De Nederlandse Bank
Verkoop banksparen evenaart levensverzekeringen
Datum 13 oktober 2011
Het saldo op bankspaarrekeningen in Nederland groeit snel. Eind juni
2011 beheerden Nederlandse banken ruim EUR 8,6 mrd aan bankspaarsaldi,
ruim een verdubbeling ten opzichte van één jaar eerder. Bij de verkoop
van nieuwe vermogensproducten lijken consumenten inmiddels vaker te
kiezen voor een bankspaarproduct dan voor een levensverzekering.
Sinds de introductie van banksparen in 2008 kunnen Nederlanders onder
voorwaarden fiscaal voordelig sparen bij een bank of
beleggingsinstelling, bijvoorbeeld voor aanvullend pensioen of
aflossing van een hypotheek. Sindsdien maakt dit type vermogensopbouw
een snelle groei door. Per eind juni 2011 waren bijna 600.000
bankspaarrekeningen bij Nederlandse banken geopend, waarop in totaal
EUR 8,6 mrd aan saldo was gestort. Het totale saldo op alle
bankspaarrekeningen samen verdubbelt tot nu toe elk jaar ruimschoots.
Bankspaarsaldi bij Nederlandse banken
Ondanks deze snelle groei maken bankspaarsaldi vooralsnog slechts een
klein deel uit - minder dan 3% -van de ruim EUR 300 mrd aan spaargelden
die huishoudens bij banken hebben ondergebracht. Wanneer de huidige
groei doorzet, wordt banksparen de komende jaren echter in toenemende
mate een belangrijke financieringsbron voor het Nederlandse bankwezen.
Deze snelle groei is gedeeltelijk het gevolg van een vliegwieleffect.
Op eerder geopende rekeningen blijven rekeninghouders vaak periodiek
saldo bijstorten. Omdat door de tijd steeds meer rekeningen zijn
geopend, komt een steeds sterkere instroom van gelden op gang.
De groei van banksparen gaat ten koste van concurrerende producten.
Voor 2008 waren levensverzekeringspolissen de aangewezen methode voor
Nederlanders om fiscaal voordelig vermogen op te bouwen. Nu de
keuzemogelijkheden zijn verbreed concurreren banken,
beleggingsinstellingen en levensverzekeraars in de markt voor fiscale
vermogensvorming om de gunsten van dezelfde consument. Sindsdien zien
levensverzekeraars de verkoop van nieuwe individuele
levensverzekeringspolissen dalen, terwijl het marktaandeel van
banksparen navenant toeneemt. Deze veranderingen voltrekken zich in
hoog tempo. Zo behaalde banksparen in 2010 naar schatting reeds een
marktaandeel van ruim 40% in de verkoop van fiscale vermogensproducten.
In de eerste helft van 2011 lijkt de verkoop van bankspaarproducten de
verkoop van individuele levensverzekeringen te evenaren of zelfs nipt
voorbij te streven (grafiek).
Verkoop fiscale vermogensproducten
De toegenomen concurrentie op de markt voor fiscale vermogensvorming,
en de snelle veranderingen die zich op deze markt voltrekken, vragen om
de strategische aandacht van alle betrokken financiële instellingen.
Verzekeraars zien de nieuwe verkoop op een voor hen belangrijke
afzetmarkt dalen. Deze daling vraagt - bij voortzetting van de trend -
om reductie van de kostenbasis om in de toekomst de winstgevendheid te
waarborgen. Voor banken zijn de nieuw aangetrokken bankspaargelden in
beginsel een welkome aanvulling op de bestaande financieringsbasis.
Bankspaargelden worden vaak voor lange tijd aangetrokken en zijn dus
relatief stabiel. Ook sluiten de gelden qua rentestructuur vaak goed
aan bij de langlopende uitzettingen van banken, zoals hypotheken. Voor
zowel banken als verzekeraars is het gezien de toegenomen concurrentie
wel van belang om de winstgevendheid van de aangeboden producten scherp
te monitoren.