Wageningen Universiteit en Researchcentrum
5 okt 2011
Nummer: P067
De voedselzekerheid in de wereld is afhankelijk van de beschikbaarheid
van zoet water. Er zijn tal van ontwikkelingen die de vraag naar water
doen toenemen of verhinderen dat water op de juiste plek en op het
goede moment voldoende ter beschikking staat. Alomvattend beleid en
goed beheer en bestuur, gebaseerd op economische analysis, zijn
essentieel voor beter watermanagement, zegt prof.dr.ir. Petra Hellegers
bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Economie van
water en klimaatverandering aan Wageningen University, onderdeel van
Wageningen UR, op 6 oktober.
Onze planeet is voor tweederde met water bedekt. Niettemin is slechts
twee en een half procent van de watervoorraad zoet water en daarvan is
slechts één procent toegankelijk voor gebruik door de mens. In 2050
dienen ruim negen miljard mensen te worden voorzien van goed drinkwater
en voedsel. Dit terwijl de alternatieven om zoet water te winnen
beperkt zijn. Het gebruik van ontzilt water voor de productie van
basisvoedsel is nu niet haalbaar en in de toekomst afhankelijk van
gewasprijzen, energieprijzen en technologische innovatie. Tot die tijd
zal de voedselproductie zich verplaatsen naar gebieden waar zoetwater
ter beschikking staat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een land
als Saoedi-Arabië in 2008 aankondigde miljarden dollars ter
beschikking te stellen aan bedrijven om in Afrikaanse staten als
Zuid-Soedan te investeren in landbouw. Tegelijkertijd verminderde
Saoedi-Arabië de eigen tarweproductie met 12%. Dit alles om kostbaar
water in eigen land te besparen.
De waarde van water
De prijs van water is slechts een fractie van de waarde van water,
dat van alle basis- en grondstoffen ter wereld wel het kostbaarste goed
kan worden genoemd, betoogt prof. Helllegers in haar oratie Water: the
worldâs most valuable asset. Water is geen gewoon economisch goed. Dit
betekent dat economische instrumenten zoals water beprijzen en
watermarkten niet altijd dé oplossing zijn. Het gaat om het maken van
weloverwogen keuzes voor de samenleving als geheel. De vraag naar water
zal in de toekomst verder stijgen. De bevolkingsgroei in combinatie met
verstedelijking (in 2050 woont 70% van de wereldbevolking in de stad)
gaat gepaard met een veranderende leefstijl en eetpatroon (vlees) dat
meer water vereist. Daarnaast voltrekken zich processen als
globalisering en liberalisering van de wereldmarkt die maken dat landen
voor hun voedselvoorziening meer afhankelijk zijn van elkaar. Daardoor
zou het landbouw- en handelsbeleid nog wel eens van grotere invloed
kunnen zijn op de vraag naar water dan het beleid rond water. Ook
klimaatverandering brengt onzekerheid over de vraag naar water en
wanneer water in welke hoeveelheden beschikbaar is. Als laatste factor
noemt prof. Hellegers de stijgende energieprijzen, welke niet alleen
invloed hebben op de kosten van transport en zuivering van water, maar
ook op de vraag naar water voor alternatieve energiebronnen zoals
bio-energiegewassen en waterkracht.
Al deze factoren vragen om een brede, geïntegreerde aanpak. Dat is
meer dan het omgaan met waternoden, watersnoden en watervervuiling als
managementprobleem. De vraag moet centraal staan hoe een samenleving
als geheel een beter watermanagement hanteert. Prof. Hellegers is ervan
overtuigd dat goed beheer en bestuur en een integraal waterbeleid
gebaseerd op economische analysis verbetering kan brengen, wat
aanzienlijke kostenbesparingen kan opleveren.
De leerstoel van prof. Hellegers is gelieerd aan de leertafel van het
nieuw opgerichte Water Governance Centre, waarbij zes universiteiten
een dergelijke leerstoel hebben en samenwerken.