CDA
Hoe crisisbestendig is de Nederlandse overheid?
dinsdag 20 september 2011
Het Kabinet heeft 3 scenarioâs uitgewerkt over hoe
schokproefbestendig Nederland is. Met als doel inzichtelijk te maken
wat effecten van (uitzonderlijke) schokken voor de Nederlandse
overheidsfinanciën zijn.
Effecten van een nieuwe financiële crisis, verdieping van de
schuldencrisis en/of een mondiale crisis. Het uitwerken van deze
scenarioâs is verstandig, niet om doem te denken, maar om goed
voorbereid te zijn.
De overheidsfinanciën staan onder forse druk. In september 2008
bedroeg de staatsschuld nog 42% van het BBP, het laagste niveau sinds
1814. Inmiddels is de staatsschuld opgelopen tot bijna 70% van het BBP.
Daarnaast worden door de overheid aan de lopende band garanties
afgegeven; om de woningmarkt te stimuleren, de kredietverlening op gang
te houden, de schuldencrisis te beteugelen. Dit hoeft niet per
definitie een hogere schuld met zich mee te brengen, maar potentieel
kan het om grote bedragen gaan.
We leven in turbulente tijden. Nederland lijkt als open economie met
een grote financiële sector bijzonder kwetsbaar voor schokken. Is
Nederland hier tegen bestand? Er zijn drie scenarioâs uitgewerkt. De
gevolgen van de scenarioâs worden over een periode van vijf jaar in
kaart gebracht..
Scenario I: een financiële crisis
De eerste simulatie toont de gevolgen van een eventuele nieuwe
financiële crisis. De wereldhandel daalt dan met 15% (vergelijkbaar
met 2008), de invoerprijzen dalen met 5%, de aandelenkoersen dalen met
40% en de huizenprijzen met 10%. Dit heeft zeer forse gevolgen te
hebben in een periode van vijf jaar, het begrotingstekort loopt op met
3,4% van het BBP en de staatsschuld loopt op met bijna 25% van het BBP.
Dit is zoân EUR 150 miljard meer aan staatsschuld. Het BBP ligt zoân
5,4% lager over vijf jaar dan zonder crisis het geval zou zijn.
Scenario II: een Europese schuldencrisis
In dit scenario wordt verondersteld dat de problemen in enkele
eurolanden aanhouden. Private partijen moeten afboeken op
staatsobligaties, overheden verlengen de looptijd op obligaties en de
rentes worden aangepast. Ook in dit scenario daalt de wereldhandel
fors, de eurokoers daalt, de aandelenkoersen dalen met 40% en de
huizenprijzen dalen met 20 %. In dit scenario verslechtert het
begrotingstekort over vijf jaar met 2,6% van het BBP en de staatsschuld
loopt op met bijna minimaal 100 miljard.
Scenario III: mondiale economische crisis
In dit scenario wordt verondersteld dat er wereldwijd enorme
onzekerheden ontstaan. De wereldhandel daalt dan wederom fors met 15%,
de dollar daalt met 30% ten opzichte van de euro, de aandelenkoersen
dalen zelfs met 50%. Dit scenario heeft een gigantische impact op de
Nederlandse overheidsfinanciën. Binnen vijf jaar is het
begrotingstekort met 4,4% opgelopen en de staatsschuld is met bijna 30%
gestegen of te wel EUR 180 mld. De staatsschuld zou daarmee in de
richting van 100% van het BBP gaan. De economie wordt bijzonder sterk
geraakt en daalt met bijna 8%.
Nederland krijgt enorme klap, maar lijkt relatief goed voorbereid
In al de drie gevallen krijgt de economische groei in Nederland een
behoorlijke klap. De staatsschuld loopt fors op en het begrotingstekort
is uit het lood geslagen. Nederland heeft niettemin relatief een
gunstige uitgangspositie. Omdat andere landen die uitgangspositie niet
hebben zou de status van Nederland als veilige haven nog weleens kunnen
worden versterkt.
Werken aan het vertrouwen voor morgen.
Nederland is kwetsbaar maar heeft dus een uitzonderlijk goede
startpositie. De scenarioâs laten de noodzaak nog maar eens zien van
hervormen en bezuinigen. Het is van groot belang dat de
overheidsfinanciën op orde worden gebracht en de budgettaire ruimte
wordt hersteld. Dat is noodzakelijk om onze welvaart te verankeren in
een veranderende wereld.
We moeten prioriteiten stellen; financiële stabiliteit, gezonde
overheidsfinanciën, een sterke economie en een compacte krachtige
overheid. We moeten werken aan het vertrouwen voor morgen; en dat
begint vandaag. Dat is de beste investering in een stressbestendige
overheid.
Â
Â