouw is
noodzakelijk om problemen in het landelijk gebied voor natuur,
landschap en milieu op te lossen. De enige rechtvaardiging voor de
besteding van het overgrote deel van het EU-budget aan landbouw, is de
bijdrage aan maatschappelijk doelen.
Vanaf 2014 treedt het nieuwe Europees Landbouwbeleid in werking. Dit
GLB richt zich nu met name op inkomenssteun van agrariërs en
marktondersteuning. Het nieuwe GLB heeft als doel zich te richten op
andere doelstellingen, waaronder behoud van biodiversiteit en
milieukwaliteit. Binnen Europa is hierover brede overeenstemming, maar
de wetsvoorstellen zoals vandaag door de Europese Commissie
gepresenteerd bieden geen enkele garantie dat er ook daadwerkelijk
verbeteringen voor natuur, landschap en milieu in het landelijk gebied
zullen plaats vinden.
Ondanks dat er verschillende maatregelen gericht op duurzaamheid in het
GLB worden genoemd, zijn deze vaak dusdanig vaag omschreven dat
hierdoor geen duurzame Europese landbouw gerealiseerd zal worden. Een
deel van de nieuwe maatregelen zullen zelfs schadelijk zijn voor
natuur, landschap en milieu en zijn daarmee een stap terug ten opzichte
van eerdere hervormingsmaatregelen in het Europese landbouwbeleid.
De eerste pijler vormt het grootste deel van het Europese
landbouwbudget en is vooral gericht op inkomenssteun aan boeren. De
maatschappelijke organisaties ondersteunen het voorstel om 30% van het
geld van de eerste pijler aan te wenden voor maatschappelijke diensten.
Deze maatschappelijke diensten bestaan onder andere uit het reserveren
van 7% van een bedrijfsoppervlak voor natuur, in stand houden van
graslanden en biologische landbouw. Echter, de randvoorwaarden die
momenteel aan deze vergroening worden gesteld zijn te vrijblijvend.
Hierdoor is de kans op een effectieve verduurzaming van de Europese
landbouw zeer klein. Daarnaast bestaat er grote onzekerheid over het
behoud van een sterke tweede pijler, die essentieel is voor een
effectieve uitvoer van bijvoorbeeld agrarisch natuurbeheer.
De maatschappelijke organisaties dringen er daarom bij Staatssecretaris
Bleker op aan om zich in Europa in te zetten voor een landbouwbeleid
dat effectief bijdraagt aan het behalen van Europese doelstellingen, op
het gebied van biodiversiteit en milieu. Deze inzet zou zich moeten
richten op de volgende punten:
* Het GLB dient meer bij te dragen aan maatschappelijke
doelstellingen op gebied van natuur, landschap en milieu. Hiervoor
moet voldoende geld te worden gereserveerd en dienen maatregelen
scherper te worden geformuleerd.
* Het moet verboden zijn voor lidstaten om geld bestemd voor natuur-
en milieudoelen te verschuiven naar andere, niet maatschappelijke
doelen.
* Binnen de tweede pijler, de pijler die zich richt op
maatschappelijke diensten, moet minimaal 30% van het geld besteed
worden aan agrarisch natuurbeheer en milieumaatregelen.
* De vergroeningsmaatregelen binnen de eerste pijler dienen verplicht
te zijn voor iedere agrariër om in aanmerking te komen voor
inkomenssteun.
* Betalingen moeten met name zijn gericht aan bedrijven die
maatschappelijke diensten leveren of die liggen in gebieden met een
groot maatschappelijk belang, zoals Natura 2000 gebieden, Europa's
belangrijkste natuurgebieden.
De noodzaak om het Europees landbouwbeleid nu daadwerkelijk significant
te laten bijdragen aan maatschappelijke doelen is groot.
Boerenlandvogels gaan nog steeds zeer hard in aantal achteruit, het
landschap verrommelt en als gevolg van de intensieve landbouw zijn er
serieuze problemen op het gebied van lucht- en waterkwaliteit. Alleen
middels drastische stappen binnen het toekomstig landbouwbeleid kunnen
deze problemen daadkrachtig worden aangepakt. De Europese Commissie
heeft in de Budgetbesprekingen onlangs opnieuw besloten om het
overgrote deel van het EU-budget te besteden aan landbouwsubsidies, met
als rechtvaardiging de grote betekenis die het GLB zou kunnen hebben
voor milieu, klimaat en gezondheid. De huidige voorstellen schieten
daarvoor te kort.
Namens
Landschapsbeheer Nederland
Natuur en Milieu
De 12 Landschappen
Milieudefensie