UMC Groningen
Grote ontdekking voor preventie van hart- en vaatziekten
11 september 2011
Belangrijke nieuwe onderzoeksresultaten gepubliceerd in Nature en Nature
Genetics
Een internationale groep onderzoekers heeft een set belangrijke genen
ontdekt die de bloeddruk reguleren. Deze genen voorspellen gezamenlijk
niet alleen de kans op het ontwikkelen van hoge bloeddruk maar ook het
risico op hart- en vaatziekten en beroerte. Deze aandoeningen vormen
momenteel wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak. De bevindingen
bieden belangrijke nieuwe aanknopingspunten voor de ontwikkeling van
medicijnen. De onderzoekers publiceren hun resultaten vandaag in twee
gezaghebbende internationale tijdschriften: Nature en Nature Genetics.
Vanuit Nederland leverden onderzoekers van Erasmus MC in Rotterdam,
Universitair Medisch Centrum Utrecht, Leids Universitair Medisch
Centrum, Vrije Universiteit Amsterdam en Universitair Medisch Centrum
Groningen een bijdrage aan de onderzoeksresultaten.
Wereldwijd hebben meer dan één miljard mensen te maken met een hoge
bloeddruk. Boven de 60 jaar heeft 40 procent van de mensen in Nederland
een verhoogde bloeddruk. De bloeddruk wordt beïnvloed door een
combinatie van leefstijl en erfelijke factoren. Tot nu toe waren de
erfelijke factoren die verantwoordelijk zijn voor een te hoge bloeddruk
moeilijk te achterhalen. Professor Cornelia van Duijn, onderzoeksleider
vanuit Nederland en genetisch epidemioloog bij het Erasmus MC: "We
hebben een breed scala van aspecten van bloeddruk onderzocht, waaronder
de boven- en onderdruk maar ook het verschil tussen die twee, de
polsdruk. Er zijn nu meer dan 30 varianten in het erfelijk materiaal
die van invloed blijken te zijn op de bloeddruk. Hoewel de
afzonderlijke effecten klein zijn, is het gezamenlijk effect van de
genen op de bloeddruk beduidend. De combinatie van afwijkingen
bewerkstelligt een even grote verandering in de bloeddruk als een
standaard medicijn tegen hoge bloeddruk."
De onderzoeksresultaten betekenen een grote sprong voorwaarts in de
kennis over de erfelijke invloed op bloeddruk. Een belangrijke
bevinding is dat de genen ook van belang zijn bij mensen van Aziatische
en Afrikaanse afkomst. Hoge bloeddruk komt veel voor bij deze
bevolkingsgroepen. Met name bij patiënten van Afrikaanse afkomst is een
hoge bloeddruk vaak lastiger te behandelen met standaard medicatie
omdat andere mechanismen een rol spelen. Het onderzoek heeft nieuwe
processen blootgelegd die een centrale rol spelen in de bloeddruk bij
verschillende etnische groepen en biedt daarmee nieuwe mogelijkheden
voor de ontwikkeling van medicijnen voor patiënten met hoge bloeddruk.
Er is nog altijd een substantiële groep patiënten bij wie de bloeddruk
met de nu bestaande geneesmiddelen niet goed onder controle is te
krijgen. Een adequate behandeling is enorm belangrijk. Zelfs kleine
verschillen in bloeddruk kunnen namelijk al het risico verhogen op het
ontstaan van een beroerte of hartaanval. Van Duijn: "Hoe belangrijk de
set van genen is die de bloeddruk reguleert, blijkt uit het feit dat ze
gezamenlijk ook het risico bepalen op het ontstaan van hart- en
vaatziekten, schade aan de wand van de linkerhartkamer en beroertes."
De internationale groep onderzoekers uit Europa, Azië, Australië en de
Verenigde Staten werken samen in het `International Consortium for
Blood Pressure Genome-Wide Association Studies'. Het gaat om 351
onderzoekers van 234 onderzoeksinstellingen verspreid over 24 landen.
Voor hun studie onderzochten zij gegevens van meer dan 270.000 personen
in de zoektocht naar genetische variaties in het erfelijk materiaal die
te maken hebben met het ontstaan van hogere of lagere bloeddruk.