Amnesty International
Amnesty.nl Amnesty International: Vreemdelingendetentie in Nederland
moet en kan anders
Amnesty International: Vreemdelingendetentie in Nederland moet en kan anders
11
okt
2011
In Nederland wordt vreemdelingendetentie nog steeds te vaak, te lang en
onder een onnodig strafrechtelijk regime toegepast. Dit zegt Amnesty
International, afdeling Nederland, in de notitie 'Vreemdelingendetentie
in Nederland: het moet en kan anders, alternatieven voor
vreemdelingendetentie', die vandaag verschijnt.
Alternatieven worden nauwelijks gebruikt, ook niet voor personen die
bijzonder kwetsbaar zijn. In december 2010 besloot de meerderheid van
de Tweede Kamer dat toepassing van alternatieven voor
vreemdelingendetentie overwogen kan worden.
Minister Leers heeft aangekondigd om in de komende periode met
kleinschalige pilots een beperkt aantal alternatieven te willen
onderzoeken, maar 'verdergaande maatregelen zijn nodig en mogelijk',
volgens Eduard Nazarski, directeur van Amnesty Nederland.
Amnesty Nederland wijst in de notitie op positieve ervaringen die in
onder meer Australië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden zijn opgedaan
met alternatieven voor en lichtere regimes van detentie.
'Er is geen land dat een ideaal systeem hanteert, maar er zijn wel
bepaalde elementen die wezenlijk beter zijn dan in Nederland', aldus
Nazarski. 'Deze best practices kunnen ook hier worden toegepast.'
Alternatieven voor detentie
Uit de notitie van Amnesty Nederland blijkt dat Zweden pas echt in
laatste instantie overgaat tot detentie van vreemdelingen die het land
moeten verlaten. De meesten worden in open centra of bij familie
geplaatst. Ook wordt in Zweden veel vaker een meldplicht opgelegd.
Hierdoor kan worden volstaan met een geringe capaciteit van 245
plaatsen voor vreemdelingendetentie. In Nederland zijn dat er 2282. De
gemiddelde duur van vreemdelingenbewaring in Zweden is achttien dagen,
in Nederland is dat rond de honderd dagen.
In Australië krijgen asielzoekers en irreguliere migranten in een zo
vroeg mogelijk stadium intensieve begeleiding van één casemanager, die
aan hen toegewezen blijft gedurende hun toelatingsprocedure en tijdens
het terugkeertraject. 'Die continuïteit leidt tot vertrouwen en dat
draagt weer bij aan medewerking aan terugkeer', aldus Nazarski.
In het Verenigd Koninkrijk wordt elektronisch toezicht als vorm van
vreemdelingendetentie toegepast. Hoewel ook dit een ingrijpende
maatregel is, zijn vormen van elektronisch toezicht het verkennen
waard.
In december 2010 besloot een meerderheid in de Tweede Kamer dat 'kan
worden overwogen voor niet-criminele en niet-overlastgevende
vreemdelingen alternatieven voor bewaring toe te passen die minder
zwaar en goedkoper zijn dan de "klassieke" vreemdelingenbewaring.' Met
de motie-Gesthuizen riep de Tweede Kamer de regering op onderzoek te
verrichten naar de mogelijkheden om meer gebruik te maken van
alternatieven voor vreemdelingenbewaring en de Kamer hierover te
informeren. In een brief over het terugkeerbeleid die vandaag in de
Tweede Kamer besproken wordt, gaat minister Leers summier in op
alternatieven. De minister sluit alternatieven voor een groot aantal
vreemdelingen op voorhand uit, bijvoorbeeld voor personen die nooit een
aanvraag voor een verblijfsvergunning deden. Dit is in strijd met het
beginsel dat voor elke vreemdeling een individuele afweging gemaakt
dient te worden. Ook gaat de minister niet in op de positie van
personen die extra kwetsbaar zijn.
Detentieregime
In zowel Zweden, Australië als het Verenigd Koninkrijk gelden in de
door Amnesty Nederland bezochte detentiecentra soepeler regimes en zijn
er meer faciliteiten voor de gedetineerde vreemdelingen. In de Zweedse
en de meeste Australische detentiecentra zijn geen cellen, maar
slaapkamers. Gedetineerden kunnen zich vrij bewegen door grote delen
van het detentiegebouw. Anders dan in Nederland zijn in Zweden,
Australië en het Verenigd Konikrijk de creatieve- en sportruimten de
hele dag toegankelijk. In het Verenigd Koninkrijk hebben alle
gedetineerde vreemdelingen recht op minimaal 25 uur educatie per week.
Gedetineerden hebben toegang tot internet en mogen hun mobiele telefoon
blijven gebruiken. Ook mogen in het Verenigd Koninkrijk en Australië
gedetineerden dagelijks bezoek ontvangen, in Nederland maar twee uur
per week.
'Minister Leers constateert in zijn brief zelf ook dat in het Verenigd
Koninkrijk een lichter regime geldt in vreemdelingendetentie en dat er
meer voorzieningen zijn. Verbeteringen lijken dus mogelijk, maar de
minister geeft niet aan waarom hij deze niet in Nederland wil
doorvoeren. Dat is onbegrijpelijk', aldus Nazarski.
Noot voor de redactie-