Groen!

Wapenhandel: federale overheid blijft tekortschieten inzake transparantie uitvoervergunningen

door Eva Brems (federaal parlementslid) op 5 oktober 2011 in "Internationaal"

In 2010 heeft de federale overheid vergunningen voor de export van wapens en munitie ter waarde van 50 miljoen euro goedgekeurd. In 2009 was dat nog ruim 150 miljoen euro. Dat blijkt uit de halfjaarlijkse vergunningsverslagen, waarvan het verslag voor het tweede semester van 2010 aan het parlement bezorgd werd.

Dat betekent nog niet dat België minder wapens en munitie uitvoert. De huidige cijfers slaan enkel op vergunningen verleend door de federale overheid voor de uitvoer van wapens en militair materieel van de federale politie en het Belgische leger. Wapenhandel is echter een gedeelde bevoegdheid van het federale niveau en de gewesten - die veelvouden van de federale export realiseren. In 2009 leverden alle entiteiten samen vergunningen ter waarde van 1,24 miljard euro af. Op dit moment zijn nog niet alle deelcijfers voor 2010 gekend.

De verplichting van de regering om hierover aan het Parlement te rapporteren, is een controlemechanisme, dat mee moet voorkomen dat Belgische wapens in verkeerde handen terechtkomen. Opdat dit zou werken, moet de informatie echter helder en transparant zijn. Op dit vlak blijft de federale overheid echter nog steeds ernstig in gebreke. Enerzijds stelt Groen! tevreden vast dat na herhaaldelijk aandringen van haar parlementsleden, het rapport voor sommige vergunningen eindelijk weergeeft om welk type materieel het telkens gaat, en dit volgens de categorieën die de EU hiervoor gebruikt. Het Vlaamse en Waalse gewest gaven in hun rapporten al langer deze gedetailleerde informatie.

Maar voor het gros van de gerapporteerde vergunningen krijgt het parlement geen enkele informatie over het vergunde materiaal. Eva Brems: "De transparantie van de wapenhandel lijdt hier ernstig onder. Het parlement heeft voor maar liefst 11 (van de totale 11,068) miljoen euro aan vergunningen uit het rapport voor het tweede semester geen enkele indicatie van het type wapens dat vergund werd". Deze vergunningen krijgen in het rapport enkel het label `globale vergunning' mee.

Eva Brems stelt ook vragen bij het uitreiken van deze `globale vergunningen', waarbij de overheid controleert om welk type wapens en welke bestemming het gaat, maar niet langer de hoeveelheid vastlegt. Voor het gebruik van dit type vergunningen bestaat in ons land immers nog geen wettelijk kader omdat de EU-richtlijn uit 2009 hierover nog niet omgezet is naar Belgisch recht. Bovendien hanteerde de federale regering deze voor intra-EU handel geprivilegieerde procedure voor handel met zowel de Verenigde Staten (export- en importvergunning) als Turkije (importvergunning): geen EU-lidstaten.

De regering volhardt ook nog steeds in haar slechte gewoonte om geen bijkomend jaarrapport te bezorgen aan het parlement. De Wapenwet van 5 augustus 1991 verplicht de regering om de federale wapenhandel in een ruimer kader te plaatsen, een analyse van de wereldhandel bieden en internationale en Europese initiatieven verduidelijken. Al jaren stelt de regering dit verplichte jaarrapport echter niet op.

Tot slot een positieve vaststelling. In de tweede helft van 2010 zijn voor het eerst geen vergunningen afgeleverd voor export van wapens naar het Midden-Oosten of Noord-Afrika. "Groen! heeft herhaaldelijk opgeroepen tot een moratorium op de uitvoer van wapens naar die regio", zegt Eva Brems, die vraagt dat de regering ook in 2011 die terughoudendheid aanhoudt. "Maar met de huidige rapportering kan het parlement opnieuw niet op beide oren slapen en ik zal minister Vincent Van Quickenborne ondervragen over de keuzes van de regering", zo besluit Eva Brems.

Contact: Eva Brems -