Een veilige, betaalbare en snelle oplossing voor toekomstig hoogwater
21 september 2011
Een gedeeltelijke zomerbedverlaging in combinatie met de realisatie van
de eerste fase van de bypass met een versnelde bouw van een beperkt te
gebruiken inlaatwerk en een nader te kiezen kleinere maatregel tussen
Zwolle en Kampen. Op basis van een grondige verkenning adviseren de
gezamenlijke regionale partijen aan de staatssecretaris voor dit pakket
maatregelen op korte termijn een aanvullende planstudie te starten. De
maatregelen dienen als oplossing voor het probleem dat een volledige
zomerbedverlaging niet kan worden uitgevoerd, omdat dit onaanvaardbare
effecten heeft, waaronder ook risico's voor de volksgezondheid. Volgens
de gezamenlijke regionale partijen is dit de meest veilige, betaalbare
en snelle oplossing om de regio Zwolle-Kampen duurzaam te beschermen
tegen overstromingen. "Want wij willen dat ons gebied rond 2015
voldoet aan de veiligheidsnormen, zoals die ook door het rijk zijn
gesteld", zegt gedeputeerde Bert Boerman.
Ruimte voor de rivier
De volledige zomerbedverlaging beneden-IJssel is één van vele projecten
van het rijk uit het programma Ruimte voor de Rivier. De volledige
zomerbedverlaging moet bij hoogwater leiden tot een waterstandsdaling
van 41 centimeter bij Zwolle. Daarvoor is het nodig dat de IJssel vanaf
het Ketelmeer over een afstand van 22 kilometer wordt verdiept.
Tegelijkertijd is op middellange termijn de realisatie van de bypass
tussen de IJssel en het Drontermeer noodzakelijk. Beide maatregelen
zijn nodig om de regio duurzaam te beschermen tegen toekomstige
hoogwater pieken. Tot nu toe gingen de plannen uit van een
gecombineerde realisatie van volledige zomerbed-verlaging en de aanleg
van de eerste fase van de bypass. Daarbij kan het zand uit de IJssel
worden ingezet voor de bouw van dijken. Op deze manier kan
werk-met-werk worden gemaakt en flink worden bespaard op de totale
kosten.
Zomerbedverlaging onmogelijk
De bypass is een veilige en toekomstvaste maatregel, zo is gebleken na
uitgebreid onderzoek. Alle plannen voor het realiseren van deze
hoogwatergeul, inclusief alle wensen op het gebied van natuur,
recreatie en infrastructuur zijn gereed voor beooderling door de
staatssecretaris. Ook heeft het rijk eerder al geld gereserveerd om de
plannen te kunnen uitvoeren. In de afgelopen tijd zijn ook de plannen
voor de volledige zomerbedverlaging uitgewerkt en de zijn de gevolgen
in kaart gebracht. Daaruit blijkt dat het volledig uitvoeren van de
zomerbedverlaging onmogelijk is. De volledige uitvoering levert met
name problemen op voor de winning van drinkwater bij Zwolle, met
risico's voor de volksgezondheid. Ook leidt een volledige uitvoering
tot ongewenste verdroging op een aantal plekken. Een gedeeltelijke
uitvoering van de zomerbedverlaging is wel mogelijk, maar levert te
weinig waterstandsdaling op.
Verkenning: veilig, betaalbaar en snel
Om de regio te beschermen tegen toekomstige hoogwater pieken moeten op
korte termijn echter wel maatregelen worden genomen. De regio is
gevraagd advies uit te brengen over welke maatregelen zouden kunnen
worden uitgevoerd om het probleem op te lossen van het niet volledig
kunnen uitvoeren van de zomerbedverlaging. Hierop is door de
gezamenlijke regionale partijen een verkenning uitgevoerd. Daarbij zijn
alle mogelijkheden in kaart gebracht, die kunnen leiden tot een
voldoende waterstandsdaling bij hoogwater pieken. In de verkenning is
meegenomen met welke maatregelen zo snel mogelijk kunnen worden
uitgevoerd om de waterveiligheid te borgen.Ook is de
kosteneffectiviteit onderzocht.
Regio-advies
Uit de verkenning blijkt dat een gedeeltelijke uitvoering van de
zomerbedverlaging wel mogelijk is. Dit leidt tot een waterstandsdaling
van 20 centimeter bij Zwolle. Om de waterveiligheidsdoelstellingen van
het rijk te halen zijn dus nog aanvullende maatregelen nodig. Na de
uitgebreide verkenning van alle mogelijkheden adviseert de regio aan de
staatssecretaris planstudies uit te voeren voor een beperkte
zomerbedverlaging, in combinatie met de uitvoering van de al
uitgewerkte fase 1 van de bypass, inclusief een versnelde bouw van een
beperkt te gebruiken inlaatwerk. Door deze inlaat kan bij extreem hoge
rivierafvoeren via de bypass al een hoeveelheid water worden afgevoerd
naar de Veluwerandmeren. In de planstudie moeten de effecten voor de
Veluwerandmeren in de eerste fase nadere aandacht krijgen.
Aanvullende maatregel nodig
Net als in de huidige plannen wordt in een later stadium de bypass
afgebouwd. Dan worden de spuivoorzieningen bij Roggebot en een nieuwe
Roggebotsluis gebouwd, zodat afvoer van grote hoeveelheden water
mogelijk wordt via het Vossemeer. Naast deze maatregelen is nog een
beperkte aanvullende, nader te kiezen maatregel noodzakelijk op het
traject Zwolle-Kampen. "Volgens de regionale partijen wordt met deze
combinatie van maatregelen een veilige, betaalbare en snelle oplossing
gerealiseerd voor toekomstig hoogwater. Tegelijkertijd kunnen ook de
doelen uit de gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid (natuur,
infrastructuur, recreatieve voorzieningen, woningbouw enz.) worden
gerealiseerd", aldus gedeputeerde Rietkerk van de provincie Overijssel
en wethouder Veldhoen van de gemeente Kampen. Door de versnelde aanleg
van de inlaat, zal geld uit het na 2020 gereserveerde rijksbudget, naar
voren moeten worden gehaald.
Planning
Als het regio-advies wordt gevolgd, blijft de gebiedsontwikkeling
IJsseldelta-Zuid op koers liggen en kan staatssecretaris een besluit
nemen. Naar verwachting zal de staatsecretaris de Tweede Kamer medio
oktober hierover informeren.
Samenwerking
Bij de realisatie van de zomerbedverlaging zijn de volgende regionale
partijen betrokken: de provincie Overijssel en Gelderland, de
waterschappen Groot Salland, Veluwe en Flevoland en de gemeenten
Kampen, Zwolle, Oldebroek en Hattem.
Provincie Overijssel