---
FME-Conjunctuurtest najaar 2011; Stemming slaat om; politiek leiderschap
broodnodig
Zoetermeer, 15 september 2011 - De sterke groei in de technologische
industrie lijkt met piepende remmen tot stilstand te gaan komen. Na de
uitstekende groeicijfers van de afgelopen anderhalf jaar verwachten de
ondernemers bijna geen groei in de tweede helft van 2011, zo blijkt uit
de FME-conjunctuurtest najaar 2011. Veel risico's, grote onzekerheden
en het politieke onvermogen om de vertrouwenscrisis het hoofd te
bieden, doen het economische klimaat in rap tempo verslechteren. De
grootste problemen voor de Nederlandse economie zijn volgens de
ondernemers de schuldencrisis en het gebrek aan internationale
politieke besluitvaardigheid.
Resultaten eerste helft 2011
Het afgelopen half jaar heeft de technologische industrie een stevige
groei doorgemaakt. Ten opzichte van de tweede helft van 2010 steeg de
omzet met 10,4%. Deze groei was hoger dan die in de tweede helft van
2010 en werd nog breder gedragen. Minder dan een kwart van de bedrijven
had te maken met een negatieve groei (22,1%). De export nam met 14,3%
sterk toe.
Stemming omgeslagen
Een vertraging van de groei was voorzien, stilstand niet. De stemming
onder de ondernemers is nu volledig omgeslagen. In het voorjaar
verwachtten de ondernemers nog een omzetgroei van 6,9% voor de tweede
helft van dit jaar. Nu geven ze aan dat deze slechts met slechts 0,6%
zal toenemen ten opzichte van de eerste helft van dit jaar. De overige
indicatoren laten eenzelfde beeld zien. De export - de motor achter het
herstel van de sector en van de Nederlandse economie - neemt nog met
slechts 2,5% toe. De groei van orders valt terug naar 1,7%, de groei
van de productie naar 0,6% en ook van de hoge rendementsgroei wordt
afscheid genomen (2,9%). De investeringen nemen weliswaar toe met 7,6%,
maar dit is een forse terugval vergeleken met de 23,7% groei in de
eerste helft van het jaar.
De ondernemers in de technologische industrie geven aan dat ze
verwachten dat de groeivertraging langere tijd zal duren. Voor 2012
verwachten zij over het gehele jaar een groei van 1,1%; in 2013 zal
deze aantrekken tot 3,5% op jaarbasis.
Schuldencrisis en gebrek aan leiderschap
De negatieve verwachtingen van de ondernemers hebben alles te maken met
het huidige economische klimaat. Gevraagd naar de grootste problemen
waar de Nederlandse economie mee te kampen heeft, zijn de ondernemers
meer dan duidelijk: de schuldencrisis in Europa (en de VS) en het
gebrek aan leiderschap en politieke besluitvaardigheid op Nederlands,
Europees en mondiaal niveau. Meer dan 80% van de ondernemers noemt
beide zaken een probleem of zelfs groot probleem.
De toenemende risico's en het dalende consumenten- en
producentenvertrouwen eisen hun tol. Maar liefst 71,4% van de
ondernemers ziet vraagterugval als een probleem voor hun onderneming.
Bij deze conjuncturele terugval dient de overheid de automatische
stabilisatoren te laten werken en geen nieuwe bezuinigingsronde af te
kondigen.
Problemen met kredietverlening zijn door de ondernemers nog niet
voorzien. Toch schuilt hier een zeer giftige adder onder het gras.
Toenemende eisen aan het bankwezen, gecombineerd met het opnieuw
oplaaiende onderlinge wantrouwen tussen banken door nog niet
afgeschreven verliezen, zullen uiteindelijk leiden tot een dalende
bereidheid van banken om het bedrijfsleven van kredieten te voorzien.
Opvallend is dat, ondanks de economische teruggang, een meerderheid van
de ondernemers het tekort aan voldoende opgeleid personeel nog steeds
als een groot probleem ziet.
Een dubbele dip wordt nog steeds niet verwacht, maar falend politiek
leiderschap vergroot het risico daarop wel.
Vereniging FME-CWM