Rijksuniversiteit Groningen

Wereldwijd eerste toepassing nieuwe operatietechniek bij patiënten met eierstokkanker

Datum: 19 september 2011

Een nieuwe techniek waarbij een tumor-specifieke fluorescerende kleurstof en een ultragevoelig camerasysteem tijdens de operatie worden gebruikt, is in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) voor het eerst ter wereld toegepast bij vrouwen met eierstokkanker. Deze vorm van kanker wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt en heeft daardoor een slechte prognose. Door de nieuwe operatietechniek licht het tumorweefsel op. Voor het eerst is bij patiënten nu aangetoond dat kankerweefsel daadwerkelijk met een fluorescerende tumor-specifieke stof gedetecteerd kan worden. UMCG-chirurg dr. Go van Dam stelt dat het gebruik van tumor-specifieke fluorescente kleurstoffen een geheel nieuwe aanpak in de behandeling van kanker betekent en mogelijk kan leiden tot een betere detectie en verwijdering van tumoren bij o.a. eierstokkanker en borstkanker. De bevindingen worden vandaag in het gezaghebbende tijdschrift Nature Medicine gepubliceerd.

In deze proof-of-concept studie werd een kankerspecifieke fluorescerende kleurstof ontwikkeld. Van Dam werkte hierin samen met de Purdue University (USA). In 85-95% van de gevallen van eierstokkanker vindt over-expressie van de folaat receptor-a (FR-a) plaats. Door de fluorescerende kleurstof hieraan te laten binden, wordt zichtbaar waar zich tumorweefsel bevindt. Tijdens de operatie kan zo in kaart worden gebracht of de kanker is uitgezaaid en welk weefsel verwijderd dient te worden. De fluorescerende stof werd toegediend kort voor de operatie en was effectief gedurende 2 tot 8 uur na toediening, waarbij tumoren met een omvang kleiner dan een kwart millimeter gedetecteerd kunnen worden. Dit gebeurt met een speciale camera, die is ontwikkeld op de Technische Universiteit van München. Hiermee is dit project een geslaagd voorbeeld van internationale samenwerking tussen verschillende disciplines als chemici, technici, farmacologen, gynaecologen en chirurgen.

Mogelijke voordelen

Als belangrijkste voordeel van deze nieuwe operatietechniek wordt beschouwd dat een groot gebied in de buikholte bekeken kan worden met deze tumordetectie. Doordat in vergelijking met de huidige beeldvormende technieken met meer zekerheid tijdens een operatie kan worden bepaald waar tumorweefsel zit, kan wellicht effectiever worden geopereerd. Daardoor kan een aanvullende behandeling na de operatie gerichter worden ingezet en mogelijk betere resultaten geven. De veiligheid van het gebruik van fluorescerende kleurstoffen tijdens operaties is door Dr. Lucy Crane uit het UMCG in kaart gebracht met onderzoek onder 350 patiënten (zie eerder persbericht). Nu de eerste ervaringen positief zijn verlopen, zijn vervolgstudies met grotere groepen patiënten met eierstokkanker nodig om de effectiviteit met betrekking tot overleving in kaart te brengen. Hiervoor is recent een samenwerkingsverband met de Mayo Clinic in de Verenigde Staten geïnitieerd.

Meer informatie


- Eerder persbericht over onderzoek Crane
Zie het origineel