D66
dinsdag 13 september 2011
EU spekt rekening Amerikaanse platenmaatschappijen
Amerikaanse platenmaatschappijen gaan nog eens twintig jaar langer geld
verdienen aan de opnamen van Elvis, The Beatles en The Rolling Stones.
Door het besluit gisteren van de Europese Raad om het auteursrecht van
artiesten op te rekken van 50 naar 70 jaar, profiteren niet de
artiesten maar de platenmaatschappijen, benadrukt Europarlementslid
Marietje Schaake.
Muziek uitvoeren
De Europese Raad van ministers heeft de termijn van 'naburige' rechten
gisteren met 20 jaar verlengd. Het gaat om het auteursrecht voor
artiesten die muziek uitvoeren (niet schrijven of componeren). De
maatregel suggereert dat musici die bijvoorbeeld de blaassecties voor
The Beatles speelden, nu in plaats van 50 jaar 70 jaar lang inkomen uit
dat werk krijgen.
Lobby
Niets is echter minder waar. Deze naburige rechten zijn doorgaans
overgedragen aan (veelal Amerikaanse) platenmaatschappijen. De
termijnverlenging komt er dus op neer dat niet artiesten, maar
platenmaatschappijen 20 jaar langer geld ontvangen. "De EU gaat mee in
de lobby van grote entertainmentbedrijven, onder het mom van meer geld
voor muzikanten", stelt Schaake.
Onderhandelingspositie
Het naburige recht gaf artiesten ooit een betere onderhandelingspositie
tegenover de muziekindustrie. Het doel van de auteursrechten is de
investering in de muziek terug te verdienen. De Conventie van Rome
(1961) bepaalde dat de termijn van naburige rechten 20 jaar bedroeg.
Dat is al behoorlijk lang om investeringen terug te verdienen.
Monopolie
Deze termijn is door de jaren heen echter steeds verlengd. Zo is de
muziek uit de jaren '60 verder in het monopolie van de muziekindustrie
geduwd. Terwijl muziek waarvan de investering pas na 70 jaar kan worden
terugverdiend, juist gebaat is bij mogelijkheden tot remixen en toegang
tot een nieuw publiek. De hits die wel direct goed scoren, leveren
immers in de eerste jaren na het uitbrengen het meeste op.
Nederlandse wetenschappers adviseerden om die reden de termijn juist
niet te verlengen. Dit onderzoek werd echter genegeerd, terwijl het
door de Europese Commissie zelf werd aangevraagd en is gefinancierd met
publieke middelen.
Lobbynomics
"Amerikaanse platenmaatschappijen hebben met de nieuwe wet weer een
cheque van de EU gekregen", concludeert Schaake. De Britse hoogleraar
Hargreaves spreekt in dit opzicht al van 'lobbynomics': het beleid is
niet gestoeld op onafhankelijke informatie maar op een succesvolle
lobby.
Nieuw auteursrecht
De komst van nieuwe technologieën en internet bieden veel kansen om
muziek tegen een lage prijs voor meer mensen toegankelijk te maken. Ook
kunnen consumenten thuis met remixen zelf muziek maken. Daarvoor is een
nieuwe vorm van auteursrecht nodig, vindt ook D66. "Auteursrechten
stimuleren de productie van muziek, films en kunst, en dat is
belangrijk", vindt Schaake. "Maar het moet aangepast aan de huidige
tijd. Internet biedt kansen die door het versnipperde systeem in Europa
niet worden benut."
Schadelijk
Om cultuur en nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen moet het
auteursrecht echter wel een balans vinden tussen gebruikers en makers.
Schaake: "We leven niet meer in de tijd van de boekdrukpers, maar nog
wel met de wetten van toen. Meer auteursrecht betekent niet beter
auteursrecht! Sterker, als cultuur steeds langer in handen blijft van
gevestigde bedrijven, is een sterk auteursrecht juist schadelijk voor
de culturele ontwikkeling."