ChristenUnie
Megaprovincie geen oplossing voor bestuurlijke spaghetti
Megaprovincie geen oplossing voor bestuurlijke spaghetti
woensdag 12 oktober 2011 11:45 Het kabinet wil met een
Randstadprovincie de bestuurlijke drukte te lijf gaan en de
samenwerking tussen de grote steden stimuleren. Maar daarvoor is een
fusie van Noord-Holland, Flevoland en Utrecht niet nodig. Een
megaprovincie zorgt zelfs voor méér bestuurlijke drukte.
De provincies zelf lopen er niet warm voor en ook in de Tweede Kamer
bestaat geen meerderheid. Toch besloot het kabinet Rutte-Verhagen
afgelopen vrijdag tot de vorming van een Randstadprovincie.
Noord-Holland, Flevoland en Utrecht moeten fuseren. Ondanks alle
weerstand wil minister Donner een wetsvoorstel voorbereiden. Daar moet
dus een goede reden voor zijn. En die is er, volgens het kabinet. De
steden Amsterdam, Almere en Utrecht moeten meer met elkaar samenwerken.
Maar hoe logisch is het om drie provincies te laten fuseren als de
grote steden meer met elkaar moeten samenwerken? Niet. Eerder al klonk
in de discussie over een Randstadprovincie het argument van
bestuurlijke drukte. Maar fusie is voor beide problemen niet de goede
oplossing.
Het moet gezegd, bestuurlijke drukte is niet iets om trots op te zijn.
Slagvaardige en transparante besluitvorming is vaak ver te zoeken. En
het is een fenomeen waarmee vooral de Randstad kampt. In allerlei
samenwerkingsconstructies en wisselende contacten lopen steeds weer
andere bestuurders elkaar tegen het lijf, zonder heldere democratische
controle. In GGD-, stads- en veiligheidsregio's bijvoorbeeld, en in
burgemeestersclubs zoals het Regionaal College van een politiekorps.
Dat is allemaal niet de schuld van de provincies natuurlijk, en er kan
wat aan gedaan worden ook. Bijvoorbeeld door regionale
uitvoeringsorganisaties van het Rijk (zoals de Dienst Landelijk Gebied)
bij de provincies onder te brengen. En door de vierde bestuurslaag
(`WGR-plus', met excuus voor het jargon aan de lezer) af te schaffen.
Provincies en stadsregio's lopen elkaar nu geregeld voor de voeten en
dat leidt alleen maar tot zere tenen en een inefficiënt bestuur.
Regionale taken horen bij het regionale bestuur en dat is de provincie.
Daarnaast is het zeker behulpzaam als het Rijk niet alleen taken
overhevelt naar provincies en gemeenten (vaak met bijbehorende
efficiencykorting), maar ook de verantwoordelijkheid en bevoegdheden.
Hoe vaak gebeurt het niet dat hogere overheden achter de schermen nog
aan de touwtjes trekken? Decentralisatie `met gouden koorden' wordt dat
genoemd en dat zorgt weer voor talloze overlegstructuren. Schrappen!
Flevoland, Utrecht en Noord-Holland werken al sinds jaar en dag samen
in de `Noordvleugel' van de Randstad. Niet onlogisch, gezien de
economische groeimogelijkheden en bijbehorende ruimtevraag in dit
gebied. De drie provincies hebben eerder dit jaar in een brief aan
minister Donner dan ook laten weten dat zij hun bestaande samenwerking
in de `Noordvleugel' van de Randstad willen intensiveren. De
economische dynamiek is daarbij leidend. Anders gezegd: samenwerking,
laat staan fusie, is niet een doel op zich, maar is het gevolg van een
gezamenlijke, provinciegrensoverschrijdende opgave. De inhoud staat
voorop, het proces is daaraan ondergeschikt. Zo hoort het ook te zijn.
Om nu halsoverkop een besluit te nemen tot fusie van de drie
Randstadprovincies is Haagse spierballentaal, gedreven door de behoefte
van dit kabinet om een daad te stellen. Burgers en bedrijven worden op
te grote afstand geplaatst en zullen zich niet herkennen in deze
megaprovincie. Gemeenten zullen zich groeperen in nieuwe
samenwerkingsverbanden om de grotere afstand naar de provincie te
overbruggen. Op die manier zorgt een fusie in de Randstad niet voor
minder, maar juist méér bestuurlijke drukte.
Laten we niet in de val lopen van Haags blauwdruk denken. Een
Randstadprovincie is niet nodig en niet wenselijk om de bestuurlijke
drukte aan te pakken en de grote steden te laten samenwerken. Het is
veel efficiënter om ons eerst te concentreren op wat de werkelijk
nijpende gebruiksproblemen zijn van het huidige stelsel en daar
doelgericht iets aan te doen. Dat kan door flink te schrappen in
regionale bestuurlijke hulpconstructies en de provincies als
middenbestuur weer hun volwaardige plek in het Huis van Thorbecke te
geven. Thorbecke heeft ervoor gezorgd dat er democratie in de
provincies kwam. Hij zag de provincie als de regionale gemeenschap
waarvan de inwoners de bestuurders controleren. Voor een megaprovincie
is in het Huis van Thorbecke geen plaats. Als je teveel binnenmuurtjes
weghakt, stort het huis in elkaar. Burgers, bedrijven en gemeenten
kunnen zich niet thuis voelen in een megaprovincie. De afstand is te
groot. Regionale taken zullen worden uitgevoerd door nieuwe regionale
samenwerkingsverbanden en dat zorgt voor minder democratie en meer
onduidelijkheid. Laten we ervoor waken dat bestuurlijke drukte in
bestuurlijke drukdoenerij ontaardt, want dáár hebben burgers pas echt
een hekel aan.
Johan Kardol, fractievoorzitter ChristenUnie-SGP provincie
Noord-Holland
Roelof Siepel, fractievoorzitter ChristenUnie provincie Flevoland
Carla Dik-Faber, fractievoorzitter ChristenUnie provincie Utrecht
Provincies
Provincieutrecht